ze odcinek jest dość długi zrobiłem spis treści jak by to komuś pomogło (1 raz takie coś robię więc mogą być błędy ale o czas dbałem ) 0:00ogólne powiedzenie o upadku 6:50 punkt 1 legimitacja poprzez przemoc 11:30 punkt 2 kolejny fundament kłamstwa (Lenin) 15:10 punkt 3 zdrada sojuszników 16:20 punkt 4 katastrofa demograficzna 18:37 punkt 5 siłowe włączanie republik do zsrr 20:20 punkt 6 odebranie rolnikom motywacji do pracy 23:23 punkt 7 masowe represje 27:02 punkt 8 industrializacja wojenna kosztem jakości życia 29:56 punkt 9 przewaga polityki nad ekonomia 32:00 punkt 10 brak żywności 34:45 punkt 11 planowa gospodarka 40:48 punkt 12 dane wydarzenie 43:35 punkt 13porzucone reformy 45:27 punkt 14 walka o władze 47:15 punkt 15 kult jednostki 48:36 punkt 16 kłamstwo ` 49:46 punkt 17 oderwanie elit od życia normalnych ludzi 50:58 punkt 18 wyścig zbrojeń wyścig kosmiczny (zimna wojna ) 54:40 punkt 19 uzależnienie od ropy naftowej 56:49 punkt 20 sankcje gospodarcze także punkt 21 ponieważ był tylko dodatkiem do 20 ( i szczerze nie chce mi się szukać czasu bo go nie wykryłem bo myślałem ze jest to 20 ) 59:49 punkt 22 alkoholizm 01:01 00 punkt 23 Czarnobyl 01:03:24 punkt 24 urzędniczy partyjni 01:05:08 punkt 25 fatalny stan wiedzy ekonomicznej 01:06:27 punkt 26 lokalne nacjonalizmy i patriotyzmy 01:07:56 punkt 27 informacja przeciekająca z innych krajów 01:10:59 punkt 28 ogromne różnice 01:13:25 punkt 29 obcięcie przywilejów 01:14 :10 punkt 30 brak konkurencyjnej gospodarki 01:15 50 koniec 01:16:14 ogłoszenia (parafialne) 01:16:46 do 01:17:50 napiszy końcowe

W przedszkolu w Związku Radzieckim opiekunka pyta się dzieci: gdzie są najlepsze zabawki? W związku radzieckim odpowiadają dzieci a gdzie są najlepsze ubranka? W związku radzieckim odpowiadają dzieci a najlepsze przedszkola ? W związku radzieckim odpowiadają dzieci w pewnym momencie jedno z dzieci głośno zaczyna płakać,opiekunka się pyta: dlaczego płaczesz Saszka ? Bo tak bardzo chciałbym żyć w związku radzieckim

Przypomina mi pewna anegdota : Pewien obywatel ZSRR pracował w fabryce wózków dziecięcych kiedy miało urodzić dziecko wyniósł części do zrobienia wózka i zaczął składać kilkakrotnie próby zakończyły tak samo zawsze finałem był karabin maszynowy.

Swietny materiał! Był taki dowcip: - Czy w Związku Radzieckim może być jeszcze gorzej? - Nie, bo jakby mogło, to by było.

Wujek jeździł do ZSRR. Woził całe garście długopisów Zenith i wkładów na podarki. Rosjanie byli zachwyceni. U nich nie było takich ładnych i solidnie wykonanych.

Dodałbym jeszcze konflikty narodowościowe, zamrożone przez wiele lat gdy władza w Moskwie wszystko miala pod kontrolą. Gdy tylko uścisk zelżał Gruzini skończyli sobie do gardeł z Abchazami, Ormianie z Azerami, Turcy Meschetyńscy z Kirgizami itd.

