“Мың өліп, мың тірілген” қазақ не көрмеді?! Патша заманындағы бодандық, революция кезіндегі ақ пен қызылдың алма-кезек қырғыны, колхоз, совхозға зорлап ұйымдастыру, төте жазуды латын әрпіне, одан кириллицаға өзгертіп неше мәрте қазақтың сауатын жою, соғыстың алдыңғы шебінде қарусыз күнекпен окоп қаздыру, әдейі жасалған аштық, отыз жетінші жылғы жазықсыз ату мен сібірге айдау… Айта берсең таусылмас бір зорлық-зомбылық.
Осының бәрін бастан кешіріп жатқан қазақ, соның өзінде бойына қатыгездік мінез дарытпаған. Оған дәлел: соғыс кезінде жер аударылған басқа ұлт өкілдеріне, тіпті Кеңес өкіметі тікелей жау санаған немістерге де, қазақ қамқорлық көрсетіп аман алып қалды. Қазақтың жасаған қамқорлығын неміс, шешен, кәріс т.б. ұлт өкілдері әлі күнге дейін ризашылықпен айтып келеді. Әкеден балаға таратуда.
Өкінішке орай, қазір әлеуметтік желіде тарихи тақырып қозғалса ашу-ыза тудырып, басқаға өшпенділік қоздыратын сөзді ойланбстан жаза салатындар бар. Оқып отырып, “Ондай жол бізді қайда апарар екен?” деген бір сұрақ туады. Кешегі тарихи әділетсіздік үшін бүгін біреуден өш алуға шақыру, кертартпа тұйық жол! Ондай бағыт бүгінгі күнімізге баға беріп, ертеңімізді ойлауға кедергі. “Арабқұл”, “орысқұл”, және де басқа бір тұрпайы сөздер қолданып, бөтен елдің бүкіл халқына күйе жағып, олардың салт-дәстүрін мазақ ететіндер шықты. Соның бәрі бізге не береді?!
Бір қағида бар ғой. “Кім маған қарсы емес, ол маған дос” десең, көпшілікті өзіңе дос етесің. “Кім маған дос емес, ол маған қарсы” десең, көпшілікті өзіңе жау етесің.
Жоғарыда айтқандарым тарихымызды ұмытайық дегенім емес! Керісінше, тарихымызды терең зерттеп, “тайға таңба басқандай” етіп хаттап жазу керек! Жастардың ұлттық сана-сезімін оятсын! Шүкір, тарихымызды зерттеп жатқан жігіттер бар.
Әкем айтушы еді, “Аяқ киімің қажаса, өз жамандығың!”, деп. Тікелей ұқсақ: аяқ киімді дұрыс таңдап, шұлықты дұрыс кие алмадың. Яғни, “Біреуден қысым, не зорлық көрсең оған кінәлі өз нашарлығың”, дегені еді. Неге біз жеке адам ретінде, бүкіл халық болып басымыздан өткерген зорлық-зомбылыққа жол бердік, қарсы тұра алмадық, соған көндік?!
Жіберген қателіктерімізді жақсы білеміз. Тек, сол қателіктерден дұрыс қорытынды шығара білейік…
Жақсы, тарихымызды “хаттап жазып жатырмыз” делік. Басқа не істеуіміз керек?
Әр қазақ баласын әлемнің ең үздік оқу-білімін, өнер-ғылымын үйренуге жетелеу керек! Білімді дереккөзден тікелей алу үшін ағылшын және басқа тілдерді игеру қажет. Тіпті, шет елге бара қалсаң да тіл білгенің жақсы емеспе. Алаш арыстарымыз жоғары біліммен қатар бінеше тіл білген! Осы жерде, «Басқа халықтың тілі мен мәдениетін білу адамды сол халықпен тең етеді», деген Абай атамыздың сөзі де еске түседі. “Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте!”, деген сөзді де есте тұтқан жөн болар.
Біреуді жек көріп, “оның тілін ұмытқым келеді” дегендерге де өз басым қосылмаймын. Тіл - қаруың. Мысалы, адам жейтін жабайының да тілін білсең, одан аман құтылуыңа себепкер болар еді…
Басқалар бізді тең санасын десек оларды мазақ етіп сырттай босқа кіжінбей оларға өз мәдениетімізді дәріптеуіміз қажет. Ата-бабамыздан келе жатқан ұлттық салт-дәстүрімізді, әдеп-мәдениетімізді дұрыс көрсете білуіміз керек. Ешкім біреуді кемсітіп, дөрекі мінезбен сыйлы бола алмайды. Білімді, өнерлі, мәдениетті және өнегелі адамды әркім өзі-ақ жақын тартады.
Үлкендеріміз, адамға ой салатын мағыналы сөз қозғап, оны көңілге қонымды етіп жеткізе білсек, жастарға үлгі болар едік.