Dlaczego rzeki w Polsce tak często skręcają "w lewo"? 🗺️ Motyl i Globus #30

Рет қаралды 26,603

2 жыл бұрын

Jak w tytule. Oczywiście może być też Dlaczego rzeki w Polsce tak często skręcają na zachód, albo północny zachód. Niewiele brakowało a Wisła czy Odra płynęłyby do Niemiec. Dlaczego?
Partnerem i patronem medialnym IV serii programu jest serwis GeekWeek: geekweek.interia.pl/
Zapraszam na mój fanpage - / motyliglobus
Subskrypcja kanału - bit.ly/subskrybuj_mig
Drugi kanał (podróżniczy) kzfaq.info/love/6UF...
instagram - wedrownemotyle
Kontakt - motyliglobus@gmail.com
#MotyliGlobus #Geografia #mapy
Inne odcinki:
Państwa które utraciły dostęp do morza: • Duże państwa, które ut...
Specyfika Kanału Sueskiego i alternatywy: • Specyfika Kanału Suesk...
Komu jest na rękę, że Arktyka się topi? • Komu jest na rękę, że ...
Besta ze Wschodu • Mroźna "Bestia ze Wsch...
Kraje SO CLOSE: • Kraje SO CLOSE. Co łąc...
Najbardziej wpływowe porty morskie: • Wyjątkowe i najbardzie...
Najważniejsze tunele podmorskie • Największe tunele podm...
Dlaczego polskie wsie mają tak długie pola? • Sułoszowa: Sławna wieś...

Пікірлер: 88

@tomaszzapaa6756 2 жыл бұрын

Równie ciekawy jest górny bieg Wisły, który akurat aż do Sandomierza kieruje się na wschód. Kiedyś Kotliny Podkarpackie odwadniane były w kierunku Morza Czarnego przez pra-Dniestr. Pozostałością tego jest szeroka Brama Przemyska na naszej wschodniej granicy. Rzeka płynęła też bardziej na południu tworząc widoczną jeszcze miejscami poniżej progu pogórzy rynnę. W niej położony jest np. Tarnów albo Rzeszów. Dopiero potem liczne dopływy karpackie zepchnęły tą starą rzekę na północ pod skraj Wyżyny Małopolskiej. Ale do dziś rynna podkarpacka to ważny szlak komunikacyjny którym biegnie główna droga i linia kolejowa z Krakowa aż do Lwowa. Notabene rzeka którą nazywamy Wisłą ma źródła pod Baranią Górą, bo tak wynika z tradycji i kwestii kulturowych. Gdybyśmy oceniali według parametrów ściśle geograficznych to główna rzeka powinna mieć źródła pod przełęczą Użocką (jest dłuższa i ma większy średni przepływ) i nazywać się w takim razie Sanem.

@eqramer 2 жыл бұрын

ale Wisla jest znacznie szersza od Sanu w miejscu polaczenia obu tych rzek.

@ppkbtb 2 жыл бұрын

O zakręcie przy Bydgoszczy przekonałem się kiedyś organoleptycznie. Płynąłem Wisłą kajakiem. Przywiało z centralnie zachodu. Zrobiło mega falę i wylądowałem w Solcu Kujawskim. Brakowało 10 km, do Fordonu właśnie, by skryć się za zachodnim jej brzegiem i spokojniutko kontynuować podróż.

@MrJadar222 2 жыл бұрын

Dziękuję za ten odcinek. Ja bardzo lubię geografię fizyczną, zatem miło mi będzie oglądnąć film z tej dziedziny ;)

@marunio1 2 жыл бұрын

Swietnie prowadzisz dialog.Milo słucha się kogoś,kto nie duka. Przy okazji dowiedziałem się coś nowego. Wiedziałem tylko o zlewniach bałtyckich i Morza Czarnego i wytyczaniu w przeszłości granic państw.

@szymondziak9627 2 жыл бұрын

Zasubskrybowałem, dałem łapkę w górę, a teraz piszę ten jakże długi i bardzo złożony komentarz dla zasięgu. Pozdrawiam wszystkim widzów bardzo serdecznie.