Dobrze że jest ktoś, kto rzeczowo i przystępnie opowiada o historii najnowszej. Historycy tak niestety nie potrafią. Może dlatego że nie są takimi pasjonatami jak Pan, Panie Marcinie.👍 Każdy Pański film doskonale nadaje się do wykorzystania na lekcjach historii w szkołach ponadpodstawowych. Zwłaszcza ten. 🇵🇱🫂🇺🇦🔥🇷🇺

Super materiał jakiś czas temu odkryłem pana Marcina i tak zostałem, mądrych ludzi warto wysłuchać

Łoo. Patrzę na czas, ponad godzina. Super. Kawka. Leżonko. Słuchamy. Ps. Dziękuję za ogrom włożonej pracy. Pozdr.

Panie Marcinie to co Pan robi jest bardzo wartościowe. Dziękuje i szanuję.

Gdyby sowieci znali ten cudowny sposób, dzięki któremu jedna herbatka wystarczy na ponad godzinny film, to by się im Związek nie rozpadł. :D

A propos wylewania nawozu do rzeki. W 1976 r. budowalem Hute Katowice w Dabrowie Gorniczej. To byla budowa na ogromnym terenie. Kierowcy betoniarek (gruszek) wszedzie wylewaki przy drodze niepotrzebny beton. Kierowcy ciezarowek na stacjach paliwowych zalatwiali pieczatke, ze pobrali rope a obsluga stacji spuszczala ta rope do kanalizacji.

To ja dorzucę jeden powód, bardziej zewnętrzny niż wewnętrzny. Upadek ideologii jaka był komunizm. Od początku ZSRR aż do jakiś lat 70. na zachodzie komunizm był całkiem modny. Mocno to widać patrząc na francuskich intelektualistów, czy szpiegów, którzy oddawali technologie do sowieckiego raju (tu chyba najlepszym przykładem jest projekt Manhattan). Mam poczucie, że później moda na komunizm zaczęła się wypalać. No i dzięki za świetny odcinek :)

Gratuluję Panie Marcinie. 👍🙂. Ubranie tej syntezy upadku ZSRR w zaledwie 30 punktów i trochę ponad godzinę opowiadania - to majstersztyk !! 😀 Każda z tych przyczyn mogłaby stanowić odrębny Twój materiał - o podobnej długości trwania - co ten powyżej. 🤓 Dlatego proponuję podobną syntezę historii wzajemnego rozwoju cerkwi i caratu oraz ich wzajemnego wpływu na siebie. Raz jeszcze gratuluję i dziękuję za trud włożony w tą tematykę. 😁👍

Dziwny kraj, dziwny system i smutna historia. Natomiast ludzie - przy bliższym poznaniu - bardzo serdeczni i bezpośredni. Zauważyć też można, że mentalność imperialna pozostała wśród narodów, formalnie wolnych, państw poradzieckich. Nadal występ w Moskwie dla artysty z Kazachstanu, Białorusi, Ukrainy, czy Azerbejdżanu , stanowi pewną nobilitację i promocję jego talentu.

Urzędnicy, nigdy nie zastąpią przedsiębiorców. Niewolnicy zawsze będą mniej wydajni od pracowników. Centalne planowanie zawsze będzie mniej elastyczne od gospodarki rynkowej. Dyktatura nigdy nie zastąpi samoregulujacej się demokracji.

Niezwykle ciekawe!! Pozdrawiam serdecznie. Pamiętam rozpad ZSRR i tę radość!

Na ten Odcinek czekałem i o niego prosiłem dzięks. Teraz czekam na drugą część o Jelcynie

Czyli skazane na upadek jest państwo którego założyciel mówi że "Sąd nie powinien wyrzec się stosowania terroru, obiecywanie tego byłoby oszykiwaniem siebie lub oszukiwaniem innych - powinien natomiast uzasadnić i zalegalizować go pryncypialnie, jasno, bez fałszu i bez upiększania.", a prawo ma chronić państwo przed obywatelami będącymi kontrrewolucjonistami, faszystami, białogwardzistami, kułakami, liszeńcami, kapitalistami, burżujami, obcymi agentami, sieriedniakami, niepracyjącymi, trockistami, zinowiewcami, wyzyskiwaczami, biedniakami, byłymi urzędnikami carskimi, popami, księżami, żydami, nacjonalistami, a potem internacjonalistami, anarchistami, socjaldemokratami, krytykami, modernistami, cynikamy, satyrkami, niezależnymi od partii mediami, i przed każdym innym kto sprzeciwi się partii przewodzącej państwu, a reprezentującej naród? Któżby się spodziewał.

