Het vertrek van defensie van het zogeheten Rabenhauptterrein aan de Hereweg, is de aanleiding voor een Beno’s Stad eind 1998 over de geschiedenis van de Helperlinie. Beno Hofman besteedt o.a. aandacht aan de Van Mesdagkliniek, het Engelse Kamp en kolonel Thomson. #BenosStad
► Beschrijving
Vorige maand werd hier op het Rabenhauptterrein aan de Hereweg begonnen met de sloop van enkele oude defensiegebouwen.
Nog even en het leger heeft zich helemaal teruggetrokken uit dit stukje Groningen.
Defensie kwam hier bijna driehonderd jaar geleden en legde toen de Helperlinie aan, een verdedigingslinie die nog steeds herkenbaar is.
Laten we maar eens gaan kijken.
In 1672 viel de bisschop van Münster Groningen aan.
Hij deed dit vanuit het zuiden zoals alle aanvallers voor hem dat ook al hadden gedaan.
De bisschop beschoot de stad vanaf de natuurlijke hoogtes van de Hondsrug bijvoorbeeld de Kempkensberg.
De stad besloot na het beleg iets te doen om herhaling te voorkomen.
En zo werden de heuvels waar Bommen Berend zich had verschanst afgegraven.
Maar daarbij bleef het niet.
Het hoofd van de Nederlandse verdedigingswerken, Menno van Coehoorn, inspecteerde de vesting rondom Groningen en vond dat deze moest worden versterkt.
Dat gebeurde in 1700 door de aanleg van de Helperlinie.
Een extra verdedigingslinie tussen het Winschoter- en het Hoornse Diep.
Deze bestond uit drie naast elkaar gelegen bastions en aan de uiteinden vierkante schansen.
De Helperlinie had een vestinggracht die normaal droog stond en in oorlogstijd onder water kon worden gezet om de vijand tegen te houden.
Omdat men rond 1800 vond dat de vesting nog wat verbeterd moest worden, werd er toen een extra gracht gegraven.
Maar nou een die altijd onder water stond.
Deze gracht liep van het Winschoterdiep naar het Hoornse Diep en werd het Helperdiepje genoemd.
En de brug over dit Helperdiepje werd de Natte Brug genoemd.
Zo kon de brug worden onderscheiden van de brug over die andere gracht, de Droge Brug over de droge gracht.
De grens tussen de gemeente Groningen en Haren lag eerste bij deze Droge Brug bij het Sterrebos.
Later verschoof die hier naar de Natte Brug en in 1914 schoof de grens zover op dat het dorpje Helpman bij Groningen kwam te horen.
Aan het eind van de vorige eeuw werd de Helperlinie afgebroken, net als alle andere Groninger vestingwerken.
De grond die van het Rijk was, kon nu worden bebouwd.
Aan de oostzijde van de Hereweg werd een gevangenis gebouwd.
Het was één van de eerste moderne gevangenissen van Nederland.
Vroeger was het normaal om gevangenen in groepen op te sluiten maar nu kreeg iedere gevangene een eigen cel.
Ze zouden dan geen slechte invloed meer op elkaar kunnen hebben en zo zouden ze misschien sneller tot inkeer komen.
De gevangenis zag er met z’n zware muren, torens en poort wel heel indrukwekkend uit maar echt waterdicht was die toch niet.
Directeur De Blauw had al eens gewaarschuwd dat het voor bepaalde jongens een koud kunstje was om valse sleutels te maken.
In november 1953 kreeg hij gelijk.
Drie gevangenen wisten met eigen gemaakte sleutels bijna te ontsnappen.
Tijdens het luchten op de binnenplaats waren ze even aan de aandacht van de bewakers ontkomen.
Ze gingen een werkplaats binnen met hun sleutels en vanuit die werkplaats konden ze door bovenraampjes ontsnappen.
Twee werden er echter vlak voordat ze uit het raampje klommen gegrepen.
Maar de derde was al weg.
In de tuin achter de gevangenis verstopte hij zich onder de boerenkool.
Maar tot zijn spijt werd hij daar uiteindelijk toch teruggevonden.
In die tijd was de gevangenis net door de minister van Justitie tot noodasiel van psychopaten verklaard.
Dat wil zeggen dat er in de gevangenis toen naast gewone gevangenen ook mensen zaten die ter beschikking van de regering waren gesteld, de echte zware jongens.
Vanaf 1962 zaten er in de gevangenis alleen nog maar ter beschikking-gestelden, tbs-patiënten en heette de gevangenis voortaan Van Mesdagkliniek.
Er was wel een gevangenis gebouwd maar een groot deel van de voormalige Helperlinie was toch nog leeg.
Dat gold onder andere voor het terrein achter de gevangenis.
Dat werd gebruikt door soldaten om er het marcheren te oefenen en door Be Quick om er te voetballen.
In de Eerste Wereldoorlog veranderde dat.
Lees verder
www.oogtv.nl/uitzending-gemis...
► Wil je meer nieuws en verhalen over Groningen? Abonneer je (gratis) op ons kanaal!
kzfaq.info?s...
► Volg OOG ook op onze andere kanalen:
Website - www.oogtv.nl/
Instagram - / oogtv
Facebook - / oogrtv
Twitter - / oogtv
OOG Groningen
Elke dag het laatste nieuws, verhalen, foto’s, video’s en meer over en voor Groningen!
#OOGGroningen #Groningen