Merhaba, yorumlarınız bizimle paylaştığınız için bizde size teşekkür ederiz. Epifiz bezinin ne olduğu, ne işe yaradığı günümüzde aslında yeteri kadar anlaşılmış vaziyette. Düalizmin temel önermelerini asıl çökerten bu değil. Epifiz bezi sayesinde gerçekliyor denen sürecin kendisinin mantıksızlığı. Yeteri kadar felsefeye hakim olamayınca, insanlar bu düşünsel tuzaklara düşüp, mantık hataları yapıyorlar. Asıl problem; ruh-beden ayrımı (düalizm) tezinde bu dünyaya ait olmayan “ruh” ismi verilen varlığın nasıl oluyor da bu dünyaya ait olan bedenle etkileşime girip, onu kontrol ettiği ve yönetebildiği sorusudur. Descartes, “epifiz bezi” dediğiniz salgı bezini mekan tutan ruhun, buradan nasıl oluyor da bedenle etkileşime geçtiği konusunu açıklamakta başarısız olmuştur. Bir takım vücut sıvılarını sanki hidrolik bir makinenin çalışması gibi, ruhun direktifleri ile beden içinde oraya, buraya gitmesi, gelmesi şeklindeki bir açıklama yeterli bir açıklama değildir. Buradaki kritik nokta maddesel bir eyleme konu olan etkinin bizzat kendisini bilimsel yöntemle açıklayabilmek. Örneğin vücuttaki bir sıvının nasıl oluyor da “ruh” direktif verince, ruhun direktifini anlayıp, bir yerden bir yere gidebilir. Ruh sıvılara; “…şimdi size emrediyorum, A bölgesinden B bölgesine hareket edin…“ dediğinde, bu sıvılar kendi başlarına bir bilinci olan varlıklar mı ki, ruhun bu direktifini anlayıp, değerlendirip, A bölgesinden B bölgesine gidecek hesabı, kitabı yapıp, dahası istenen miktarı ve yolu bilip, yola koyulsunlar ve emredilen noktaya, gerekli miktarda gidebilsinler? Böyle bir şey olabilir mi?... Descartes’in açıklaması neticede bunu söylemekte. Epifiz bezi de neticede sıvı (hormon) üreten bir organ. Örneğin bir arabada veya uçakta sürücü veya pilot dümeni sağa kırdığında bir düğmeye basar veya bir kolu, dümeni çevirir, sonra buna istinaden hidrolik sıvılar, motor gücüyle hareket ederek araca istenen dönüşü yaptıracak şekilde dümene veya tekere etki ederler. Yani dümene veya tekere ilerleyen sıvı, bir noktadan sonra pompalar sayesinde itme gücüne dönüşüp, bir şeyi sağa veya sola iterler. Bu örnekte aracın içindeki sürücü fiziksel olarak eliyle veya ayağı ile bir kola, dümene veya bir pedala itme, basma, döndürme v.b. bir kuvvet uygulayarak, bu kuvvetin sıvıyı harekete geçirmesini sağlıyor. Descartes’in getirdiği açıklama bundan farklı değildir. Onun açıklamasında; bedenin içindeki “ruh” bir tür sürücü (makinist) gibidir ve aynı bir sürücünün aracı sürmesi gibi ruh bedeni kontrol eder, yönetir. Beden sadece bir makinedir ve bu makinenin makinisti ise ruhtur der Descartes. Özetle bunu söyler Descartes. Ama bu sürücünün fiziksel olarak bir takım mekanik kollara, düğmelere, dümene falan nasıl etki ettiğini açıklayamaz. Onun açıklamasında, ruh vücut sıvılarına şuradan şuraya gideceksiniz der ve sıvılar bu emri anlayıp, kedi kendilerine harekete geçerler ve verilen emri yerine getirirler. Dolaysıyla bu açıklama hiçte bilimsel bir açıklama değildir ve günümüzde artık komik bir açıklama olarak kalmaktadır. Zaten Descartes’te sonradan kendi açıklamasını tatminkar bulmamıştır ama günümüzde her nedense ruh-beden ayrımını savunanlar buna hiç değinmezler. Descartes’in açıklamasındaki temel mantık hatasını anlatabildim mi bilmiyorum ama neticede basitçe ifade edecek olursak; eğer Descartes’in dediği gibiyse, demek ki vücuttaki bir takım sıvıların kendi akılları, bilinçleri var ve epifiz bezinde oturan ruh buradan bazı emirler veriyor, yani istek, arzu belirtiyor, sıvılarla konuşuyor, isteklerini, arzularını sıvılara iletiyor. Epifiz bunun gerçekleşmesini sağlayan merkez. Epifiz bezi ruhun istek ve arzularını bir emir olarak anlıyor ve diğer vücut sıvılarını, sinir kabloları üstünden elektrik akımlarını, kas kasılmalarını falan hareket ettirecek hormonları salgılıyor gibi bir