Domateste yapraklar sararıyorsa, bu bitkinin herhangi bir nedenden dolayı strese girdiğini ve rahat olmadığını gösterir. Bununla birlikte besin eksiklikleri de başka bir neden olarak karşımıza çıkar. Sararmanın nedenleri farklı olabilir. Doğru teşhis koymak gerekir, harekete geçebilmek için de öncelikle yaprakların neden sararmaya başladıklarını anlamanız gerekir. Yaprakların sararması, her zaman domates fidelerinin ölümüne veya buna benzer ciddi sonuçlara yol açmaz ancak hemen önlemler alınmazsa sorun büyüyebilir ve kaçınılmaz son bitkiyi bulabilir.
Bu videoda, fide döneminde ve gerçek yerlerine alındıktan sonra domateste görülen sararmalar ayrı ayrı ele alınmıştır.
Domates fidelerinin fideliklerden gerçek yerlerine alındığı şu günlerde, bazı sıkıntılar yaşanmaya başladı. Havaların dengesiz gidişi bu sorunların daha da büyümesine neden olurken, devamında işin içinden çıkılmaz bir hale gelebilir.
Genelde nakil şoku yaşayan domateslerde, ilk önce görülen sorun ‘yaprakların sararması’ olur. Öncelikle şunu belirtelim. Güçlü fideler aniden sarıya dönmeye başlar, yapraklar üzerinde lekeler oluşur, üst uçlar kıvrılmaya başlarsa bu problemlerden kurtulmak ve bitkinin iyileşmesine yardımcı olmak ve herhangi bir hastalığın ortaya çıkmasını önlemek için gerekli tüm önlemleri almanız gerekir.
NOT: Domatesin yaprakları, Septoria yaprak lekesi veya diğer mantar enfeksiyonları gibi bir mantar saldırısı olmadığı sürece kahverengiye dönerek başlamaz. Bu nedenle, yapraklarınızın sararmadan kahverengiye döndüğünü fark ederseniz, mümkün olan en kısa sürede bir çözüm aramalısınız.
Domateslerin normal şekilde gelişebilmesi için; tohum ekimi, fidelerin bakımı ve toprağa dikim kurallarının tümünü doğru şekilde uygulamanız yeterlidir.
Öncelikle genel olarak domatesin sevmediği ortamlara kısaca değinelim ki; bazı sorunların kaynağı olabilir.
Domates;
* Aşırı gübreyi sevmez, özellikle azotu,
* Taze gübreyle yapılan şerbetin yapraklarına verilmesini,
* Havadaki ani değişiklikleri
* Asıl yerlerine geç dikilmesini
* Toprağın su basmasını
* Soğuk suyla sulamayı
* Düzensiz sulamayı
* Yüksek nemi
* Uzun süreli soğuk havayı
* 36 derecenin üstündeki sıcaklığı;
* Ağır bünyeli toprakları
sevmez.
YAPRAKLARIN SARARMA NEDENLERİ
Domates fideleri, genellikle birbirleriyle ilgili olmayan çeşitli nedenlerle sararır.
Çoğu zaman:
* Fide yetiştiriciliğinde toprak kalitesinin düşük olması,
* Yanlış sulama,
* Besin eksikliği veya fazlalığı,
* Yetersiz aydınlatma,
* Fide üretiminin son aşaması olan ‘sertleştirme işlemi’nin yapılmaması,
* Sık dikim,
* Başka nedenler
Besin elementlerinin eksikliği de sararmaya yol açar. Sararmaya neden olan elementler:
Azot, potasyum, magnezyum, çinko, demir ve manganez’dir.
Fide yetiştiriciliğinde kullanılan toprak
Kaliteli fide yetiştirmek için sadece bahçenizin topraklarını kullanmayın. Domates fideleri hassastır. Satın alacağınız topraklara da dikkat edin, bunların harcı genelde yetişkin bitkilere yöneliktir, fideler için ağır yada çok gübreli olabilir.
Toprak fazla gübreliyse de sararır,
Fidelerin yetiştirildiği toprak veya sonrasında gerçek yerlerine alındığında ortamda bulunan toprağın çok fazla gübreli olması, bir çok mineralin çok fazla olması da yaprakların bir anda sararmasına neden olabilir.
Sulamada yapılan hatalar
En çok yapılan hatalardan biridir. Doğru sulama; az su verme veya çok su verme değildir, gerekli olan kadarını vermedir. Bu gereklilik tamamen sizin bahçenizin toprağı, iklimi, aldığı güneş oranı vb gibi sadece sizin bahçenizde olan parametrelerdir. Başkalarının bahçelerinde kurduğu düzen onların düzenidir, size uymayabilir.
Fidelerin beslenmesinde, yaprakların sararmasına yol açabilecek hatalar
Yapraklar azot eksikliği veya fazlalığı nedeniyle sararabilir. Domateslerin beslenmesi dengelenmeli, bitkinin gelişiminin her aşamasında azot ihtiyacı vardır. Azot çok hareketli bir elementtir, bitki en çok ihtiyaç duyduğu yere aktarır: örneğin yeni açan yapraklara yeterli azot bulunamadığı durumda yaşlı yapraklardan gençlere azot aktarımı olur ve bu da yaşlı yaprakların sararmasına neden olur. Bitkinizde alt yapraklar ilk önce sararıyorsa, azot eksikliğinden şüphelenebilirsiniz.
Domates yapraklarının uçları, asitli topraktan kaynaklanabilecek potasyum eksikliği nedeniyle sararabilir veya kuruyabilir. Potasyum asitli topraklarda, bitki üzerinden toprağa geri verilir.
Fide üretim aşamasının son dönemi olan ‘sertleştirme işlemi’ yapılmadığı zaman, güneşe bir anda çıkartılan fidelerde güneş yanıklığı olur. Bu sararma şeklinde kendini gösterdiği için, başka bir neden aramaya gerek yoktur. Güneş yanıklarının göstergeleri kendine özgüdür, diğer etkenlerle karıştırılmaz.
Domates fidelerini sık dikmeyin
Tohum ekiminde mümkün olduğunca seyrek ekim yapın! Fideler ışık eksikliği nedeniyle doğru gelişmez, sıkışır, kendi içinde yaprakların sararmasına neden olabilir. Beslenme alanı önemli ölçüde azalır ve kök normal şekilde gelişmez.
Uyarı! Sık ekilmiş/dikilmiş domateslerde hastalık riski daha fazladır.