Арыстан торда Отырған Заман, Бір Тәңірім Жар Болсын!Сақ Жүріңіз, Дұғада Боламын!

Осындай бағдарламаны тағы да күтеміз

Шіркін ай менің, Нар Тұлғалы Ағатайым, Бейнетты ,Қасіретті көп Көрген екенсіз, Тәңірім жане Қазыбек би Бабам мен Батыр Мәди Аруақтары , Бір Сілкініп Қорғасыншы , Кезынде Ерлан Ағатайым, Сіз Меннен ,Қарағанды Қаласында Арай базарында, Интервью , Алып едіңіз!

Керемет әңгіме, рахмет

Ассалаумагалейеум рахмет. Ереке.

Біле білсеніздер құрлышымыз елге тер төкен намысы нардай азаматарды құлағдар жүреміз .рахмет өздерініздеи Қазақ барына көп сөз аитуда болат оған бір сөзбен қаитаиын.рахмет.

Ерлан аға мын жасаныз тəуба осындаи бар қазынамыздын бір ірі азаматы елімізге үлкен үлесі мол нақ жігіт азаматарымыз осындаи тəртіп тəрбиені түзетуге болат Қазақ ұлт жағдаиын .мектеп кітəптаріне кіргізу міндеті түрде кіргізу қажет .ел боламыз десек .

Ақан Серіннің ауылында ,Ақан туған қоныста болдып қайттым жақында …туған жерінде сөз жоқ айтарға!!!

Тилеутай казахтын казнасы Кудай улы серилгимиздин жолын тарихын керек болса серилердин агшилик кырын корсетсин деп берген жигит деп ойлаймын. Кересет жигит любой жауга туралатын. Акылды. Сози асыл агып тур . Жигит.

