İki birbirini tanımayan insanı bir odaya koyuyorsunuz ve birinden diğerinin sorunlarını çözümlemesini istiyorsunuz. Hayatta karşımıza çıkabilecek en ilginç deneyimlerden biri değil mi bu? Tanımadığınız birine içinizi dökmek, onunla birlikte kendinizi ve sorunlarınızı keşfe çıkmak ve görmezden geldiğiniz bazı gerçekleri kabullenmeyi başarmak, hatta belki de o konuda bir ilerleme kaydetmek, hatta hatta meselenin üstesinden gelmek. Hayatta en gıpta ettiğim mesleklerden biridir terapistlik. İnsan ilişkilerine inananlardanım ben çünkü, insan insanın ilacıdır diyenlerdenim, meslek olarak bir psikiyatr olmasa bile karşınızdaki, eğer iyi niyetli ve bilinçli bir sohbet arkadaşıysa onun bile dertli birine iyi geldiğini düşünenlerdenim. Hatta iki taraflıdır bu sağaltma, sadece dinleyene bile iyi gelir… Çünkü sohbet sohbettir, iletişim iletişim… İnsanlar konuşa konuşa anlaşır diye boşuna dememişler… Ama tabii bazı durumlarda, hatta belki de çok özel durumlara bile ihtiyaç olmayabilir, işinin ehli bir psikiyatrla görüşmek çok daha yararlı olur, gerekir. En büyük keşif insanın kendini bulması; zayıf yanlarıyla yüzleşebilmesi ve bunları olduğu gibi kabul edip, değiştirebilecekleri için de adım atacak gücü sırtlanması. Öyle değerli bir şey ki bu! Ve tabii bir o kadar da zor.
Ha diyeceksiniz ki, evladım sen psikoloji okumadın mı? Neden klinik master’ı falan yapıp da, kıyısından köşesinden bulaşmadın bu işlere? Şöyle efendim, ben psikoloji okurken, aynı zamanda seslendirme yapmaya başladım TRT stüdyolarında. Aklıma televizyonculuk düştü. Ve biraz da gözüm yemedi, başa çıkamam mı acaba bu kadar dert yüklenirsem omuzlarıma diye korktum kaçtım. Yıllar yıllar sonra Doğan Kitap’ta yayın direktörlüğümün son günlerini yaşadığımı için için hissettiğim, hayatımda bir değişikliğe ihtiyacım olduğuna kanaat getirdiğim günlerde Irvin Yalom’un "Günübirlik Hayatlar" adlı kitabını okuyordum bir tatilde. Bir yandan, afedersiniz, salya sümük ağlıyor, bir yandan da Yalom’a hayranlığımın getirdiği bir ani cesaretle, acaba klinik masterı yapsam mı diye düşünüyordum. Ama yine gözüm yemedi. Hoş, işten ayrılma cesaretini gösterdim. Mutlu olmadığın yerde durma, diyebildim yine kendime. Ay bayağı ben de size açılmaya başladım değil mi? Kitabımıza gelelim, başka zaman anlatırım gerisini.
Bu sefer konumuz Irvin Yalom’un, hayır Günübirlik Hayatlar değil, yıllar yıllar evvel okuduğum ve çok etkilendiğim kitabı Aşkın Celladı ve Diğer Psikoterapi Öyküleri. Konuğumuz da benim çok sevdiğim ve saygı duyduğum bir psikiyatr, sevgili Gülcan Özer.
Ben de Irvin Yalom’la ilk Aşkın Celladı ile tanıştım. Ardından çok sevdiğim romanı Nietzsche Ağladığında geldi. Tanışıklığımız bir çeşit yakınlığa dönüştü. Aslında ilişkimizin derin olacağı daha ilk kitaptan belli olmuştu. Çarpmıştı beni çünkü "Aşkın Celladı"ndaki 10 öykü. Gülcan hanım kadar bilinçli değilmişim demek o vakit, önsözün kıymetini bilememişim, öykülere odaklanmışım. Yalom, varoluş sancısından ve terapi ilişkisinden söz ediyor temel olarak kitabın bu ilk bölümünde. Söyleşimizden önce tekrar okuduğumda oradaki cümlelerin, aslında şu yaşadığımız hayatın da bir çeşit önsözü olduğunu fark ettim. ‘Ne çok istek. Ne çok özlem. Ne çok acı var’ diyor Yalom. Ulaşamayacağımız istekler hayatın tamamına egemen olduğunda, hayatımızın akışına ket vurduğunda yardım istiyoruz, ya da yardım istemeye çekinip iyice kendi acılarımızın içine çekiliyor, hayattan uzaklaşıyoruz.
İlk öyküde örneğin, 70 yaşında bir kadının daha önceki terapistine olan aşkı söz konusu olan. Saplantılı bir aşk elbette. Sekiz yıl önce yaşadığı kısa bir ilişkinin peşini bırakmıyor Thelma. Belki de kaçıp giden gençliğin ya da karşı tarafın onu gerçekten düşündüğüne emin olduğu bir ilişkinin peşinde. Bir yandan Thelma’nın hayatının gizlerini çözerken, bir yandan da Yalom’un bir terapist olarak düşüncelerine, zaman zaman bocalamalarına, içinden sorduğu sorulara, kendine kızdığı noktalara tanıklık ediyoruz. Ve galiba ben Yalom anlatılarının en çok bu yanını seviyorum. Bize kendini de açıyor, hiç çekinmeden. Ve sadece o kişinin hikayesini değil, dünyayı anlatıyor sanki. Mesela Thelma’ya ,‘incelenmemiş bir yaşam, yaşanmaya değmez’ diyor seanslarından birinde. Güzel laf, güzel düşünce, öyle değil mi?
#denizyücebaşarır #benokurum #irvinyalom #aşkıncelladı #gülcanözer #remzikitabevi