สกลนคร พบแหล่งตัดหินโบราณอายุพันปี บนเทือกเขาภูพาน คาดคือแหล่งตัดหินนำมาสร้างปราสาทขอม พระธาตุเชิงชุม พระธาตุนารายเจงเวง
วันที่ 25 พ.ค 25666 ชมรมอารยะธรรมสกลนคร สโมสรโรตารีสกลนคร นำโดย นายสรรค์สนธิ บุณโยทยาน นักพิภพวิทยา อ.วรวิทย์ ตงศิริ ข้าราชการบำนาญ เดินทางลงพื้นที่บ้านม่วง ตำบลนาตาล อำเภอเต่างอย จังหวัดสกลนคร หลังได้รับแจ้งจากชาวบ้านว่าพบแหล่งตัดหินขนาดใหญ่ ตัดเป็นก้อนสี่เหลี่ยม เส้นผ่าศูนย์กลาง 1-1.5 เมตร คาดว่าเป็นแหล่งตัดหินโบราณที่ได้นำมาสร้างเป็นปราสาทขอมในพื้นที่จังหวัดสกลนคร ได้แก่พระธาตุเชิงชุม พระธาตุดุม และพระธาตุนารายณ์เจงเวง รวมทั้งพระพุทธรูปหินทรายและฐานโยนี ที่บ้านท่าวัด ต.เหล่าปอแดง อำเภอเมืองสกลนคร ริมหนองหาร
โดยการค้นพบแหล่งตัดหินในครั้งนี้ นายสรรค์สนธิ บุณโยทยาน นักพิภพวิทยา กล่าวว่าถือเป็นการค้นพบแหล่งตัดหินที่ใหญ่ที่สุดในจังหวัดสกลนคร ในพื้นที่กว่า 200 ไร่พบหินที่ตัดเป็นสี่เหลี่ยมวางกระจัดกระจายอยู่เป็นจำนวนมาก จากการสอบถามชาวบ้าน บ้านม่วง ซึ่งเป็นหมู่บ้านที่อยู่ใกล้แหล่งตัดหินโบราณ ทราบว่า แหล่งตัดหินแห่งนี้ชาวบ้านค้นพบมา 10-12 ปีที่ผ่านมา แต่ไม่มีการกระจายข่าวออกไป แต่เมื่อไม่นานมานี้มีเจ้าหน้าที่สำนักโบราณคดีได้เดินทางมาสำรวจ สันนิษฐานว่า หินกลุ่มที่พบในจุดนี้มีอายุประมาณ 1000 ปี เป็นหินชนิดเดียวกันกับที่ใช้ในการก่อสร้างพระธาตุเชิงชุม พระธาตุดุม และพระธาตุนารายณ์เจงเวง ในตัวเมืองสกลนคร
นายสรรค์สนธิ บุณโยทยาน นักพิภพวิทยา กล่าวเพิ่มเติมอีกว่า ชาวขอมโบราณ มีประสบการณ์อย่างโชกโชนเกี่ยวกับการเลือกแหล่งหินทรายเพื่อนำไปสร้างปราสาท ตัวอย่างเช่น ในประเทศกัมพูชา มีการค้นพบแหล่งตัดหินอยู่บริเวณเชิงเขา พนมกูเลน หินทรายที่ตัดเป็นก้อนสี่เหลี่ยมจำนวนมหาศาลจะถูกลำเลียงโดยแพ ล่องไปตามลำน้ำจนถึงสถานที่ก่อสร้างปราสาทต่างๆ ของขอมโบราณ ในจังหวัดสกลนคร หินที่พบจุดนี้เป็นที่น่าเชื้อว่าเป็นหินที่นำไปใช้สร้างปราสาทขอมทั้ง 3 องค์อย่างแน่นอน เพราะในพื้นที่ทั่วไปโดยรอบเทือกเขาภูพานพบแหล่งตัดหินจุดนี้ใกล้แม่น้ำ คือลำน้ำพุง คนโบราณเมื่อตัดหินแล้วจะขนส่งหินไปด้วยการล่องแพไปตามลำน้ำพุง เพื่อส่งหินไปยังเมืองหนองหาร เพื่อสร้างปราสาท นอกจากนี้จุดที่ลำน้ำพุงพบว่ามีเสาขนาดใหญ่อยู่เป็นจำนวนมาก คาดว่านี้เองก็คือเสาที่ขอมโบราณทำเป็นท่าเรือ เพื่อขนย้ายหินลงไปสร้างปราสาทอย่างเป็นระบบ อย่างไรก็ดีจะมีการสำรวจเพื่อศึกษาประวัติศาสตร์ต่อไป