Dziękuję Panie Marcinie za opracowanie kolejnego bardzo ciekawego tematu .

Świetny film! Rodzice zachwyceni treścią! Ten film powinien być zawarty w programie nauczania!

Dla scrollujących komentarze: serio zajrzyjcie na podcast, to tygodniowo 30 minut Strzyżewskiego więcej

57:15 Afganistan nie jest krajem arabskim, więc lepsze byłoby określenie "i inne kraje Bliskiego Wschodu". Przy czym znacząca część tych krajów była zależna od państw zachodnich. W filmie brzmi to trochę jakby było to ich suwerenne stanowisko

Siedem cudów władzy sowieckiej: 1. Nie ma bezrobocia, ale nikt nie pracuje; 2. Nikt nie pracuje, ale plan wykonany; 3. Plan wykonany, ale nie można nic kupić; 4. Nie można nic kupić, ale wszędzie kolejki; 5. Wszędzie kolejki, ale kraj na progu dobrobytu; 6. Kraj na progu dobrobytu, ale wszyscy niezadowoleni; 7. Wszyscy niezadowoleni, ale głosują na władzę sowiecką.

Jak zawsze wyszedł super-ciekawy film!

Totalny upadek kultury pracy w socjalnej rzeczywistości

Bardzo dobre. Polakowi mego pokolenia (60 lat) trudno o obiektywniosc w stosunku do ZSSR czy Rosji. Delikatnie mowiac - zalezli mi za skore. Dlatego bardzo pozytywnie odbieram taki szczery, moze troche beznamietny (bradzo dobrze) wyklad Marcina. Poukladalo mi sie w glowie. Jestem wdzieczna , dziekuje i pozdrawiam z zimnej Kalifronii ! 3 C w nocy !

Ale temat Panie Marcinie! zabieram się do oglądania i słuchania

Trafiłam na Pana kanał niedawno. Nadrabiam zaległości. Pozdrawiam i dziękuję za wartościowe treści. Czołówka bomba .

Ło Panie, jaki długaśny odcinek, gratulacje :). Ciężko się nie zgodzić z tymi punktami odnośnie ZSRR, każde takie państwo, które brutalnie tłumi wszelkie opozycje, protesty, czy inne i jest bardzo scentralizowane, to szlag go trafi prędzej, czy później. Szkoda tyko, że tak późno upadło to państwo. Za to szkoda mi Jugosławii.

Do dziś pamiętam powiedzonko mojego nauczyciela historii ze szkoły średniej odnośnie udziału Rosji w Pierwszej Wojnie Światowej - "Rosja przegrała pierwszą wojnę, przegrała sama ze sobą." 😉 Oczywiście jest to żart oparty o duży skrót myślowy ale coś w tym jest. W kontekście zakończenia Zimnej Wojny pewnie też coś podobnego można by powiedzieć.

