آیا هرگز برایتان پیش آمده است که هنگام خیره شدن به یک زمینه صاف (مثلاً یک کاغذ سفید یا آسمان آبی) متوجه ذرات کوچک غبار مانندی شوید که جلوی چشمتان بالا و پایین می روند و هرچه پلک می زنید باز هم مثل یک سایه کوچک در جلوی چشمتان قرار دارند؟ این سایه های مزاحم را اصطلاحاً مگس پران می گویند. معمولاً با حرکت دادن چشم مگس پران هم حرکت می کند اما چون جهت حرکت آن در خلاف جهت حرکت چشم می باشد نمی توان آن را با چشم تعقیب کرد.
مگس پران چیست؟
مگس پران در حقیقت سایه کدورت های موجود در مایع زجاجیه است که روی شبکیه می افتد و به صورت یک سایه تیره دیده می شود. این کدورت ها ممکن است ناشی از چسبندگی و ضخیم شدن رشته های زجاجیه، جمع شدن سلول های التهابی در زجاجیه و یا خونریزی در داخل چشم باشد.
زجاجیه چیست؟
زجاجیه مایع ژله مانندی است شبیه سفیده تخم مرغ خام که بخش اعظم داخل کره چشم (از پشت عدسی تا روی شبکیه) را پر کرده است و به حفظ ساختمان کروی چشم کمک می کند و شبکیه را در جای خودش نگه می دارد. ساختمان زجاجیه از یک شبکه اسفنجی متشکل از رشته های خیلی ظریف ایجاد شده که مقادیر فراوان آب و مواد محلول را در خود جای داده و به آن حالت ژله ای بخشیده است. رشته های موجود در زجاجیه در قسمت های خارجی تر زجاجیه متراکم ترند و اتصالات نسبتاً محکمی به لایه های داخلی شبکیه دارند.
چرا مگس پران ایجاد می شود؟
مگس پران عارضه بسیار شایعی است و با گذشت سن شیوع آن افزایش می یابد به طوریکه بیش از %۷۰_۶۰ افراد بالای ۶۰ سال مگس پران را تجربه کرده اند. رشته های موجود در زجاجیه در بچه ها و افراد جوان معمولاً بسیار ظریف است و دیده نمی شود اما با بالا رفتن سن این رشته ها ضخیم تر می شوند و در بعضی جاها به هم می چسبند و باعث ایجاد کدورت می شوند که سایه این کدورت بر روی شبکیه به صورت مگس پران احساس می شود. به علاوه در بسیاری از افراد مسن بخشی از رشته های محیطی زجاجیه که به شبکیه متصل بوده و از جای خود کنده می شود و به داخل بخش های مرکزی زجاجیه می افتد. این حالت که آن را (جداشدگی خلفی زجاجیه) می نامند شایع ترین علت ایجاد مگس پران است. گاهی اوقات هم وجود التهاب داخل چشمی سبب تجمع سلول های التهابی در زجاجیه می شود که باعث ایجاد مگس پران می شود. یک علت دیگر مگس پران وجود خونریزی در داخل زجاجیه است؛ مثلاً در افراد مبتلا به دیابت ممکن است خونریزی خفیف چشمی ابتدا به صورت یک مگس پران دیده شود.
چرا جرقه ایجاد می شود؟
با افزایش سن رشته های زجاجیه ضخیم تر می شوند و به هم چسبندگی پیدا می کنند. این چسبندگی رشته های زجاجیه ممکن است باعث کشیده شدن پرده شبکیه گردد از آنجا که پاسخ سلول های شبکیه به محرک ها به صورت درک نور است هر عاملی که سلول های شبکیه را تحریک کند در مغز به عنوان نور تفسیر می شود. به همین علت وقتی شبکیه تحت کشش قرار گیرد جرقه های نوری دیده می شود.
آیا مگس پران و جرقه خطرناک است؟
بسیاری از افراد مدت ها مگس پران داشته اند و هیچ مشکل خاصی پیدا نکرده اند. مگس پرانی که سال های سال وجود داشته و تغییر خاصی پیدا نکرده است معمولاً خطری ندارد اما بروز مگس پران جدید می تواند ناشی از مشکلات جدی چشمی باشد. البته همانطور که گفته شد شایع ترین علت بروز مگس پران جدید (جداشدگی زجاجیه خلفی) است که به خودی خود خطری ندارد اما گاهی اوقات در حین جدا شدن زجاجیه بخشی از شبکیه نیز همراه با آن کنده می شود و باعث ایجاد سوراخ یا پارگی در پرده شبکیه می شود که می تواند سبب جدا شدن پرده شبکیه و مشکلات شدید بینایی شود. به طوریکه قبلاً ذکر شد وجود جرقه معمولاً ناشی از کشش و تحریک شبکیه است، بنابراین در افرادی که اخیراً دچار جرقه شده اند احتمال ایجاد پارگی در پرده شبکیه وجود دارد.
تشخیص علت ایجاد جرقه و مگس پران
تشخیص علت ایجاد جرقه و مگس پران بدون معاینه دقیق چشم پزشکی امکان پذیر نیست بنابراین لازم است تمام افرادی که دچار جرقه هستند و یا مگس پران جدید پیدا کرده اند حتماً توسط چشم پزشک معاینه شوند. برای انجام معاینه ابتدا مردمک با استفاده از قطره های مخصوص باز می شود و سپس با استفاده از لنزها و وسایل مخصوص زجاجیه و شبکیه معاینه می شود. در صورتی که در معاینه هیچ مشکلی به جزء (جداشدگی زجاجیه خلفی) وجود نداشته باشد و شبکیه سالم باشد معمولاً خطری وجود ندارد و اقدام خاصی لازم نیست اما در مواردی که آسیبی به پرده شبکیه وارد شده باشد یا خونریزی یا التهاب داخل چشمی وجود داشته باشد باید درمان انجام شود. گاهی با یک نوبت معاینه نمی توان علت دقیق مگس پران را تشخیص داد. در این حالت معمولاً لازم است معاینه در فواصل ۳_۲ هفته یک بار تکرار شود تا زمانی که مطمئن شویم علت خطرناکی وجود ندارد. یک نکته مهم آن است که جرقه حتی اگر با پارگی شبکیه همراه باشد معمولاً پس از چند روز تا چند هفته خود به خود از بین می رود؛ مگس پران هم حتی در صورت همراهی با پارگی شبکیه پس از چند هفته کوچک می شود. بنابراین در افرادی که جرقه یا مگس پران جدید ایجاد شده حتی اگر خود به خود خوب شده باشد لازم است معاینه
کامل چشم انجام شود.
سلب مسئولیت: این محتوا (ویدئو، توضیحات، لینک و نظرات) توصیه پزشکی یا یک طرح درمانی نیست و فقط برای اهداف اطلاعاتی و آموزشی در نظر گرفته شده است. این محتوا جایگزین توصیه های پزشک شما نیست. قبل از انجام هر کاری که در این محتوا وجود دارد، با متخصص مراقبت های بهداشتی خود مشورت کنید و در مورد هر گونه سوالی که ممکن است در مورد سلامتی خود داشته باشید، همیشه از پزشک خود مشاوره بگیرید. این ویدیو نباید برای خوددرمانی بیماری شما استفاده شود و نباید توصیه های پزشک را نادیده بگیرید.
استفاده از این محتوا به عهده شماست.
______________________________________
آدرس سایت و شبکه های اجتماعی ما
www.roshdto.com/
/ hessam__zare
t.me/cilinicroshd