@szaasz6007 7 ай бұрын

Bardzo ciekawie Pan opowiada. Poleciał sub.

@adampolak5274 2 жыл бұрын

Wow! Mega ciekawie opowiedziałeś o genezie kształtu polskich rzek. Gratulacje!

@maciejkwiatkowski7558 2 жыл бұрын

Prosimy więcej o geografii fizycznej! Tematy które by nas zapewne zainteresowały, to pamiątki w naszym krajobrazie po lodowcach ( a propos większość jezior rynnowych też układa się po osi północno-zachodniej). Kolejny arcy-temat to ruchy górotwórcze, te alpejskie które nam wyniosły Karpaty, ale też wcześniejsze ( ich geneza z płytami kontynentalnymi w tle)... no i "ostatnie, ale nie takie ostatnie" to strefa T-T...która znowu, przecina Polskę z południowego wschodu na północny zachód. My coś mamy z tym skosem...

@mariusjasinski8274 2 жыл бұрын

Super dzięki za ten świetny program

@kundeleczek1 2 жыл бұрын

Potrzebujemy serii o zlodowaceniach i o ich wpływie na geo morfologię Polski. Oraz coś o tym, gdzieś znaleść wychodnie przed czwartorzędowe na niżu. Mogę pomóc w tym ostatnim, bo jestem łowcą takich miejsc.

@filipanio8967 2 жыл бұрын

Jak zwykle, niezwykle interesujący odcinek. Poproszę o wyjaśnienie orogenez i tego czy były 3 czy więcej. Od czego zależy nazewnictwo, jakie to były okresy ich trwania i jaką wysokość miały kiedyś wzniesienia na Kaszubach i Góry Świętokrzyskie. ❤️

@pioko17 2 жыл бұрын

W albumie Polska Niezeykła o województwie zachodniopomorskim przeczytałem ciekawą teorię, że Prawisła była bliska przejścia przez przełom jeszcze w innym miejscu, w okolicach Strzelec Krajeńskich do rzeki Płoni. W ten sposób Szczecin stałby się miastem leżącym przy ujściu dwóch największych rzek w Polsce. Nie wiem, na ile prawdziwa jest ta wersja. Pozdrawiam ze Szczecina. ;)

@jacfis548 2 жыл бұрын

Bardzo fajne ciekawostki.

@przemm1874 2 жыл бұрын

To było super!

@kubakierdaszuk9089 2 жыл бұрын

Dobre uzupełnienie szkolnej wiedzy. Może warto abyś opowiedział o pozostałościach lodowców górskich w Tatrach i Karkonoszach?

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

Daaawno dawno temu nagrałem nawet o pozostałości pod Babia Góra ;)

@jerzypaa8354 2 жыл бұрын

Super 👌🏾❤️

@ggnagognagoma2462 2 жыл бұрын

dawno dawno temu przy wierceniu studni chłonnej wiertło wyciągnęło z pokładów grubego żwiru kawałek drewna w kształcie kawałka deski . Dziś to kilka kilometrów od Odry

@Mattijjah85 2 жыл бұрын

Jak dla mnie bardzo ciekawy odcinek - z chęcią obejrzę więcej! :)

@cefotaksym3 2 жыл бұрын

Bardzo dobry program.

@argongas3536 2 жыл бұрын

W sumie takie pytanie, tyczy się to innych rzek w centralnej Europie? Bo Łaba i Ren też tak sobie skręcają ku zachodowi, mam wrażenie, że rzeki uchodzące na północnym brzegu naszego kontynentu skręcają sobie na zachód. W pierwszej chwili myślałem, że to raczej siła Coriolisa, i woda jak dzień porusza się ze wschodu na zachód, bo Ziemia kręci się z zachodu na wschód.

@BodziuRat 2 жыл бұрын

Świetny materiał, wiele ciekawych rzeczy dowiedziałem się dlatego też zostawiam subskrybcję. Mam pytanie odnośnie Żuław i okolic oraz to co pan mówił na temat "bryły" lodu, która tam pozostała. Mianowicie delta powstała na wskutek rozlewania się w tym miejscu Wisły (tak w skrócie) ale czy też miało to coś wspólnego z pozostałym na tym terenie kawałkiem lądolodu? Bo mogę snuć wniosek, że ciężar lodu mógł odcisnąć w tym miejscu zagłębienie, a Wisła a właściwie jej ujście i spowolnienie jej biegu, spowodowało powstanie delty. Pozdrawiam z Gdańska.

