Esma-i Hüsna'nın maneviyatını idrak edebilmek için editörümüz Özge Özkul, Fikriyat yazarı Fatma Bayram hocamızla, Rabbimizin en güzel isimlerinin "kişiliğimiz ve ahlakımız" üzerindeki etkisini konuştu.
#esmaihüsna #Allahınisimleri #fatmabayram
00:00 Fikriyat Sohbetleri
03:00 Kitabın yazılma sebebi nedir?
09:00 Esma-i Hüsna Nedir?
15:00 Esma-i Hüsna ismi Kur'an'da Nasıl Geçiyor?
24:00 Esma-i Hüsna'nın birbiriyle ilişkisi nedir? İsm-i Azam nedir?
32:00 Esma-i Hüsna'nın kişiliğimiz üzerinde etkisi var mıdır?
35:00 Bir Müslüman olarak nasıl bir yaşam sürmeliyiz?
43:00 Korkulara maruz kalan bir kimse ne yapmalıdır?
Esma-i Hüsna’yı doğru anlayabilmek için doğru kaynaktan okumak gerektiğini biliyoruz ama öncelikle Esma-i Hüsna’nın ne olduğunu bilmemiz gerektiğini düşünüyorum ben. Esma-i Hüsna nedir?
Bu şimdi bana bir hatıramı çağrıştırdı. Vaizliğin ilk yıllarında hiç unutmuyorum, Sahrayı Cedit’te Erenköy’de, Sahrayı Cedit Camii’nde vaaz vereceğim. Dedim ki; “bugün şirk çeşitlerini anlatayım insanlara.” Anlattım, kendimce. Yaklaşık bir saat kadar sürecek vaaz. Son 15 dakikaya geldiğimde, cemaatten birisi dedi ki; “Hocam şirk ne demek?” Bu bizim ihmalimizdir. Bazı temel şeylerin herkesin bildiğini zannederiz ve tanımlamayız. Aslında o tanımı bilmiyordur, muhataplarımız.
Esma-i Hüsna, kelime anlamıyla en güzel isimler demek. Ve Rabbimizin isimlerinin, insanlar tarafından bilinebilenlerini içerir. Çünkü sınırsız sayıda ismi olduğunu bir Hadis-i Şerif’ten biliyoruz. Çünkü Efendimiz (SAV) bir duasında; “Allah’ım Sana en güzel isimlerinle iltica ediyorum, hatta kendine sakladığın ve hiç kimseye söylemediğin isimlerinle de iltica ediyorum.” der.
Cenab-ı Hakk’ın varlığının sonsuzluğu, tabi ki isimlerinin de sonsuzluğunu zorunlu kılıyor. Çünkü her isim, başka bir boyut demek. Onu sınırlayamayacağımıza göre isimleri de sonsuz, demektir bu.
Neyi sağlıyor Esma-i Hüsna bilgisi?
Benim ısrar ettiğim şurasıydı: mesela insanlara desek ki “en iyi bildiğiniz kişiyi bana tarif edin.” Siz en iyi kimi tanıyorsunuz tarif edin desek, kaç tane nitelik sayabilirsiniz? Ben düşünüyorum mesela en iyi bildiğim insanı tarif etmeye kalksam; 20 tane sayabilir miyim acaba? 20 tane ayrı özellik… 5-10 tane sayabilirim, belki çok dikkatli, analiz yeteneği kuvvetli birisi 20-25 tane saysın. Bu kadar bilebiliriz yani birbirimizi. Bu birincisi.
İkincisi; bu saydığımız niteliklerin hiç değişmeyeceği garanti mi? Ben şu anda diyelim ki çocuğumla, eşimle, annemle beraberim. Allah ömür verirse 30 yıl daha beraber olacağım. Bu 30 yıl içinde bu niteliklerin hiç değişmeyeceğini garanti edebilir miyiz?
İnsanlar diyorlar ki mesela; “hiç tanıyamamışım, bunun içinden bambaşka biri çıktı” diyorlar. Allah Teâlâ’nın en güzel isimlerini bilmek şu demek:
Bir; hiçbir başka insanı tanıyamayacağın kadar hiç kimseyi tanıyamayacağın kadar detaylı Rabbini tanıyabilirsin.
İkincisi sana sürpriz yapmayacak. Yani ben Rauf’um demiştim ama yok şakaydı o, demeyecek. Hiç değişmeyecek, dolayısıyla müthiş bir güven ilişkisi var. Rabbimin hiç değişmeyeceğini biliyorum.
Bir de en güzel isimlerin içerisinde celal isimleri de var. Kahhar nasıl en güzel isim oluyor? Cebbar nasıl en güzel isim oluyor? Bu celal isimlerini de en güzel isim diye nitelemek aslında zımnen yani onun altında şu var: Allah’tan gelen hiçbir yaratılış, bizim için takdir edilen hiçbir şey çirkin değildir. Her şey çok güzeldir. Eğer ama O’ndan geldiyse… Hani bir bizim kendi elimizle yaptıklarımız var. Burada kader konusuna hiç girmeyelim.
Bir bizim kendi yaptıklarımız var bir de pür kader olan var. Tabii Allah takdir etmeden hiçbir şey yaratılmaz ama pür takdiri ilahi olan var. Mesela pandemiye rastlamamız… Bu da insanların elleriyle yaptığı hatanın sonucu muhtemelen fakat ben yapmadım. Siz de yapmadınız. Bizim bunu yaşamamız benim açımdan pür kader, takdir. Pür kader olan hiçbir şey, kötü değildir, çirkin değildir. Oradaki güzelliği görmen çıkarman gerekir.
Bu artık o kadar çok söylendi ki klişeleşti ama Esma-i Hüsna Allah’tan gelen hiçbir şey; mesela şeriatı çirkin olabilir mi, Allah’ın kitabından bir emir, konu çirkin olabilir mi? En güzel isimlerin sahibi olan yarattığı her şeyi en güzel olan, dolayısıyla bizim dinle olan problemlerimiz aslında yaratıcıyla olan problemlerimiz demek…
Ama onu çok cesaret edip, dile getiremiyoruz. Kendisiyle uğraşamayacağımız için - uğraşmayalım da zaten- emirleriyle uğraşıyoruz. Orayı zorluyoruz, sorguluyoruz. Yoksa en güzel isimlerin sahibinin kelamı da çirkin olamaz, emri de çirkin olamaz, yarattığı hiçbir şey de çirkin olamaz. Benim için takdir ettiği cinsiyetim, milletim, ailem bunları ben seçmedim. Bunların hiçbirisi benim için çirkin olamaz.
Düşünsenize bunlar benim hayata bakışımı, ruh sağlığımı ne kadar derinden etkileyen bakış açıları.