Uzun Hali İçin 👇
• Boş Şeylerden Yüz Çevi...
Rahman'ın kullarının ikinci sıfatı lağv cinsinden şeylerden yüz çevirmeleri, ilgi göstermemeleridir. Ancak bu, herhangi bir yüz çeviriş değildir. Kerim, onurlu, değerli bir yüz çeviriş, asil bir ilgisizliktir. Ayete konu olan lağv kelimesinin, kök itibarıyla iki anlamı vardır. İlki; kâle alınmayan, önemsiz şeydir. İkincisi; bir şeye tutkuyla bağlılık, sürekli onu yapma/onunla olma isteğidir.[10] Demek ki Kur'ân'ın müminleri sakındırdığı lağv iki sıfata sahiptir: Kendisine bir faydası olmadığı hâlde insanın tutkuyla bağlı olduğu, fayda görmediği hâlde ısrarla yapmayı sürdürdüğü her şey lağvdır. Seleften nakledilen tefsirlerde bu lugavi anlamı destekleyen, onun vakıadaki farklı suretleridir.
Taberî (rh) der ki: "Lağv hakkında söylenen bu sözler ile alakalı benim katımdaki isabetli görüş şöyle denmesidir: 'Şüphesiz Allah, lağv gördüklerinde, değerli/onurlu insanların tavrını sergileyerek yüz çevirip gittiklerinden dolayı övdüğü bu müminlerden bizlere haber vermiştir. Lağv, Arap dilinde aslı ve gerçeği olmayan her türlü batıl söz ve fiil demektir. Veya çirkin görülen, bir insanın başka bir insana asılsız ve sebepsiz yere sövmesi de lağvdandır. Bir kişinin cinsel içerikli konulardan açıkça ve gereksiz yere, bir yerlerde bahsetmesi de lağvdandır. Aslı olmayan, batıl şeylerden olan müşriklerin ilahlarını yüceltmesi, ilahlarının çevresinde onları tazim etmeleri lağvdandır. Yine müzik dinlemek din ehli kimseler nezdinde çirkin bir davranış olduğundan bu da lağvdandır. Bu saydıklarımızın hepsi lağv manasının kapsamında değerlendirilir. Bu rivayetler ve görüşlerin sadece bunlarla kayıtlı olduğuna delalet eden bir nass olmadığında, bunlardan sadece birine lağv deyip bu anlamı daraltmak, bazı manaları dışarıda bırakıp sadece bazısına bu ismi hamletmenin bir manası yoktur."(Tefsîru't Taberî, 19/315-316, Furkân Suresi, 72. ayetin tefsiri)
Ayet-i kerimenin kullanıldığı kelimeler bize iki önemli hakikati hatırlatır: Lağı, insanda alışkanlık/tutku oluşturan faydasız şeylerdir. İnsanı peşinden sürükleyen, yapmaya dair istek uyandıran, bununla birlikte insana faydası olmayan her şey lağvdır. Lağvın tespit edilmesi için ise bilgi ve bilince ihtiyaç vardır. Kişinin hayatında olan her şeye, "Bunun bana faydası nedir?" sorusunu sorması, özellikle de "tutkuyla bağlı olduğu şeyleri sorgulaması gerekmektedir. Ayetin hatırlattığı bir diğer nokta, lağva dair tepkinin niteliğidir. Öncelikle bu tepki kerim, değerli, onurlu ve asil bir tepki olmalıdır. İnsanın iman ve tevhid nimetinin farkında olması ve buna binaen boş şeyleri kendisine yakıştırmamasından kaynaklı bir tavır olmalıdır. Aslında bu, müminin kendisine olan saygısını ifade eder. İslam ahlakının temel gayelerinden biri de budur: Müminin imanıyla izzet duyması, zelil/değersiz şeylerden sakınması ve imani bir tavırla önemsiz şeylerden yüz çevirmesi!
Lağva karşı Yüce Allah'ın istediği hassasiyetin ardında vakit bilinci vardır. Mümin vaktin, hayat imtihanının sermayesi olduğunun bilincindedir. Namazdan, oruçtan, zekâttan... hesaba çekildiği gibi, vakti nasıl harcadığından da hesaba çekilecektir. Vakit, boş şeylere harcanmayacak kadar değerlidir. Kişi vaktin değerini idrak ettiğinde, boş şeylere karşı tabii bir nefret duyacaktır. Çoğu insanın boş şeylere olan ilgi ve tutkusu, vakit hassasiyetinin olmaması, buna bağlı olarak da iyi programlanmamış vaktin boş şeylerle dolmasındandır. Öyledir; insan kendi vaktini düzenlemezse yaşadığı dönemin oyalayıcı, boş ve faydasız işleri tüm zamanını dolduracaktır.
والَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ لَمْ يَخِرُوا عَلَيْهَا صُفًّا وَعُمْيَانًا
"Onlar, Rablerinin ayetleri kendilerine hatırlatıldığında sağır ve kör gibi davranmazlar. (Kulak kabartıp, anlamaya çalışırlar.)" (25/Furkân, 73)
#ramazan #HalisBayancuk #EbuHanzala #Tevhid