@anitaprzyby3018 2 жыл бұрын

fajny film

@Glemigobles 2 жыл бұрын

Bardzo ciekawy filmik, można się wiele dowiedzieć😊 Chociaż parę razy wkradł Ci się błąd np. w 10:47 mówisz, że Wisła nie skręca o 90 stopni ale o 120. A przecież na mapie widać kąt ostry a kąt 120 to kąt rozwarty. Wydaje mi się, że odejmujesz od 180 i dlatego takie cuda wychodzą bo według mnie to będzie raczej ok. 60 stopni😉 Dlatego jeśli skręca o 60 stopni to kąt zaznaczony strzałkami to będzie 300 stopni 😁

@jacekwalkowiak8770 2 жыл бұрын

Pra amazonka też kiedyś upływała do oceanu spokojnego

@marekmareckionline8493 2 жыл бұрын

przydał by się film - przewidywania - do którego roku Gdańsk będzie istniał ;)

@tonyhowk7507 2 жыл бұрын

🤣 póki Polska,Rosja,Niemcy,nie zginęły

@AARTpl 2 жыл бұрын

Bardzo lubię takie odcinki, wbrew temu co się może wydawać nawet bardziej niż takie o 'geografii administracyjnej'. Przy okazji daję też znać, że zawarty w opisie link do drugiego kanału nie działa. Ten do subskrypcji kanału również.

@majaplatyna9689 2 жыл бұрын

Coś podobnego 🤔 ciekawe tak też mnie zastanawiało wyjaśnił Pan ...bardzo ciekawe no..no..👍🇵🇱

@krzysztofleszczynski1241 2 жыл бұрын

Dzięki! B.lubiłem g. fizyczną- takie łagodne wchłanianie, co gdzie i kiedy. Nienawidziłem¿¿¿gospodarczej???ile kto czego🤩😅Dzięki za program Pozdrawiam!!!

@jasiu_psota 2 жыл бұрын

Dla 700 ludzi, którzy to obejrzeli, warto było opowiadać :-)

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

Nawet 1000 zaraz :)

@Luksusowy91 2 жыл бұрын

@@MotyliGlobus Ja widzialem jeszcze w wersji BETA ;p

@888waldi 2 жыл бұрын

@@MotyliGlobus Ten lądolód to nie narastał , tylko masy lodu z bieguna dostały dużym kamieniem i popchnięta pęknięta ściana Barentca (??) Wysoka na 900 metrów nad wodą zaczęła dryfować w stronę równiką i dosłownie ścierać ląd ( stąd tyle czarnoziemów na Ukrainie) w Krakowie to zeszlifowało trzy ery geologiczne ale Warszawy już to głebokie szlifowanie minęło. To się musiało szybko w miarę dziać bo czoło lodowca wepchnęło wodę słoną do Wieliczki , Bochni , Kłodawy . A że wulkany tu były to odparowana woda utworzyła złoża soli. Kto przeżył mieszkał pod lodem ( jak pod kloszem) stąd białą ( przeźroczystą) skórę mamy taką adaptacja do zaistniałej sytuacji .

@zwykysmieszek6225 2 жыл бұрын

Nawet taka mała rzeczka co przepływa przez moje miasto skręca w lewo do odry

@maciejsieracki2429 2 жыл бұрын

Pytanie czy na tych "kolanach" tez nie było identycznej sytuacji jak w wypadku wisły i jej kolana czyli także te rzeki wcześniej ujścia miały wzdłuż poprzednich lądolodów na terenie zachodnim a potem gdy lądolód sie cofał nagle nastąpił zwrot w kierunku rzek które były juz bardziej na północ a wcześniej spływały z lodowca. Na tych kolanach mozna by "narysować" pewnie pradoliny pra rzek ujścia Odry, czy Warty ale poniewaz zlodowaceń było wiele to tez pewne ślady mogły byc zakryte następnie zlodowaceniami, mogło ten układ sie zmieniać co kilkaset lat i teraz to co mamy jest tylo suma tych zmian.