sonuç çıkıyor. Epifiz bezi bu hormonları (sıvıları) salgılarken, salgılama emrini ruhtan nasıl alıyor?... Asıl kritik soru bu. Epifiz bezindeki hormon üretim sisteminde, bu hormonların (melatonin, serotonin) ilk başta kendileri de birer sıvı olarak akışkanlığa geçmeye (salgılanmaya) nasıl karar veriyorlar, epifiz bezinin yani sıvı (hormon) üreten bir salgı organının kendi aklı, bilinci mi var ki, ruh oturduğu yerden; “…şimdi ayakları harekete geçir ve sağa 10 adım at, sonra sola 10 adım at ve buzdolabın önünde durup, kapağı açarak, içindeki soğuk su şişesini, sağ eline 20 cm havaya kaldırıp tut ve sonra şişeyi 50 cm kendine yaklaştırıp kafa denen bölgenin ağız kısmın daya. Sonrada yutak borusu negatif basınç uygulayacak şekilde kasılsın ve şişenin içindeki suyu içeri doğru çeksin…” diye emir verdiğinde, bu emri anlıyor ve sistemi tamamen bu emir doğrultusunda, kendi inisiyatifi ile, kendi aklını kullanarak kurguluyor... İşte Descartes’in düalizmi temelde bu demektir. Descartes’in önerdiği sisteme sıvıların sanki kendi bilinçleri ve akılları var. Günümüzde de epifiz bezinde üretilen melatonin, serotonin gibi hormonların moleküler düzeyde, tek, tek her bir molekülün yukarıda saydığım bilişsel süreçleri kendi başlarına üstlenecek şekilde, bilinci ve aklı olduğunu varsaymak ve hormonal sıvılara bu tür bilim dışı anlam yüklemek, bu düalizmde iyice akıl dışı olarak ısrar etmek anlamına gelir. Descartes’in düalizmi basit manada; “ruh” diye ayrı bir bilinçli varlık var ve beden diye bilinçsiz bir makineyi yönetiyor demektir. Ama görüldüğü gibi yukarıdaki gibi açıklamaya kalkınca, otomatik olarak bedeninde kendi aklı ve bilinci olmadan, bu mekanik süreçleri ve sitemi açıklayamıyorsunuz. Descartes’in söylediğinin gerçekleşmesi için mecburen bedenin de kendi bilinci ve aklı olması gerekiyor. O zamanda adama sorarlar; “…Ya kardeşim, bedenin kendi aklı ve bilici olacaksa ruh diye bir şeye niye gerek var? Hani bilinçli olan varlık sadece ruhtu, beden sadece bir makineydi?...” Ayrıca hadi diyelim ki Descartes’in dediği gibi, yani epifiz bezinde, ruh sürücü koltuğunda oturuyor ve bir yolunu bulup soyut boyuttan, somut boyuta etki ederek, gerekli geçişi yapacak boyutsal atlamayı gerçekleştiriyor. Böyle olduğunu kabul etsek dahi gün içindeki hareketlerimizin kompleksliğini ve hızını bir düşünün; “…sağ ayağını, sol ayağının 40 cm önüne saniyenin üçte biri hızla at, sonra sol ayağını sağ ayağın önüne 45 cm önüne hızla atarak, bu vaziyette 10 metre koş, o sırada gözünü 35 derece sağa döndür potayı kontrol et, bu sırada sıçra ve havada 45 derece vücudunu sağa döndürürken, sağ elinle topu geçirip, havaya 75 santim kaldırıp, çember ve file olarak gözüken deliğe saatte 80 km kuvvet uygulayarak hızlıca sok…. Haaa bu arada yanda sana doğru koşan adamı gözlerini 25 derece sola doğru döndürerek gör, bu arada da adamın senin üstüne sıçrayacak mı yoksa elindeki topa mı hamle yapacağının olasılığını hesapla, ayrıca tüm bunlar olurken, ciğerler siz iki katı hızla inip kalmaya başlayın, kalp sen 3 katı hızla atmaya başla, eyvahhh adrenalin hormonunu unuttuk, böbrek üstü bezleri sizde 2 miligram adrenalin salgılayın, çabuk olun!…” gibi bir emir konuta zincirinin mümkün olabileceğini hiç aklınıza yatıyor mu? Bu kadar karmaşık bir süreci makinenin içindeki sürücü koltuğunda oturan (epifiz bezinde oturan), bedenden ayrı bir varlığın, ruh dediğimiz varlığın yönetebileceğine hiç aklınız yatıyor mu? Ben bu mekanik süreçleri çok basite indirgeyerek anlattım, gerçekte bunun bin misli daha karmaşık gerçekleşiyor bu süreçler. Hem de aynı anda bunun gibi yüzlerce başka süreç paralel olarak gerçekleşiyor. Hiçbir bilinçlilik düzeyi böylesi bir mekanizmayı, sistemi yönetemez. Ancak bilgisayar gibi yani bilinçli olmayan bir bilişsel sistem tarafından yönetilebilir. (Devamı aşağıdaki yorumda)