Mi zabrakło argumentów pt "Rosyjska republika do cna wykorzystywała państwa sobie podległe (inne republiki ZSRR czy PRL)" W historiach rodzinnych bez problemu można usłyszeć o całych wagonach produktów spożywczych (deficytowych w PRL), które były plombowane i wysyłane do "Rosji"- głównie kiełbasy czy inne produkty mięsne (np konserwy). Podczas gry w tym samym czasie w pobliskich sklepach raz na ileś rzucano mięso albo i nie rzucano "bo nie było" Tak samo np w pobliżu magazynów kolejowych można było znaleźć cukierki (rozsypane podczas przeładunku) a w sklepie nikt żadnych cukierków nie widział Wszystko szło "na wschód" Dużą część powyższych produktów zapewne na wyżywienie armii czerwonej, którą w końcu trzeba było nakarmić (w dodatku nie najgorzej) żeby żołnierze się nie buntowali Inną sprawą był też jest tzw rubel handlowy, który służył do handlu wewnątrz ZSRR Jak "Rosja" coś sprzedawała to (sztuczny) kurs leciał w górę A jak miała coś kupić to leciał w dół Po prostu w "Rosji" wszyscy żyli "ponad stan" (choć większość i tak dość biednie). Dlaczego? Ponieważ najzwyczajniej w świecie "Rosja" okradała wszystkich sobie podległych Żaden rozsądny kraj nie chciał być dłużej okradany w imię "miłości sowieckiej" Zresztą w obecnej Rosji zapewne również z tego powodu mają taką nostalgię do ZSRR- w końcu obecnie nikt im za bezcen nie wysyła kiełbasy czy innych dóbr i życie jest na pewno cięższe (choć wcześniej do lekkich zapewne nie należało).

Też czołgi darzę miłością, T34 85 chyba najbardziej. Ilością i jakością wiedzy w tym video możnaby obdarzyć kilka tzw. historycznych kanałów. Żyjąc 20 lat w komunie nie dowiedziałem się o ZSRR tyle , co tych odcinków. Dzięx.

Ironiczne jest to że ZSRR czy cały blok wschodni turlał się głównie dzięki zachodnim pożyczkom. Jakby nie patrzeć w kryzysowych latach 70-tych czy nawet 80-tych, sprzedaż licencji do krajów komunistycznych mogła być potężnym zastrzykiem finansowym dla przedsiębiorstwa z zachodu. Jednak nie da się ukryć że nawet to życie na kredyt musiało się kiedyś skończyć i ujawniły się wewnętrzne problemy w każdym kraju. Rozwijano ciężki przemysł, zaniedbując przemysł lekki i generalnie sektory które służyły obywatelom. Dalej- kolektywne rolnictwo było nieeefektywne i bez sensu- wysyłano osadników żeby gospodarowali kazachstańskie stepy, gdzie produkowano gigantyczne ilości zboża ale przez brak doprowadzonych dróg czy linii kolejowych, nie miał kto tego zboża odbierać lub było to utrudnione i zwyczajnie się wszystko marnowało. Dość powiedzieć że obecne areały ziemi uprawnej w Rosji to zaledwie połowa tego co było w czasach ZSRR a wydajność produkcji z hektara jest nieporównywalna. Dalej- już kiedy pod koniec lat 70-tych zezwolono kołchoźnikom posiadać na własność 50 arów ziemi, okazało się ze te malutkie działki zapewniają 30% produkcji rolnej w kraju... Ale z powodów ideowych nie likwidowano kołchozów czy gigantycznych kombinatów. Więc prędzej czy później ZSRR i Blok Wschodni zaliczyłby bolesny upadek, tak się nie dało.

Super materiał, spora dawka wartościowej wiedzy. Dzięki👍

Hej, super materiał, wg mnie w Polsce powinno się interesować polityką wschodu, gdyż jest to bardzo związane z naszą (Polską) sytuacją, a w Polsce często gdzieś się od tego wschodu kompletnie odcina w wspołczesnych czasach.

Czekałem na ten odcinek! :)

Bardzo dobry material merytoryczny , dobra naracja i prowadzenie . Pozdrawiam

Już w 1920r.każdy kto miał choć trochę oleju w głowie wiedział że dojdzie do kolejnej wojny światowej i że przerwa między walkami potrwa około 20 lat.Mówia o tym również polskie wspomnienia.

Merytoryczny, bardzo dobry materiał. Lekcja historii.

Super temat, jak zwykle dzięki za pracę I pozdrawiam

Dzieńdoberek!

