Düştüğümüz Yer Mâtürîdî Düşünce Sistemini Terkettiğimiz Yerdir
Prof. Dr. Şaban Ali Düzgün
...
Biliyorsunuz Nizamiye medereseleri bağdatta Selçukluların kurduğu medreselerdir. Bu medreselere ulema devşirmek için nişabur kullanılır. Nişaburda büyük alimler var oradan alimler devşirilmeye çalışılır. Fatih sahnı seman medreselerini kurduğu zaman semerkanda yönelir alimler getirelim İstanbul daha yeni kuruluyor getirelim burada ders versinler diyorlar. Semerkand uleması orası taşra oraya gidilir mi dediler ve gelmediler. Onlar gelmedi bizimkiler döndüler mısıra mısırdan ulema getirdiler.
Bizim düştüğümüz en ciddi yerlerden biri buradır. Semerkand uleması istanbula gelmiş olsaydı biz şu an özgürlükler ve toplum sözleşmesi gibi kavramları konuşuyor olacaktık. Maturidi biat kelimesinin kullanıldığı bir ortamda muahede’yi öne çıkarıyor yani toplum sözleşmesi, kontrat ve mülkün kullanıldığı yerde Maturidi diyor ki fetih suresi 10. Ayet İsrail oğullarına ” biz size nübüvvet ve mülk verdik” mülk nedir dediğimizde diğer alimler mülk devlettir mal değil derler. Kuranda mal ekonomik bağlamda devlet ise mülk olarak geçer ama Maturidi diyor ki mülk aynı zamanda senin mülkiyetin sadece sana aittir kölelik yapma başkalarına bağlanma.
Bunu söyleyen bir kafadan bahsediyoruz arkadaşlar yani Osmanlıda Rönesans, islam dünyasında Rönesans uyanış olmadı. İmparatorluklarda Rönesans olmaz zaten hiçbir imparatorlukta yok ne roma da ne İngiltere de ne çünkü felsefe karşıtıdır imparatorluklar bunu kabul edelim. Onlar fıkıhçıdır onlar abu suuda ihtiyaç duyarlar. Yunusun şiirini “cennet cennet dedikleri … isteyene ver onları bana seni gerek seni” şiirinden dolayı ne demek allah sana verecekte sen istemeyeceksin bunu söylemek küfürdür diyor. Ya allahu ekber böyle bir şey olabilir mi? ebu suud alimdir mütefekkir asla diyemem hadi ben hürmeten alim diyeyim.
Hülasa bu söylediklerim maturidiye olan ilgimizi artırır. İnsan düştüğü yerden kalkar. Düştüğümüz Yer Mâtürîdî Düşünce Sistemini Terkettiğimiz Yerdir ve umarım buradan yeniden silkinip, kalkarız.
Maturidi Yesevi Otağı İlmi ve Kelami Araştırmalar Derneği maturidiyesevio...