Eğer bunun aksi iddia edilip, tüm bu bilişsel süreç epifiz bezinde üretilen hormonlarla taşınmıyorsa, ruh molekülü denen bu hormonlar sadece arzu ve isteği (dürtüyü) tetikliyorsa, o zaman bu bilginin nasıl oluşup, iletildiği de ayrı bir problem. Bu kadar bilgiyi kim üretiyor ve bedene nasıl aktarıyor? Bunları da ruh yapıyorsa bilgi üreten ve bu bilgiyi bedene aktaran bu ruh nerede oturuyor? Epifiz bezindeki ruh sadece arzu ve istekleri kontrol ediyorsa o zamanda bilişsel süreçleri yöneten, başka bir yere saklanmış, ikinci bir ruh daha olması lazım. Ve dahası diyelim ki sinir sistemi aracılığı ile bunu yapıyor. Ruh hangi noktada sinirsel ağa bu bilgiyi veriyor, nasıl veriyor, öncesinde nerede depoluyor, anında üretip, anında mı veriyor, o zaman hesap kitap işlemini nerede yapıyor. Epifiz bezindeki diğer ruhla nasıl iletişim kurup senkronize oluyor???… v.b. binlerce başka soruyla muhatap kalınır. Yok hayır, her şey epifiz bezindeki ruh molekülleri denen bir takım hormonlarla oluyor diyorsanız da bu moleküllerin bu kadar bilgiyi barındıracak ve işleyecek bir yapının imkansızlığını yukarıda zaten anlattım. Moleküler düzeyde de olsa, Descartes’in dediği gibi olması için her bir molekülün yukarıda saydığım bilinçli sistemi sağlaması için kendi akıllarının ve bilinçlerinin olması lazım. Buda binlerce, milyonlarca küçük, küçük ruhlar demektir. Ve aslında tamda olan budur ama bu küçük, parçalı ruhlar Descartes’in ruhları değildir. Bunlara biz bilinçsiz zihin süreçleri diyoruz. Birçok süreçten oluşan bir akıştır tüm bu sistem. Ve bu yüzden de zaten tüm bunlar beynin bilinçsiz bölgesinde yani bilinç dışında otomatik olarak gerçekleşir. Bilinç ve akıl sadece arzu uyandıracak yönelimi sağlar, gerisini bilinç dışı otomatik yapar ve biz de bunları kontrolümüz dahilinde, bilinçli biçimde yaptığımızı sanırız. Aslında bunlar gerçekleştikten birkaç sanise sonra bilincimiz olan biteni algılar. Bilinç her zaman geriden gelir. Ve bu yüzden de bu bilinç bedenin bilincidir, ruh diye ayrı bir varlığın bilinci değil. Ruh diye ayrı bir bilinçli varlığın bedenimizin içine yerleşip, tüm bu sistemi yönetmesi imkansız bir durum. Bunun inançla falan bir alakası yok. Olması mantıksal olarak imkansız. Bizim ruh dediğimiz şey tüm bu “bilinç dışı” ve “bilinç” arasındaki parça parça gerçekleşen süreçler dinamiğinin bütünü. Yani “ruh” diye biz bir varlığa değil de bir sürece diyoruz. Örneğin bir arabanın motorun çalışıp hareket enerjisi üretmesi ve arabanın gitmesi süreci gibi. Burada sürecin kendisine biz ruh diyoruz. Tamamen maddesel bir şeyin deviniminden ortaya çıkan süreçlerin toplamını biz “bir ruhumuz var, ortada benlik diye bir şey var” şeklinde algılıyoruz. İnsanların anlamakta zorlandığı; bilinç dediğimiz şeyin aslanda yapılanın farkına varma süreci olduğu, yapılacakları yapma süreci olmadığı. Bilinç, her şey olup bittikten sonra, yapılanın farkına varma anıdır. Ama bu insanın bir robot olduğu anlamına gelmez. Önceden bilinçli olarak, ana istek ve arzularımız doğrultusunda yapılacakları düşünüp, kısa süreli hafızada tutarız ve hafızadan bilinç dışındaki asıl motor becerilerin gerçekleşmesini sağlayan sisteme doğru bu otomatik akar. Hızlıca milisaniseler içinde olup biter ve sonra tekrardan biz olup bitenin saliseler içinde farkına varırız. Bu çok hızlı olduğundan, böylesi parçalı bir yapıdan oluşan süreç bize parçasız, yekpare bir akış gibi gelir. İşte bu akışa biz “ruh” ismini veriyoruz. Binlerce alt süreci (ruhu) olan ama bizim bütünsel bir akış gibi algıladığımız süreç. Gerçekten de ruh budur. Yani tüm bu sürecin kendisidir. Ne öteki dünyaya ait bir şeydir, ne de ayrı bir varlık. Bedenin bilişsel işleyiş sürecinin kendisidir. Bu bilişsel bir sistemdir ama bilgisayar demek değildir. İşte felsefe temelde bu sitemi açıklamaya çalışan bilimdir (disiplindir). Bu yüzden Descartes’in ünlü önermesi; “düşünüyorum öyle ise varım” da hatalı bir önermedir. Daha baştan bu önerme de düalisttir. İki özne barındırır. “Düşünüyorum” dediğinizde zaten düşünen bir özne var olmuş oluyor. Aksi halde bu özne var olmadan düşünme eylemi gerçekleşemezdi. Ondan sonra önermenin ikinci kısmı gelir ve “öyle ise varım” dediğinizde de düşünen öznenin farkına varan ikinci özne ortaya çıkmış olur. Bu mantıkla bakınca bedenden ayrı bir ruh kavramı olamayacağı ve de “ruh” dediğimiz şeyinde bedenin, yani tek bir sistemin sahip olduğu bir süreç anlamına geleceği daha iyi anlaşılır. Bu da bedenin zihinsel süreçlerinin kendisidir. Felsefede zihnin kendi üstüne katlanarak bilinci ortaya çıkarmasına “refleksiyon” denir. Ruh (benlik) dediğimiz şeyin bir süreç olması da otomatikman değişik, değişik parçalardan, farklı farklı anlardan oluşan bir bütünsellik anlamına gelir. Örneğin uyurken farklı, uyanıkken farklı, öfkeliyken farklı, çocukken farklı, ergenken farklı, aşıkken farklı v.b. ruh durumlarımız vardır. Aksi durumda ruh bedenden ayrı, yekpare, masif bir varlık olsa, değişik ruh durumlarımızın olabilmesi imkanız olurdu. Ezelden, ebediyete değişmeden kalan, hiç dalgalanma ve parçalanma yaşamayan, tek bir şey olurdu. Çocuğu, dişisi, erkeği, öfkelisi, neşelisi falan olmazdı. Stabil tek bir ruh durumu olurdu. Bu konuda daha fazla bilgiyi aşağıdaki videolarda bulabilirsiniz: kzfaq.info/get/bejne/iJqWbNtop9CvdWw.html kzfaq.info/get/bejne/i9OkZ8udm7zZj5c.html kzfaq.info/get/bejne/otuHlcx5v8_PiYE.html kzfaq.info/get/bejne/aLxoocJ_qre9m6M.html kzfaq.info/get/bejne/aJ56rJd4mtu7nKs.html kzfaq.info/get/bejne/b8pzY9BhmpepmWg.html .