Na 71 urodziny Gorbaczow dostał kalesony. Na kartce urodzinowej było napisane "Misza, przesyłamy ci te kalesony, bo z twoich reform wyszły jaja"

Wspaniałe prowadzisz swoje programy i po mimo to że długie to słucha się wspaniałe nie wpadając w znużenie. Uwielbiam tamte czasy i historie z nimi związaną.

A także wielkie UWIELBIENIE, do biesiadowania przy krajowej produkcji BURBONA.

Mój ojciec rozumiał bardzo dobrze język rosyjski. Przed repatriacją mieszkał na Litwie. I on lubił sobie posłuchać od czasu do czasu zachodniego Radia Swoboda, które na terenie Polski nawet wyraźnie brzmiało.

Serdecznie pozdrawiam wszystkich:)

Dzięki za ciekawy materiał. 😁

Bardzo Fajny Odcinek, Tak trzymać Panie Marcinie. Podzrawiam!

Fenomenalny materiał, słuchało się bardzo przyjemnie

Wysłuchałem z dużym zainteresowaniem. Dziękuję.

Marcinie: jeden - jedEnaście! Piszę to absolutnie bez złośliwości! Pozdrawiam

Jak Pan to robi, że Pana się tak przyjemnie słucha nawet przy tak długich materiałach??? A temat na prawdę dobrze zrealizowany i mnie szczególnie interesujący. Brawo!!!

Druga anegdota o ZSRR, to mięli taki myśliwiec MIG-3. Miał całkiem niezłe działko i 2 bezużyteczne karabiny maszynowe. Ale działek brakowało i nie każdy je miał. Więc przyszedł prikaz, że każdy MIG-3 opuszczający zakład musi mieć działo. Co zrobili? Wymontowywali tą resztkę działek co były na froncie i wysyłali z powrotem do fabryki.

Obejrzę po obiedzie :)

Proszę nie ulegać idiotyzmom forma : na Ukrainie, na Białorusi, na Litwie, nie oznacza żadnych pretensji do tych krajów. Podobnie jak forma : na Słowacji, na Węgrzech, na Łotwie, na Florydzie. To tylko tradycja językowa.

Z przyjemnością się słuchało, jeden z najlepszych obecnie kanałów na YT.

Wspaniały odcinek, dziękuję

Dziękuję I pozdrawiam

Jak zawsze świetny i ciekawy materiał.

Świetna robota bo ogarniam. Dzięki.

Panie Marcinie, szacunek za to, ze zna Pan bardzo dobrze realia czasow, o ktorych Pan mowi.

Niedziela, yerba mate i słuchamy:))

Bardzo dobra robota - super odcinek

Jeden z lepszych odcinków, dziękuje

Extra ciekawy odcinek 💪

Dobrze się tego słucha. Osobiście, chciałbym usłyszeć porównanie pomiędzy tym jak było i jak jest teraz, ile z tych punktów jest aktualnych i odnosi się również do obecnej federacji.

Herbatka wymiata. Super wyklad!

Dobra robota dziekuje Za informacje i przekaz bardzo ciekawe 👍👍❤️

Uwielbiam zrozumiałą budowę tego długiego jak na standardy twego kanału

Jest jeszcze jeden czynnik, często pomijany w opracowaniach historycznych. W grudniu 1989 roku, w Sylwestra, David Hasselhoff (tak, tak, Ten David Hasselhoff) podczas specjalnego koncertu pod samym Murem Berlińskim wykonał utwór "Looking for freedom" z repertuaru marka Seaberga. Natchniony głos piosenkarza niósł się ponad murem rozpalając w sercach wschodnich Niemców wolnościowe nastroje, które ostatecznie rozlały się na cały wschodni blok i Związek Radziecki.

Długo czekałem na ten materiał, ponad godzinę ale warto 👍

Panie Marcinie jak zwykle mistrzostwo

Bardzo dobrze i ciekawie skondensowany materiał o upadku ZSRR !

Gdyby na Saharze wprowadzić komunizm po 5 latach trzeba by importować piasek

Robi Pan najlepszy kanał na tematy wschodnie!!

Świetny materiał.

