Керқұлан немесе Пржевальский жылқысы (Equus przewalskii caballus/Equus ferus przewalskii) - Азияда мекендеген, тақтұяқты сүтқоректілердің жылқылар тұқымдасына жататын жабайы жылқы түрі.
Денесінің ұзындығы 200 см, шоқтығына дейін биіктігі 136 см, салмағы 300-350 кг. Биелері айғырларынан кіші. Денесін бозғылт қызыл сары түк басқан, жон арқасында ұзына бойы созылған жіңішке түкті белдік тәрізді қарақошқыл жолағы болады. Мойны қысқа, әрі жуан, жалы - тік, қысқа әрі сирек, қайратты келеді. Басы үлкен, кеңсірігі жалпақ. Танауы, астыңғы ерні мен иегіне сояуша түк өседі. Құлағы қысқа, қалың, ұшында жарты ай тәрізді ойығы болады. Керқұлан - өте қағылез сақ жануар. Әдетте, аязға жақсы төзеді, қар қазып, тамақ іздейді. 10 - 20-дан топтанып үйір құрады. Қыс мезгілінде шағын үйірлер бірігіп қос құрайды. Олар бетеге, ақшөп, теріскен, итсигек, сексеуіл, ермен, жыңғыл, тасбүрген, селеу, дүзгенді, т.б. сүйсініп жейді. Ашық ландшафтты, жақсы шабындық шөпті және мөлдір суды қажет ететін типтік дала түрі. Өмір сүру ұзақтығы 25 жыл.
Қазақтар бұл атты "тарпан", ал моңғолдар "тахи" деп атаған. Көне кезде дүние жүзінде тарпанның үш түрі мекендеген: орманды, дала және Жоңғар. Қазіргі уақытқа дейін әрең жетіп тек бір түрі сақталды - Жоңғар тарпаны.
Қазақстанда 1868-71 жж. керқұланның Іле мен Қаратал өзендерінің аралығында, Ертіс өңірінде таралғандығы туралы да мәліметтер кездеседі. Бірақ ХХ ғасырдың 60-70 жылдарынан кейін керқұлан қазақ даласында мүлде кездеспеген, кейін Қытай мен Моңғолия жерінен де біржола жойылған. Қазіргі кезде керқұлан дүние жүзінің кейбір зоологиялық бақтарында ғана сақталған.
Бұл түрдің жойылып кетуінің себебі қарапайым - оны малшылар әрдайым қуған, өйткені тарпан айғырлары үй жылқыларын үнемі өздерімен бірге алып кетуге тырысқан. Бір қызығы: үй биелері тарпан айғырдың жағынуын сүйісініп қабылдайтын, бірақ тарпан биелері ешқашан үйдегі, тіпті ең жақсы айғырды өздеріне жақындатпайтын. Осы жерде айта кету керек, ер Пржевальский жылқылары өзінің қарапайым мөлшеріне қарамастан, көбінесе аяқтар мен дененің әртүрлі бөліктерін қатты тістеу кесірінде әрдайым үйдегі айғырларды жеңетін.
2013 жылы Алматы облысы, Алтын-Емел мемлекеттік ұлттық табиғи паркінде түсірілген.
Дереккөз: • "Неизведанный Казахста...
Қазақстан тарпан, жабайы жылқылары, Kazakhstan Przewalski's horse, Казахстан Лошадь Пржевальского