Koksidiyoz, Eimeria cinsi protozoonların neden olduğu ve primer olarak bağırsak sistemini etkileyen bir paraziter hastalıktır. Çok yüksek morbidite özelliğine sahip olan etkenler sürüde ciddi problemlere, ölümlere ve verim kaybına neden olur. Genç olan hayvanlar enfeksiyona karşı daha duyarlıdır. Tavuklarda özellikle 4-6 hafta arasındaki hayvanlar etkilenir. Farklı türlerdeki Eimeria cinsleri hastalığa sebep olabilir. Broilerlerde Eimeria acervulina, E.maxima, E.tanella, E.mivati, E.necatrix ve E.brunetti hastalığa neden olan etkenlerdir.
Bulaşma ve Nedenler:
Enfekte olan hayvanlar dışkı yolu ile oosit dediğimiz parazit yumurtalarını bol miktarda saçarlar. Bu oositler altlıkta ve kontamine olan diğer materyaller üzerinde bulunur. Uygun şartlarda sporlanma dediğimiz olay gerçekleşir. Bir başka hayvanın bu sporlanmış oositi yani enfekte etme yeteneği bulunan oositi ağız yolu ile alması ile beraber enfeksiyon başlamış olur. Bağırsağa ulaşan etken bu hayvanda da hastalık yapar. Bu döngü bu şekilde devam eder.
Bazı Eimera Türleri ve Tavuklarda Etkiledikleri Yerler
Eimeria maxima: İnce bağırsaklarda lezyonlara nenden olur. En yaygın olan türlerden birisidir. Enfeksiyon hafif seyreder, oosit atımı yavaştır. Kısa sürede bağışıklık gelişir.
Eimeria necatrix: Yine yaygı olan ama şiddetli seyreden enfeksiyonlara neden olur. İnce bağırsak boyunca lezyonlar görülebilir. Atılan oosit sayısı azdır. Ölümler 5. günde başlar ve 12. güne kadar devam eder.
Eimeria tenella: Secumda lezyonlara neden olur. Sadece secumda lezyonlara sebep olması spesifiktir. Enfeksiyonun 4. gününden itibaren belirtiler ortaya çıkmaya başlar ve 5.-6. günlerde kanlı dışkılar görülür. Mortalite oranı yüksektir.
Eimeria brunetti: İnce bağırsakları ve secumu etkiler. Yaygın olan türlerden birisidir. Enfeksiyon genellikle hafif seyreder.
Eimeria acervulina: Duedonum ve ince bağırsaklar lezyonlar görülür. Etken dışkı ile bol miktarda atılır.
Klinik Belirtiler:
Hastalık primer olarak bağırsak sistemini etkilediğinden sindirim sistemine ait belirtiler öncelikli olarak ortaya çıkar. Hayvanlarda öncelikli olarak görülen belirtiler; ishal, kanlı dışkı, sindirilmemiş yem atımı ve depigmentasyondur. Tabi ki bununla beraber gelişim bozuklukları, verim kaybı, homojenite bozukluğu, tüy kalitesinin bozulması, tüylerde kabarmalar ve artan seyirdeki ölümler belirtiler arasında sayılır. Bağırsak sistemindeki sıkıntılardan dolayı hayvan sekonder enfeksiyonlara her zaman açıktır. Ayrıca bağırsaklarda nedbe dokusunun gelişmesi ile bağısakların sindirim kabiliyeti azalır.
Koksidiyoz hastalığında en dikkat çekici belirti dışkıda kan görülmesidir.
Nekropsi Bulguları:
Etkenin türüne göre bağırsaklarda farklı bölgelerde farklı lezyonlar görülebilir. Tabloda genel olarak görülenler bağırsak duvarlarında kalınlaşmalar, bağırsak mukozalarında peteşiyel kanamalar, pürüzlü bağırsak duvarları, mukus, kanlı ve mukuslu içerikler, kazeöz parçalar, beyaz noktacıklar ve bazı bölümlerde balonlaşmalardır.
Tedavi ve Korunma:
Tedavide çeşitli ilaçlar kullanılabilir. Amprolium bu anlamda en çok kullanılan ve tercih edilen etken maddedir. Koksidiyoz, antikoksidial ilaç uygulamaları ile kontrol altına alınır. Bazı antikoksidialler immunite gelişimi için hafif şiddette enfeksiyon oluşumuna neden olur. Devamlı aynı antikoksidial ilacı kullanmak direnç gelişimine neden olabilir.
Bu videomuzda sizlere koksidiyos hastası olmuş sultan tavuğumuzun başından sonuna tedavi sürecini ve sonucunda nasıl iyileştirdiğimizi gösterdik. Siz de aynı yol ve yöntemlerle kanatlı hayvanlarınızı tedavi edebilir kümeslerinizde ciddi kayıpların önüne geçebilirsiniz.
Konu ile ilgili aklınıza takılanları bize sorabilir, yorum bölümü aracılığı ile bizimle iletişime geçebilirsiniz. İyi seyirler.