Autizmli Uşağa Necə Davranılmalıdır?
-Təəssüf ki, hər şeyə etiraz edən, özünü ifadə edə bilməyən, deyilənləri anlamayan, göstərişlərə məhəl qoymayan bir uşağa qarşı ailələrin reaksiyası olduqca sərt ola bilər. Sadaladığım bəzi durumlar uşağı autism spektrumunda olmayan ailələrdə belə qəzəb hissinə, yüksək səslə qışqırmaya və ya cəzalandırmaq kimi davranışlara səbəb ola bilər.
Bu reaksiyalar, yüksək səsə həssas olan, özünə güvənməyən və qorxan autizmli uşağın reaksiyalarının daha da artmasına və valideynə qarşı qorxu və inamsızlığın hissinin yaranmasına səbəb olacaqdır. Eləcə də qışqırma, fiziki şiddət, cəza və qorxutma kimi üsullar uşaqlarla ünsiyyətdə, autizm olub -olmamasından asılı olmayaraq heç vaxt istifadə edilməməlidir.
Cəmiyyətimizdəki ən böyük qüsurlardan biri, fərqli olanı qəbul etməməsi, ailənin sosial mühitdə ən çox mübarizə aparacağı vəziyyətdir. Unutmamalısınız ki, sosial mühitdə normal davranmadığınız uşağınıza digər insanlar da normal davranmayacaq. Uşağınızı ictimailəşdirməmək, evdə saxlamaq, sosial təzyiq üzündən çölə çıxarmamaq uşağa edə biləcəyiniz ən pis şeydir.
Bəs autizmli uşağa necə davranılmalıdır?
Fərqli maraqları, ehtiyacları, gözləntiləri və inkişafları olan autizmli uşaqlar həyatı fərqli qəbul edir və yaşayırlar. Bu səbəbdən normal həyatda çətinlik çəkir. Bu nöqtədə valideynlərin həssas olması və uşağın həyatını təşkil etməsi çox vacibdir.
• İlk növbədə uşağın vəziyyəti qəbul edilməlidir. Diaqnozdan sonra ailə fərdləri özünü, digər valideyni və uşağı günahlandırma hissini çox görürük. Ancaq bu xəstəlikdə günahkar yoxdur, ona görə də bütün energiya və diqqət uşağın dərhal müalicəyə başlaması üçün sərf edilməlidir. Təbii ki, mənfi bir prosesə girdiyini anlayan hər bir fərd kimi, onları gözləyən bu yeni və çətin proses də ailəyə mənfi təsir edəcək. Bu vəziyyəti qəbul etmək üçün fərdi dəstək almalı və uşağa necə davranılması ilə bağlı mütləq bir mütəxəssisdən bilgi almalıdırlar.
• Autizmli uşaqlar evlərində və otaqlarında dəyişiklik sevmədikləri üçün daimi dəyişikliklər edilməməlidir.
• Autizmli uşaqlarda təkrarlanan hərəkətlər tez -tez baş verdiyindən, bu hərəkətlərin yerinə sadə hərəkətlər öyrədilməlidir və ay diqqəti yayındırılmalıdır.
• Autizmli uşaqlar özünü ifadə etməkdə çətinlik çəkirlər. Bu səbəbdən uşağın danışması təşviq edilməlidir. Gündəlik həyatla əlaqəli mövzular müzakirə edilə bilər. Ancaq onlar hər deyiləni anlamaya bilərlər; buna görə də bunu adi hal kimi qəbul etmək lazımdır. Uşaq mövzu öyrənməkdə çətinlik çəkə bilər.
• Səs -küylü mühit onları son dərəcə narahat edən mühitlərdir. Yaşayış mühitinin və evin səs -küydən uzaq olması onlar üçün vacibdir. Bundan əlavə, autizmli uşaqlar çox işıqlı mühitdə narahat olurlar. Buna görə həddindən artıq işıqlandırmanın qarşısını almaq lazımdır.
• Autizmli uşaqlar bəzi obyektləri öyrənməkdə maraqlıdırlar. Onların maraq dairələri dəstəklənməli və təqdir edilməlidir.
• Autizmli uşaqlar məcazi ifadələri anlamaya bilərlər. Buna görə nəzərdə tutulan şey sadə şəkildə çatdırılmalıdır.
• Uşağından tələb olunan davranışların səbəbləri də ona izah edilməlidir, çünki onlar nə etdiklərini və niyə etdiklərini anlamaya bilirlər.
• Avtoritar davranışlardan çəkinmək lazımdır, çünki bu onları daha da pisləşdirə və şiddətə yönəldə bilər.
• Cəza kimi davranışlardan çəkinmək lazımdır. Bu vəziyyət onların narahatlığını artırır və daha da təsir edir.
• Onlara sevgi ilə yanaşmaq lazımdır. Ən çox ehtiyac duyduqları anlayışdır. Onları anlayıb, başa düşdüyünüzü hiss etsinlər.
#valideyn #uşaq #yeniyetmə #подросток #intihar #suisid #autizm #autism #otizm #usaqpsixiatriyasi #çocukpsikiyatrisi #psikiyatrist #psixiatr #psixiatraydan #psixiatraydanisgandarzada #aydanisgandarzada #draydanisgandarzada #psixolojiproblemlər #psixiatrikxidmət #psixiatrikproblemler #детскаяпсихиатрия #детскаяпсихотерапия #детскаяпсихология #детскаяпсихика #diqqət #diqqətəksikliyihiperaktivlikpozuntusu #diqqətəksikliyivəhiperaktivlik