Тіркелеміз -》Амандық Досымұлы / dabbro92
Ғылым және Ауыл шаруашылығы / @gylym-auyl.01
- Ешкі өсіруге әлем жұрты ынты-азарлық танытып отыр ма?
- Иә. Қазіргі таңда әлемде өнеркәсіптік ешкі шаруашылығын дамыту үрдісі байқалуда. Ешкі сүті мен оны өңдеу өнімдерінің кең таралуы оның бала тағамдарын алмастырғыш ретінде, тіпті ана сүтінің орнына пайдаланылуына, сондай-ақ өндіріс өнімділігі мен экономикалық рентабельділігінің жоғары болуына да байланысты.
- Қазақстан нарығында бұл саланы дамытуға қолайлы жағдай бар ма?
- Бар. Алайда өкінішке қарай, ешкі шаруашылығы мемлекеттік және салалық бағдарламалар әзірлеу кезінде негізсіз назардан тыс қалып жүргенін, тіпті ұзақ уақыт бойы оған мүлде мемлекеттік қолдау көрсетілмегенін айтқымыз келеді. Субсидия беру тұрғысында байқалған оң үрдіс соңғы кезде жағымды нәтиже көрсетпеді, оның себебі субсидия берілетін жануарлардың жасы 6-12 айдың орнына 12-16 ай болып өзгертілді, жалпы әлемдік практикада 4-6 айлық жануарды сатудың нақты құны - 2000 евро болғандықтан, 12-16 айлық әрбір жануарға бөлінетін 80-100 евро мөлшеріндегі салыстырмалы түрдегі төмен субсидия мұны өтемейді.
- Елімізде бұл шаруашылықты дамытуға не кедергі?
- Бұл ретте ешкі сүтін алудың нақты технологиясы және нарық ерекшілігі ескерілмеуде. Себебі қазіргі кезде көлемі үлкен зауыттарға ғана субсидия беріледі. Ал елімізде ешкі сүті өнімдерін пайдалану мәдениеті өсіп келе жатқан кезде маңызы ерекше зор болып отырған шағын және орта шаруашылықтардың өнімді өңдеуге мүмкіндігі жоқ болғандықтан олар дамымай отыр. Бұған қоса, кадрлар іріктеуде қиыншылықтар бар, себебі елімізде ешкі өсіру және ешкі сүтінен өнім өндіру технологиясын оқытып-үйрету жолға қойылмаған. Ешкі шаруашылығы бүкіл әлемде және посткеңестік кеңістікте өте тиімді агробизнес болып табылады. Мысалы, Ресей Федерациясында бұл салада көптеген жобалар жүзеге асырылуда, ірі шаруашылықтармен қатар орта және шағын кәсіпорындар белсенді түрде дамуда, бұл осы саланы қолдауда дұрыс шаралар қабылдануына байланысты. Мәселен, Ресейде ешкі сүті өндірісіне, ірімшік жасау кәсіпорындарына, ешкі сүтін қабылдау орындарына қолдау көрсетіледі, асыл тұқымды ешкі өсіруге дотация және гранттар бөлінеді.
- Ал біздің елде ше?
- Өкінішке қарай, бізде ешкі шаруа-шылығына мұндай қолдау көрсетілмейді, соның салдарынан бізде Атырау, Түркістан және Ақмола облыстарында ғана бар-жоғы 3 ешкі өсіру кәсіпорыны бар. Атырау облысындағы ешкі фермасы ешкі сүтінен 20-дан астам өнім түрін шығарады.