Самалтау - қайран елім, шалқар көлім, Не болар солдат болып көрген күнім. Есіме қайта-қайта түсе бердің, Кір-жуып, кіндік кескен қайран елім! Атты емеспін, жаяумын, Жаяудан да баяумын. Он бес күндей жүргенде, Омбы жаққа таяумын. Жасым бар қос мүшелдей, жылым - сиыр, Тағдырдың айдауымен кеттім қиыр. Самалтау, қайран елім артта қалды, Адасқан өрісінен біз бір үйір. Әке-шешем бар еді, Жасы жеткен кәрі еді. Осынау әнге салдырған, Он алтының зары еді”. Иә, осылай өрілетін “Самалтау” әнін қайта жаңғыртқандардың бірі - қазақ халқының күміс көмей әншісі, ғажайып дауыс иесі Димаш Құдайберген. Естіген жұрт ел шежіресіндегі қилы кезеңді сипаттайтын туындыны халық әні деп қабылдап жүр. Алайда, бүгінде Нұр-Сұлтан қаласында тұратын Үміт Асайынова “Самалтаудың” авторы атасы, әнші Сұраған екеніне сенімді. Димаш Құдайбергеннің орындауындағы зарлы “Самалтау” Қытайдың Фучжоу қаласында “Жібек жолы” халықаралық кинофестивалінің жабылу салтанатында шырқалған болатын. Кейін Американың Нью-Йорк қаласында да дәл осы ән талай шетелдіктің жүрегін елжіретіп, көздерін жасқа толтырғаны бар. “Олай етпеске де болмас, өйткені, туынды менің атамның және сол қысылтаяң замандағы талай қазақ жігітінің ауыр тағдырын баян етеді”, - деп бастады әңгімесін Үміт Асайынова. “Самалтау” халық әнін орындаушылардың біразының репертуарынан ойып тұрып орын алады. Дегенмен, туынды Димаштың орындауынан соң көпшілікке кеңінен таныла бастады. Халық әнінің алғашқы шумағындағы “Самалтау” аталатын мекен қазіргі Қазақстан картасында көрсетілмеген. Туындының шығу тарихын зерттеп көрген әнші Ерлан Төлеутай әннің авторы еліне оралмаған, содан шығармаға арқау болған елді мекен де белгісіз қалған деп ой түйеді. Үміт апай болса, “Самалтау” өзіміздің өңіріміздегі Айыртау деген пікірде. “Атамыз көзі жұмылғанша, “Айыртау, Айыртау” деп туған жері Сырымбетті аңсап өтіпті. Өлеңде туған жерінің атын жасырып, “Самалтау” деп өзгертуіне тура келген. Өскен өлкесінің Айыртау екенін жария етсе, оның кім екенін іздеп жүрген адамдар бірден біліп қояр еді. Жасырынып жүргендіктен, оны айта алмады. Бұл туынды атамыздың 1916 жылғы патша жарлығы бойынша уездегі өзге 5 жігітпен окоп қазуға бара жатып шығарған әні”, - деп әңгімесін жалғады Үміт Сапарғалиқызы. - “Атамыз сиыр жылында дүниеге келген. Сонда ол кезде Әнші Сұрағанның жасы шамамен 28-де екен. Сырымбет өлкесінен Омбыға жаяу шықса, тура жыр шумақтарында айтылғандай, орыстың қаласына 15 күнде жететін көрінеді”. Әнші Сұраған Асайынның шаңырағында зарықтырып барып жеті қыздан кейін туған жалғыз ұл болған көрінеді. Ата-анасы Құдайдан сұрап алған баласына ырымдап Сұраған деп ат қойыпты. Ол Николай ІІ-нің жарлығы бойынша жер қазуға кетіп бара жатқанда әкесінің жасы 69-ды, шешесі елулерді алқымдаған. Ата-анасының қарттық шаққа жеткені жайлы өлеңде автордың өзі де айтып өтеді. Ұлының шаңырақ көтергенін әке-шешесі көре алмай, Сұрағанды үлкен апасы үйлендірсе керек. Осындай сәйкестіктерді тізіп айтып берген Үміт Асайынова отандастарына әннің авторы Әнші Сұраған екенін дәлелдегісі келеді. Кезінде атасы оны өзі айта алмай кетсе керек. “1930 жылы қазақ өнерінің жарық жұлдыздарының бірі Үкілі Ыбырай “халық жауы” атанып, атылып кетті. Сұраған атамыз әнші, сазгердің ең жақын адамы болғандықтан, ақынның ізінше қамалуы тиіс еді. Бірақ Қарауылдан шыққан ағайындары оны жасыруының арқасында ғана аман алып қалды. Домбырасын да ешкімге көрсетпеген, балаларына үйретпеген. Малы кәмпескеленген ол Сібірде бой тасалады. Тіпті, біз кішкентай болғанда да ол жайлы көп айтыла бермейтін. Үйдегілер балалықпен бәрін айтып қоя ма деп сескенуші еді. Осылайша, кейінгі ұрпағына ұлттық аспапты шерттіруге үрейленген Сұраған әнші өзі шығарған жыр шумақтарын да жасырып келген. Тек өзіне аманат етіп қалдырғандықтан, Үкілі Ыбырайдың шығармаларын шамасы келгенше, жұртшылыққа жеткізіпті. “Қалдырған” өлеңінің соңында Үкілі Ыбырай менің атама қаратып, ізін жалғауды Сұрағанға аманат еткен. Оны дәлелдеген бірнеше адам бар. Атам көрнекті сазгердің шәкірті әрі жақын жолдасы болғандықтан, оның талай әнін халыққа жеткізген. Өкініштісі - Сұраған атамыздың өзі жайлы бір ауыз сөз сақталмапты. Ол жайлы жазылған қандай да бір дерек іздеп, талай мұрағатқа жүгіндік. Бірақ Көкшетау өңірінің архивіндегі алғашқы жазбалар небары 1930 жылдан басталады. Ол кезде атамыз Сібір жаққа қашып кетсе керек”, - деп шерін тарқатты зейнеткер. “ Әкем атамыздан соң екі жыл салып жол апатынан көз жұмды. Тірі болса, атамыздың атын да шығармаларын да жаңғыртар ма еді? Бабамыздан қалған арабша жазылған біраз құжаттар болды. Оны сандықта сақтап жүретін. Кейін біз көшіп-қонып жүргенде ол құжаттардан көз жазып қалдық,” - деп өткен күндерді өкінішпен еске алды Үміт апа. Үміт Асайынова атасын соңғы рет бес жасында көрген. Көкшетау өңірінде оның қандай әнші болғанын білетін адамдар бар болуы мүмкін. Түрлі заманаларда бойындағы өнері түгіл, өзінің аты-жөнін, қазақ руханиятына қосқан үлесін жасырған адамдарды, олардың қилы тағдырын жас ұрпақ біліп өсуі керек. Ел арасында Сұраған әнші жайлы, халық әніне телініп жүрген “Самалтау” туындысы оның төл шығармасы екенін білетіндер кездесіп қалар, бәлкім. Құдайға шүкір, қазіргі заманды өткен уақытпен салыстыра алмаймыз. Әлдекімдердің көзі мен сөзінен жасырынудың қажеті жоқ, керісінше, ұмыт болған дүниелерді жаңғыртуымыз керек. Үміт Асайынованың да тілегі осыған саяды. Гүлмира ШОҚТЫБАЕВА,