@map7013 4 ай бұрын

Ciekawy odcinek i spojrzenie na rzeki. Z tego co pamiętam z fizyki morza na skręt rzek ma wpływ siła Coriolisa związana z ruchem obrotowym ziemi. Informacja taka została pominięta czy faktycznie w wypadku rzek Polski nie ma wpływu?

@dominikpolewski 2 жыл бұрын

Czemu reupload? Juz o północy widzialem 😅

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

To był jakiś błąd YT :( miał być o 10:00 i nie w wersji beta

@stanisawjahokowski3632 2 жыл бұрын

A myślałem ( ba , byłem pewien !) , że "lewoskrętność" rzek płynących na północ naszej półkuli wynika po prostu z siły Coriolisa, czyli zachowania pędu mas wody nabytego za sprawą ruchu obrotowego Ziemi w niższych szerokościach, a płynących na północ w szerokości wyższe. Skutkiem czego brzegi zachodnie są strome i podmywane, a wschodnie to pozostałości łach i pozostawionych , zarośniętych płycizn. Siłą rzeczy, wyszukiwanie nurtu bardziej"w lewo" jest naturalne, a te gwałtowne korekty na wschód wymagają uzasadnienia w geomorfologii. Swoją drogą, czoło ustępującego lodowca jest naturalną drogą spływania powstałej wody , nieważne, czy w lewo, czy w prawo. Ponieważ to czoło się cofa , rzeka taka "przeczesuje" teren, pozostając trwale tylko tam, gdzie lodowiec mniej zostawił po sobie skał, piasku i glin .Gorąco pozdrawiam.

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

Z pozoru tak mogłoby być. Ale siła Coriolisa nie ma nic wspólnego z kierunkiem rzek. Większość największych rzek północnej półkuli płynie na wschód lub pd wschód: Wołga: Dniepr, Dunaj, Don, Missisipi/Missouri, Wawrzyńca. Natomiast kierunki przepływu mas wodno-atmosferycznych na naszych szerokościach w dominującej części to północny-wschód

@stanisawjahokowski3632 2 жыл бұрын

No, tak, fatalnie się pomyliłem, nawet z pozoru nie mogło by tak być. Siła Coriolisa działa odwrotnie, skłaniałaby raczej do prawoskrętności, jak ruch powietrza wokół wyżu. Przepraszam za nie przemyślany wtręt..

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

@@stanisawjahokowski3632 nic się nie dzieje. Ja w pierwszej chwili przygotowując program też o tym pomyślałem. Ale po zweryfikowaniu odpuściłem ten wątek.

@tomaszgolabek78 2 жыл бұрын

Na północnej półkuli jest tendencja do lewoskrętu a na południowej do prawoskrętu. Udowadnia to też wahadło Foucault’a

@przemakk 2 жыл бұрын

Odnośnie do 15:25. Czy to oznacza, że Warta w okolicach Załęczyńskiego Parku Krajobrazowego będzie w bardzo odgległej przyszłości dążyć do skrócenia sobie biegu i przecięcia Parku?

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

Raczej nie. Ale zobaczę w geoportalu i upewnię się jak wygląda tam sieć hydro

@ggnagognagoma2462 2 жыл бұрын

na razie od ok 50 -ciu lat mamy pogłębiającą się suszę. Jako dzieciak latem codziennie czy co drugi dzień bywała burza jak tydzień bez opadów to święto

@tonyhowk7507 2 жыл бұрын

Ciekawe

@Saint0076 2 жыл бұрын

Uśredniając ogólnie nizinna Polska na wschodzie jest trochę wyższa niż na zachodzie i wyższa na południu niż na północy. Oczywiście znajdziemy tu wiele takich wysp które wyłamują się z tego schematu ale większe rzeki omijają te wyspy.

@arturrudolf9389 2 жыл бұрын

Glofsztrom ociepla a wiatry są zachodnie, czyli marcowe topnienie lodu najwcześniej zdarza się na zachodzie.

