------------ معرفی کتاب -----------
ماشین روح: اختراع ذهن مدرن یک اثر جدی، خواندنی و بسیار روشنگر نوشته جورج ماکاری روانپزشک و استاد و مدیر موسسه تاریخ روانپزشکی دانشگاه کُرنل است. پیش تر ماکاری با کتاب "انقلاب در ذهن: تاریخ خَلق روانکاوی" در محافل علمی بخصوص روانشناسی و روانپزشکی به شهرت فراوان رسیده بود. هر دو کتاب حکایت از تسلط زیاد نویسنده بر تاریخ علم و همچنین تاریخ اروپا و نگاه موشکافانه او به سیر تحولات دارد. حجم اطلاعات ارائه شده در کتابهای وی زیاد است و احتمالاً تنها خواننده علاقمند و پیگیر از نوشته های او لذت خواهد برد.
در کتاب ماشین روح او به تبیین چگونگی شکل گیری مفهوم ذهن و روان در طی تاریخ معاصر می پردازد. از عهد باستان تا عصر رنسانس باور بر این بوده که موجودات زنده دارای نوعی روح یا عنصر زنده هستند که باعث حیات و حرکت آنها می شود و انها را از غیر جانداران متمایز می سازد.
با ساخته شدن نوعی ماشین های ابتدایی و به اصطلاح اتوماتا توسط مهندسین، این تفکر در میان فلاسفه و اندیشمندان شکل گرفت که شاید جانداران نیز نوعی ماشین های متحرک هستند. همانگونه که ماشین های ابتدایی با سیم، قرقره، وزنه و فنر کار می کنند، بدن جانداران هم با اشیایی مشابه مانند تاندون، عصب، عضله و مفصل دارای حرکت می شوند.
در رواج این تفکر، دکارت تاثیر بسزایی داشت. اما تفکر، اندیشیدن و اراده آزاد در انسان ها را چگونه می توان توضیح داد؟ دکارت انسان را از سایر جانداران مجزا می سازد و مدعی می شود که عنصری غیر مادی در امور مذکور نقش دارد و نوعی دوگانگی برای بشر قائل می شود.
اما پیِر گاسندی، از هم عصران دکارت این اعتراض را وارد می سازد که آن عنصر غیر مادی چگونه می تواند بر جسم مادی اثر گذارد و تعامل کند در حالیکه از دو سنخ متفاوت هستند؟ برای حل این تناقض اندیشمندانی چون جان لاک، توماس ویلیس و توماس هابز به خلق نوعی مفهوم بنام ذهن بر می آیند: نوعی "ماده اندیشناک" که از جنس بدن است اما قادر به تعقل و تفکر است. در این میان از اتمیست های باستان چون دموکریت، اپیکور و لوکرتیوس الهام گرفته و تفکر را نوعی تسلسل و تداعی حرکت در اعصاب و بافت مغز می پندارند.
با این تبیین، مفهوم اختلال هم تغییر می کند. آنچه قبل تر نوعی جن زدگی و تسخیر توسط شیاطین و اشباح تلقی می گردید تماماً به بدکاری مجموعه عصبی تبدیل می گردد. البته مسئله به این سادگی که در این چند سطر بیان کردم نیست. اتفاقات و سوالات بسیار جالبی پیش می آید که آگاهی از آنها برای علاقمندان به مقوله مغز، ذهن و روان روشنگر است.
------------ منابع تکمیلی -----------
دکتر آذرخش مکری
روانپزشک
روانپزشکی
#دکتر_آذرخش_مکری