1:04:00 dobre wytłumaczenie nomenklatury

Bardzo ważny temat przedstawiony w ciekawy sposób. Brawo. Odniosę się do pkt. 11. Wszystko ma swoje dobre i złe strony. Kilka lat temu byłem w fabryce hafciarek firmy ZSK (Niemcy). Dowiedziałem się, że najlepszym okresem ich działalności były lata socjalizmu w krajach bloku wschodniego, a to dlatego , że w ZSK mogli zaplanować (!) produkcję maszyn (zatrudnienie, materiał etc) w dłuższym przedziale czasowym, zamówienia były w perspektywie 5 lat. Obecnie mają okresy ograniczenia produkcji lub nawał zleceń, co doprowadza do rozchwiania rytmu pracy. Ograniczają zatrudnienie, żeby za chwilę szukać pracowników, a to nie jest dobre, bo ma wpływ na jakość produkowanych maszyn. Bywa i tak.

Dziękuję Marcinie za ogrom pracy!

Co do tego, że najmniejsze poparcie dla upadku ZSRR było w Azji środkowej, to oglądałem kiedyś odcinek Polskiej Kroniki Filmowej z 1991 roku (Polska Kronika Filmowa była produkowana do 1994 roku), w którym mniej więcej tak o tym powiedziano: "o ile w krajach Bałtyckich okres przynależności do ZSRR postrzega się jako czas zmarnowanych szans, o tyle w radzieckich republikach Azji środkowej czas przynależności do ZSRR był czasem dużego rozwoju gospodarczego i społecznego tych niegdyś bardzo zacofanych obszarów i spodziewać się należy, że radziecki republiki Azji środkowej odłączą się od ZSRR na samym końcu".

Łoo paaanie!

34:03 jakby ktoś się zastanawiał o jaką piosenkę Wysockiego chodzi. Поездка в город albo polskie tłumaczenie "Na zakupy"

Mmmmmm, długi i godny wysłuchania materiał. Obawiam się że tak szybko zleci że będzie niedosyt po nim 😉

Żart z Suworowem i płynnym nawozem nie jest prawdziwy. Wyjaśniał to po latach w jednej z kolejnych książek. Podobno napisał to, żeby trudniej było go zidentyfikować. W rzeczywistości jego ojciec był zawodowym żołnierzem a on jak to często również u nas bywa przejął schedę po nim i od młodego uczył się w szkole kadetów.

Ha. Za mego życia upadło jak na razie sporo rzeczy - Mur Berliński, ZSRR, rozwiązanie PZPR. Ciekawe, czego upadku będę jeszcze świadkiem? Wszystko wskazuje, że cywilizacji. Pozdrawiam i dziękuję za wykład!

Bardzo dobry odcinej i świetna analiza

Najlepszy odcinek do tej pory, itd. itd.

Powiem tylko tyle: świetny komentarz, trafiasz w sedno. Pozdrawiam

Oglądane kolejny raz!

Świetny odcinek, chyba najlepszy jaki do tej pory obejrzałem na Pana kanale 👌

Edit: powody 1-30 to ten zły niedobry zgniły zachód ;) a propos jeżdżenia do stolic na zakupy, to nawet w 1981r. doprowadziło do katastrofy lotniczej, w której zginęło prawie całe dowództwo floty Pacyfiku. polecam temat

Najlepszy film dokumentalny jaki obejrzałem.

Super materiał.

Wszystkiego Najlepszego wszystkim z okazji 30 rocznicy upadku ZSRS !!! :D

-Hej, pojadę na szoping. *Oo, dokąd? Do Kabulu.

Świetny materiał

Pisałem messengerem ale i tu napiszę. Jakbyś Marcinie opracował coś w temacie radzieckiego zegarmistrzostwa, ponieważ w tym mają bogatą historię.

Herbatka w szklance w koszyczku metalowym ... Ciekawe czy czaj jest z samowaru? 🤗.

Dobra robota! (jak zawsze) Naczynia z 2 tygodni pozmywałem :-D