@ricardomatuszewski2835 11 ай бұрын

ciekawe ! a tak przy okazji / zacznijmy rozmowe /// drogi ekspresowe ( muszą dać miejsce dla lokalnych małych biznesów'' dla regionalnej kuchni '' dla regionalnego rzemiosła'' kultury i sztuki itp .. dla podróżnych okazja by zapoznać się z bogactwem i różnorodnością Regionów i zajrzenia głębiej '' szansa na nowe kontakty kulturalne, gospodarcze itp. Międzynarodowe kołchozy będą wciskać towary międzynarodowych kołchozów- a to nie jest prawdziwa Polska........ w Hiszpanii takie zlekceważenie potrzeby zarobiania na życie przez lokalną społeczność skończyło się biedą i wyludnieniem. Nawet w tv mają o tym cykliczny program ''pusta Hiszpania''

@arturzwolicki4826 2 жыл бұрын

Mała rzeka Mątawa wypływa niedaleko Nowe go i płynie na południe przez 50% biegu po czym skręca na wschód i płynie na północi po drugiej stronie Nowe go wpada do Wisły pierwsze 50% rzeką górska jak zawraca staje się niziną 😁

@k.onyszkiewicz 2 жыл бұрын

Co według Ciebie najbardziej wpływa na umiejscawianie źródła rzeki? Odległość w lini prostej od źródła, długość rzeki, przepływ? Pytam na przykładzie Soły, która oficjalnie nie ma podanego źródła , a zaczyna się na mapie w miescu połączenia dwóch potoków. Dlaczego nikt nie chce roszczygnąć gdzie powinno być umiejscawiane źródło Soły? Na przykładzie Wisły możemy wnioskować, że przepływ wody ma większe znaczenie, Wisła łącząc się z Pszemszą niesie więcej wody, niż łącząca się niecałe 2 kilometry dalej Soła. Soła w lini prostej jest dalej od ujścia, niż Wisła i gdyby zakładać, że nie zaczyna się dopiero po połączeniu dwóch potoków górskich jest dłuższa od Wisły do połączenia obu rzek.

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

Przepływ to dobry trop. Bardzo możliwe że gdyby nie Przemsza to Źródła Wisły byłyby koło Rycerki

@k.onyszkiewicz 2 жыл бұрын

@@MotyliGlobus No właśnie, też o tym pomyślałem, 2 kilometry a tyle zmieniają. Dzięki za odpowiedź.

@axolp 2 жыл бұрын

A co z siłą Coriolisa? Ona chyba również miała i ciągle ma jakiś wpływ na to?

@Claudel1990 2 жыл бұрын

To nie hipotezy, tylko pewniaki, taka gigantyczna zmiana kierunku Wisły zmienilaby calą historię, a nie tylko powstania Torunia. Nawet Krzyzaków i Polaków by nie było. Byliby jacyś Słowianie o innej nazwie inaczej wymieszani z sąsiadami. EFEKT MOTYLA.

@letniakuchnia6065 2 жыл бұрын

szkoda że taka przerwa między odcinkami

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

Ale którymi? Teraz były aż trzy

@emteiks 3 ай бұрын

to samo stało się z Odrą?

@aleksandergasienica6641 2 жыл бұрын

a co z kierunkami waryscyjskimi widocznymi wyraźnie w budowie tektonicznej Polski? one nie mają wpływu na biegi rzek w Polsce?

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

Wiesz co długo nad tym myślałem i moim zdaniem ma on wpływ. Być może dlatego Wisła tak mocno napiera na północ po minięciu Sandomierza

@PanSmek 2 жыл бұрын

czemu tak długo tu było cicho?