Қазақтың белгілі сазгері, алдына қара салмаған ақиық ақыны, аспандағы аққуға үнін қосқан дүлдүл әншісі Үкілі Ыбырай Сандыбайұлын көрген, өз ауызынан әнін естіп, өміріне әбден қанық болған жерлесіміз, ақын Ғалым Малдыбаев бір естеліктерінде “Қалдырған” деген сөздің мағынасы барлық ән-жырымды кейінгі ұрпаққа аманат етіп қалдырдым дегенді білдіреді”, - деген Ыбекеңнің бірауыз сөзін келтіреді. Шынында да, “Алпысқа келдім жамағат, Көрмедім ешбір жаманат, “Қалдырғанды” тапсырдым, Сұраған саған аманат”, - деп, әрқашан жанынан табылатын шәкірті, жанын қияр бауыры Сұраған әншіні атап, аманаттап тапсырса да, кейінгі күллі ұрпаққа тіл қатып тұрғанын байқауға болады. Кейде сахнада тұрып, халық өзі ерекше ықыласпен қабылдайтын осы бір әнді аяқтар кезде Сұраған емес, “Сарыарқа саған аманат”, деп ауыз толтырып айтқың келеді. Айтып та жүрмін. Себебі, Сарыарқа айрандай ұйыған қазақтың ежелден құтмекені, төсінде малымыз жайылып, көгінде әніміз әуелеген - әнмекен. Ал “Қалдырған” - осынау ұлы даланың еркесі, халқының қалаулысы Ыбырай Сандыбайұлының сырға толы үлкен туындысы. Ақанның “Шырмауығы”, Біржанның “Теміртасы” сияқты өмірі мен шығармашылығының тоқ етер түйіні іспетті Ыбырай да осы бір соңғы әнінде сал-серілік дәстүрді сақтап, халық жадынан еш кетпестей әдемі түйіп, оны келешек ұрпаққа аманаттап кетті. Ал сіз бен біздікі аманатқа қиянат қылмаудың қамы болғаны абзал. Расында да, “Қалдырған” - Ыбырай бабамыздың соңғы әні. Алпысты алқымдаған Ыбекеңнің күмбір көкірегін жарып шыққан бұл әнді Сұраған әнші тілеулес дос-жаранға құйқылжытып орындап жеткізгеннен кейін ауылдың сыйлы ақсақалы Шалабай қария Ыбекеңді іздеп келіп: “Уа, Ыбырай, мынауың ерте қоштасу ғой” дегенде, ол: “Жоқ, осы қоштасу дәл кезіндегі қоштасу болды”, - деген екен. Алайда, бұдан кейін 10 жылдан артық уақыт өмір сүріп, 70-тен асып дүниеден өткен Ыбекең бірде-бір ән шығармағанын кейінгі шәкірттері де, өнер зерттеушілері де жазған болатын. Қызығың дүние өткен күн, Кейінгі қуып жеткен күн, Байланбаған асаудай Сырт айналып тепкен күн. Берейін жастар батамды, Сендерге тізгін көшкен күн, Кәрілер бесік тербетіп, Жастар гүл-гүл өскен күн. Кейінгіге өсиет әрі үміт артып, жастықтың сан алуан қызықтарының артта қаларын, тек елестей болып, есіңді шығарарын баяндаған осынау тәлімі мен тағылымы мол шығарманың қалай дүниеге келгені жайында көптеген зерттеушілер естеліктерінде, зерттеулерінде келтіреді. Атап айтсақ, Молдахмет Тырбиев, Ғалым Малдыбаев, Молдахмет Ержанов, Ілия Жақанов, Сәркен Құлмағамбетов, Кәкімбек Салықов. Әннің шығуына қатысты ел ауызында әдемі өріліп, аңыздай тараған әсерлі әңгімелер өте көп. Жалпы, Ыбекең кез келген ән туар алдында ұйықтап жатып түс көреді екен. Түсінде аққулар қонған айдын көлдің арғы бетінен сұлу келіншек күле қарап, теңселе басып қарсы жүрсе, сол күні дүниеге жаңа ән келеді. Міне, “Қалдырған” да осындай беймаза түннен кейін атқан күнмен жарыса туып, Ыбекеңнің ән-жырдан сарай салған қайран кеудесін жарып шықса керек. Біржан ЕСЖАНОВ, дәстүрлі әнші, өнер колледжінің оқытушысы.

