Asya Hun Devleti #3: ÇÖKÜŞ || 2D Savaş
İNSTAGRAM: / dfttarih
......
çöküş, asya, hun, devleti, 3, 2d, savaş, dft, tarih, belgesel, animasyon
.....
M.Ö. 174 yılında ölen Mete, geride geleceği parlak, devasa bir devlet bıraktı. Kuzey Çin’i ele geçirmiş, Han imparatorluğunu vergiye bağlamış, Türk boylarını tek çatı altında toplamıştı. Bu sırada Hun Devleti, gücünün ve kudretinin doruk noktasında bulunuyordu. Mete’nin yerini alan oğlu Ki-ok, Çin’i baskı altında tutma ve bu devlet ile ticarî ilişkileri devam ettirme şeklinde olan babasının politikasını aynen korumaya gayret etti. Bu gaye ile M.Ö.161 yılında, büyük bir ordunun başında Çin’in merkezine kadar ilerledi. İmparatorun sarayını yıkarak, Hun baskısının azalmadığını gösterdi. Bundan sonra Çin ile ilişkilerini barış temeline oturtan Ki-ok, bir Çinli prenses ile evlendi ve Hun ekonomisinin eksiği olan maddeleri, hediye adı altında Çin’den temin etmeye devam etti.
Ki-ok, Çin’i baskı altına aldıktan sonra İpek Yolu üzerinde oturan Yüe-çilerin üzerine yöneldi. Vurduğu ağır bir darbe ile Yüe-çilerin gücünü tamamen kırarak, bu kavmi göç etmeye zorladı. Ki-ok’un vurduğu darbeden sonra Orta Asya’yı terk ederek, bugünkü Afganistan, Pakistan ve Kuzey Hindistan’a gelen Yüe-çiler, burada büyük İskender zamanından kalan Grek kolonilerine son verip, Kuşan adıyla anılan yeni bir devlet kurdular. İpek Yolu ise, tamamen Hunların eline geçti.
Ki-ok’un yerini alan oğlu Kün-çin, dedesi ve babası ölçüsünde başarılı bir lider değildi. Daha doğrusu, o, ne seleflerinin otoritesine ne de yeteneklerine sahipti. İdarede yetersiz kaldı. Bu yüzden, Hun iktidarı sarsıntılar geçirmeye başladı. Kün-çin, Çin ile anlaşma halinde olmasına rağmen, bazı Hun boylarının bu ülkeye olan akınlarını önleyemedi. Bu boylar, Hun tarzında hazırlanmış olan Çin birliklerinin karşısında pek fazla başarılı olmadılar. Artık, ufak çapta da olsa Çinliler, Hun akınlarını sınır boylarında durdurmayı ve geri püskürtmeyi başardılar. Böylece, Çinlilerin gözünde Hunların yenilmezliği fikri yavaş yavaş yıkılmaya başladı.
Başlangıçtan beri, kuzey-güney istikametinde cereyan eden Hun-Çin mücadelesi, M.Ö. II. yüzyılın ikinci yarısından sonra doğu-batı şeklinde birden yön değiştirmiştir. Bunun başlıca sebebi, Hunların elinde bulunan zengin İpek Yolu’nu Çin’in ele geçirmek istemesidir. Öte yanda, bu tarihte Hun-Çin mücadelesinin sadece yönü değil, mahiyeti de değişmiştir. Hun akınları karşısında önceleri devamlı savunmada olan Çinliler, M.Ö. II. yüzyılın sonlarına doğru savunmayı terk edip, tıpkı Hunlar gibi saldırıya geçmişlerdir.
İpek Yolu’nun önemini ilk defa kavrayan ve dikkatlerini bu yol üzerine çeviren Çin hükümdarı, Wuu-ti’dir. Wuu-ti, İpek Yolu’nun geçtiği memleketleri tanımak ve bu memleketlerde oturan kavimlerle işbirliği yapma imkânını araştırmak üzere yüksek rütbeli bir subay olan Çang Kien’i MÖ. 139’da görevlendirdi. Bu casusun elde ettiği bilgiler Çin’in yeni batı politikasını belirledi.
.......
ANADOLU BEYLİKLERİ SERİSİ: • ERETNA DEVLETİ 1335-13...
KÜRŞAD İHTİLALİ: • Kürşad İhtilali 639 ||...
1.KOSOVA SAVAŞI: • Video
MEDİNE SAVUNMASI: • MEDİNE SAVUNMASI ve Hi...
....
KAYNAKÇA:
Prof.Dr. Bahaddin Ögel - Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi
Prof.Dr. Bahaddin Ögel - Türk Mitolojisi
J. J. M. de Groot - Chinesische Urkunden zur Geschichte Asiens. Die Hunnen der vorchristlichen Zeit
Prof.Dr. Salim Koca - Türk Kültürünün Temelleri
Prof.Dr. Salim Koca - Hun İmparatorluğunun Doğuşu ve Mete
W. Eberhard - Çin Tarihi
Prof.Dr. İbrahim Kafesoğlu - Türk Milli Kültürü