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

Bo działałem na drugim kanale i podróżowałem. @Wędrowne Motyle

@PeterSchank-rp3qo 7 ай бұрын

Naciagany tytuł. Ladolod kieruje rzekomo rzeki na lewo a Wisłę skierował na prawo. Tylko nie mówcie ze wyjatek potwierdza regułe bo wyjatki ośmieszaja reguły i de facto to powiedzenie mało kto rozumie. Rzeki generalnie kierowane sa nie przez ukształtowanie terenu a ladolody czasami zdołały coś tam zmienić - tylko w pewnych .miejscach. gdy wystapily pewne okoliczności

@blisiak5288 2 жыл бұрын

Czy są rzeki z dwoma dużymi ujściami dość oddalonymi od siebie. Czy mogła by istnieć rzeka Prawisła mające ujście w zatoce gdańskiej i pod Hamburgiem. To by było cos dla rozwoju państwa Polskiego. Polska w Wisła z ujściem pod Hamburgiem od razu ciążyła by naturalnie na zachód.

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

Niestety nie ma takich rzek z tak daleko od siebie położonymi ujściami

@blisiak5288 2 жыл бұрын

Idąc dalej w fantazje można by sobie wyobrazić obszar na przykład zbliżony do terenów Iraku. ( Tygrysu i Eufratu ) z tym że Eufrat wpada do Zatoki Perskiej jak to jest obecnie, a Tygrys 2 zaczyna bieg niedaleko Zatoki Perskiej kończy w Morzu Śródziemnym. Czyli dwie duże rzeki płynące równolegle i dość blisko, ale płynące w przeciwnym kierunku i wpadające do innych mórz. Dwie autostrady idealnie komunikujące państwo w obu kierunkach. Niestety na świecie nie ma takich sytuacji na taką skale bo np. "równoległość " płynących rzek Ren i Dunaj jest dość krótka a rzeki w tym miejscu są niewielkie na tym odcinku i teren pomiędzy nimi chyba zbyt górzysty. Jest eszcze Mekong i Jangcy ale chyba zbyt górzyście i Rodan i Loara tu już lepiej . Choć świat ma też inne ciekawostki takie jak np: skrzyżowanie rzek Nielby i Wełny.

@edwardosowski3430 2 жыл бұрын

Jak to jest że widzimy księżyc i słońce oddalone o mil km a nie widzimy wierzchołka ziemi który jest na biegunie północnym około 10 tyś km od Polski?

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

Jakie miliony :) księżyc odległy jest o tysiące a nie miliony km. Jak się Pan uniesie na wysokość ponad 10 tys. km to na pewno dostrzeże Pan Biegun. Tak działa matematyka

@ggnagognagoma2462 2 жыл бұрын

pomorza przedniego nie Niemiec północnych, no dobra dziś niesłusznie obowiązująca

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

Mam na myśli Meklemburgię-Pomorze Przednie razem z Dolną Saksonią jako Niemcy Północne

@robertws181 2 жыл бұрын

Bo do wschody złe wiatry wieją!

@arturrudolf9389 2 жыл бұрын

Bo Ziemia obraca się ze wschodu na zachód.

@barbarbar1845 2 жыл бұрын

Rzeki już od dawna "wiedziały" aby płynąć zdala od czerowonej zarazy ze wschodu. Bardzo mądra Matka Natura.

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

Chyba że były Wołgą, Dnieprem, Dniestrem albo Donem :)

@piotrnowak1129 2 жыл бұрын

Dlaczego rzeki w Polsce tak często skręcają "w lewo"? Nie chcą na Wschód,też bym nie chciał!

@PanLukash 2 жыл бұрын

Clickbait wymawia się klikbejt. Bait to po angielsku przynęta i wymawia się bejt, a nie jak bite - bajt. Edit Pomarudziłem na początku filmu, a potem z treści dowiedziałem się rzeczy, która mnie nurtowała ostatnie 30 lat. Dziękuję! Połowę życia mieszkałem na krawędzi doliny Toruńsko - eberswaldzkiej i nie miałem pojęcia skąd wzięły się te wzgórza na brzegach oraz płaska dolina z Notecią na środku. Teraz wszystko jasne :).

@umetsunota8875 2 жыл бұрын

Kim jesteś z wykształcenia ... jak zarabiasz na życie .. zmywak w Anglii czy cos innego

@MotyliGlobus 2 жыл бұрын

Geografem i dziennikarzem. Pracowałem jako nauczyciel geografii na początku potem jako dziennikarz 11 lat. Obecnie wraz z żoną utrzymuje się z KZfaq bloga i pisania książek