12 sứ quân là một giai đoạn lịch sử ngắn ngủi và hỗn loạn ở Việt Nam, diễn ra vào thế kỷ thứ 10 sau khi nhà Ngô sụp đổ. Thời kỳ này, đất nước bị chia cắt và phân tán dưới sự kiểm soát của 12 lãnh chúa (sứ quân) khác nhau, mỗi người tự xưng bá chủ một vùng. Dưới đây là tóm tắt về 12 sứ quân:
1. Ngô Nhật Khánh: Con trai của Ngô Xương Văn, chiếm giữ vùng Đường Lâm (Sơn Tây).
2. Đỗ Cảnh Thạc: Đóng quân ở Đỗ Động Giang (thành Đỗ Động, Hà Tây, nay là Hà Nội).
3. Kiều Công Hãn: Đóng quân tại Phong Châu (Phú Thọ).
4. Nguyễn Siêu: Đóng quân ở Tây Phù Liệt (Thường Tín, Hà Nội).
5. Nguyễn Khoan: Đóng quân tại Tam Đái (Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc).
6. Nguyễn Thủ Tiệp: Đóng quân ở Tiên Du (Bắc Ninh).
7. Lý Khuê (Lý Lãng): Đóng quân tại Siêu Loại (Thuận Thành, Bắc Ninh).
8. Ngô Xương Xí: Con trai của Ngô Xương Văn, đóng quân ở Bình Kiều (Triệu Sơn, Thanh Hóa).
9. Trần Lãm (Trần Minh Công): Đóng quân tại Bố Hải Khẩu (Thái Bình).
10. Phạm Bạch Hổ: Đóng quân tại Đằng Châu (Hưng Yên).
11. Kiều Thuận: Đóng quân ở Hồi Hồ (Cẩm Khê, Phú Thọ).
12. Lã Đường: Đóng quân ở Tế Giang (Văn Giang, Hưng Yên).
Cuộc chiến giữa các sứ quân kéo dài khoảng hơn một thập kỷ, gây ra nhiều đau khổ và hỗn loạn cho nhân dân. Cuối cùng, Đinh Bộ Lĩnh, một tướng lĩnh tài ba, đã dẹp loạn và thống nhất các sứ quân, lập nên nhà Đinh, khởi đầu cho một thời kỳ mới trong lịch sử Việt Nam. Ông lên ngôi vào năm 968, xưng là Đinh Tiên Hoàng Đế, đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đặt kinh đô ở Hoa Lư (Ninh Bình).