teşekkürler, harika açıklamışsınız.

All of me (1984)

Bu tür hayati tehlike yaratan durumlar için mesaj beyne gitmeden, hemen arada, sinir düğümleri diyebileceğimiz bazı basit yapılarda ani refleksler için gerekli kodlar bulunuyor. Bu basit sinir yapılarını bir tür hup'lara benzetebiliriz. Aksi halde beyne mesajın gitmesi, çözümlenmesi, geriye mesaj gelmesi o elin çoktan yanması demek olurdu.

PANDORA - FELSEFE çok teşekkür ederim, aydınlandım :)

Bilgisayar için de aynı şey geçerli, misal tuşlara basıp merhaba yazmak için ana işlemci kullanılmaz, israf olur. Aynı şekilde bazı basit şeyler beyne gitmez, en omurga iskeleti çevresindeki sinirlere gider filan.

Evet. Aşağıdaki adresten indirebilirsiniz. pandoraprojesi.wordpress.com/2017/04/07/descartesin-yanilgisi-zihin-beden-ayrimi/

"Gilbert Ryle - Zihin Kavramı" kitabıyla başlamalısın.

Armut piş, ağzıma düş, sapı da yukarı gelsin.

Eğer bu konu hakkında araştırma yaptıysanız okuduğunuz kitaplar neler ve düşünürler kimler paylaşabilir misiniz ?

Bilinç Açıklanıyor - Daniel C. Dennett Madde ve Bilinç - Paul Churchland