Салтанат апай мен Ерлан ағамыздың бұл сұхбаты Ақан серінің ашылмаған қырларын толықтыра түскендей. Білім қоржымынды толықтырып, мол ақпарат алдым. Көптен көп рақмет!

Салтанат апай, тың дерекке толы сұхбатыңызға рақмет! "Тұлғалар тағылымы" ұлтымыздың құндылығын, салт-дəстүрін дəріптейтін салиқалы ұрпақ тəрбиелеуде зор үлес қосатын бірден бір рухани бағдарлама.

Рахмет Ерлан мырза.

«Тұлғалар тағылымы» хабары- өте құнды деректердің бастауы. Алаш жұртының елім , жерім деген азаматтарының біз білмейтін тұстарын зерттеп, халыққа жеткізетін ерекше бағдарлама . Мектеп оқушылары мен ұстаздар үшін нағыз керекті , бұрын соңды кездестірмеген мәліметтердің қайнар көзі. . Техника шарықтап дамып тұрған мына "цифрланған" заманда тұла бойыңды рухани сусындандыратын«Тұлғалар тағылымы" бағдарламасын ұйымдастырушыларына алғысымыз шексіз!!!

Маған керек өте көп мəлемет алдым менің сүйікті бағдарламам

Ақтоқты апайдың тұрмысқа шыққан жары Жалмұқан деген менің аталарыммен ата көрші болған.Сүтемген,Шәлдік тұқымнан.Бірақ Ақтоқтыны пышақтаған емес. Сағанда жоқ мағанда жоқ деп аттан лақтырып жіберген.Сол кезде аяғынан жарақат алған .Кішкене соның салдарынан ақсаңқырап,сылтып басатын болған. Жалмұханнан 5 ұл екі қыз туған.Кейін бай-құлақ деп қудаланып ашаршылық уақытында қайтыс болған.

Акан серы казак халкынын тарихында калган онерлы казак халкынын барлык халыктык касиетын бойына сынырген атакты тулга жеты карлы быр сырлы онер иесы болган казак халкы осындай Акан серы сияктыонер пдамдары аркылы халык ретынде тарихта ойып турып орын алады

Osyndaı rýhanı baǵdarlamalar kóbeıe bersin! Aman bolyńyzdar!

Tamasha

Шашырап жүргізе алмай отыр мына әйел жап-жақсы тақырыпты төмндетіп. Сөзі көп бос мағынасы толық емес. Алға шықпас үшін сөйлеп үйрену керек ел алдына ұятқа қалмай.