“Ayyuhal valad” Islom olamida mashhur risola boʻlib, ayniqsa tasavvuf ahli orasida uning dovrugʻi keng tarqalgan. Bu risola Imom Gʻazzoliyning oʻz shogirdlaridan biriga bergan nasihat va irshodlaridan iboratdir. Bundan maqsad - nasihattalab shogirdlar uni oʻzi uchun hayotida dasturulamal va yoʻllanma qilib olishidir.
Risolada musulmon oilada farzand tarbiyasi uchun tavsiya qilingan eng toʻgʻri yoʻllardan biri bayon qilingan. Shuningdek, har bir tolibi ilm oʻrganishi kerak boʻlgan ilm turlari belgilab berilgan. Shu bilan birga, mudarris oʻzida kasb qilishi zarur boʻlgan sifatlar aytib oʻtilgan, muallim va shogird orasidagi aloqa qanday boʻlishi kerakligi ham keng izohlab berilgan.
Ushbu risolaning “Ayyuhal valadul muhib”, “Ar-risalatul valadiya” va “Ayyuhal valad” kabi bir necha nomlari bor. Biz oxirgi nomni ixtiyor qildik, chunki mazkur risola yozilgan qoʻlyozmalarning aksarida shu nom kelgan.
“Ayyuhal valad” jumlasi “Ey farzand!” deb tarjima qilinadi. “Nima uchun shogirdga «farzand”, deb murojaat qilinmoqda?» degan savolga javob shuki, shogird ustozga nisbatan farzand maqomidadir. Ustoz esa shogirdga nisbatan ota maqomidadir. Buni Imom Gʻazzoliy oʻzining mashhur “Ihyou ulumiddin” asarida shunday tasdiqlaydi: “Muallimning birinchi vazifalaridan biri mutaallimlarga nisbatan shafqatli boʻlish va ularni oʻz farzandidek koʻrishdir. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Men sizlarga ota farzandiga boʻlgani kabiman”, deganlar. Baʼzi rivoyatlarda: “Ota oʻrnida sizlarga taʼlim beraman”, deganlar.
“Ey farzand!” risolasini bir qancha ulamolar, jumladan, shayx Aliy Muhyiddin Aliy Qoradogʻiy, shayx Muham-mad Xodimiy Abu Saʼid Muhammad ibn Mustafo ibn Usmon Husayniy, shayx Abdurrahmon ibn Ahmad ibn Umar Rumiy va boshqalar tahqiq qilishgan. Biz esa tarjima uchun “Dorul-minhoj” izlanish va ilmiy tahqiqot markazining ilmiy hayʼati tomonidan tahqiq qilingan nusxasini tanladik.
#ilmparvar #audiokitob #audiomutolaa