Dodam od siebie rade dla swiezakow o ktorej malo kto wspomina: Prowadzcie dziennik pokladowy, spisujcie sobie godziny rozpoczecia - zakonczenia, tankowanie gdzie, kiedy, ile litrow, zaladunki - rozladunki, daty i godziny tychze, przekroczenia granic, kilometry przejechane w danym cyklu dziennym, dziesiatki i dziewiatki zeby potem nie dumac 20 minut czy ja aby moge ruszyc te 2h wiecej zeby dojechac do domu, warto robic tez zdjecia wszystkich cmrek i wz-tek jakie macie z zaladunkow. Mialem juz 3 razy akcje kiedy chcieli mi wmowic cos czego nie zrobilem, to byly sytuacje z przed 4-5 miesiecy i gdyby nie notatnik to musialbym sie kopac z koniem zeby udowodnic swoja niewinnosc. Warto tez robic sobie codzienny obchod auta, sprawdzac zestaw przed odbiorem z bazy i zglaszac wszystkie rysy, wgniotki, czy inne usterki oraz dokumentowac takie cos aparatem telefonu zeby szefostwo pozniej was nie cisnelo za szkody ktorych nie zrobiliscie. Dupochron to podstawa w tym zgnilym zawodzie. Pozdrawiam.

Moje zdanie jest takie, że wybór pierwszej firmy to kwestia maksymalnie PERSONALNA. Osobiście zrobiłem zupełnie odwrotnie niż wszyscy doradzali i niczego nie żałuję. Dlaczego nie poszedłem na przyuczenie w podwójnej obsadzie? Dlatego że od urodzenia jestem jedynakiem, introwertykiem i od zawsze mam swój kąt, w którym mogę być sam. Zrzeczenie się tego komfortu (choć dla mnie to nie komfort tylko jedna z podstawowych potrzeb) w ogóle nie wchodzi w grę. Do dzisiejszego dnia nie wyobrażam sobie jazdy w podwójnej, gdzie nie wypada swobodnie pierdnąć czy przełożyć sobie jaj, za to trzeba wąchać obcego człowieka, na przykład gdy rano wstaje i jebie mu z mordy... Albo nie mył się od 2 dni, bo ciężko mu było wstać godzinę wcześniej. Nie no, podwójna to dla mnie koszmar najgorszy. Ostatnio nie zdecydowałem się na pracę na bardzo fajnych warunkach, bo pierwszy tydzień musiałbym jechać w podwójnej. Niestety, dla mnie nidy rydy. W pierwszej robocie (będącej mega kołchozem) dostałem kluczyki, dokumenty i polecenie "przepakuj się i jedź.". Co pomyślałem? "Heh, beka. Ciekawe jak się czymś takim jeździ. Zaraz zobaczę. XD " Niczego nie wiedziałem poza niewielką wiedzą zdobytą na yt. Poza tym firma Niemiecka, a ja po Niemiecku ani be ani me (dyspo PL, ale mega chuje wredne więc z nimi nie gadałem jeśli naprawdę nie musiałem). Na pierwszym rozładunku dzwoniłem do kolegi, przez telefon mi tłumaczył jak plandekę rozpiąć. :D Jaki efekt? Po pierwszym tygodniu ogarniałem wszystko co miałem ogarniać, pod kątem produktywności/wydajności nie odstawałem od wieloletnich kierowców tam pracujących. Później wiadomo - coraz lepiej. Nie żebym był jakimś mistrzem, jeżdżę ze 3 lata i wciąż zdarza mi się dowiedzieć czegoś nowego, nie mniej: Niewątpliwym plusem pojedynczej jest to, że co masz do zrobienia to musisz samemu zrobić. Nie ma "ja nie wiem", "nie umiem", "nie wiem jak", "weź mi pokaż jeszcze raz" czy "weź mi przypomnij". Nikt cię nie poprowadzi za rączkę. Jeśli "nie wiesz jak", no to się musisz dowiedzieć, zrobić i dopiero pojedziesz dalej. Innej drogi nie ma i to gwarantuje naukę w tempie x10, o ile tylko jesteś odporny na stres i w miarę zaradny. Druga sprawa - na pierwszą robotę polecam firmę w której cały czas "jest co robić". Po 3 miesiącach pracy w pierwszej firmie - wspomnianym wcześniej kołchozie, gdzie ciągle był "ogień", jazda na ostatnie minuty, spinanie plandeki na pauzie (po wyjeździe z firmy z rozpiętą, bo już czasu by nie starczyło), ogólnie załadunki i rozładunki na "łóżeczku", wiecznie niezadowoleni spedytorzy i podobne historie, poszedłem do drugiej i przez pierwszy wyjazd zastanawiałem się "za co oni tu w ogóle płacą, jak tu się pracuje 10-12h, odpoczywa minimum tyle samo i ciągle na wszystko jest czas...?" W/w polecam jednak wyłącznie ludziom mi podobnym, o podobnym stosunku do problemów i utrudnień i o podobnej niewrażliwości na stres. "No przecież muszę to jakoś zrobić, więc jakoś zrobię. Muszę TYLKO wymyślić "jak?" i potem to już z górki. Nie ma się co stresować, trzeba myśleć nad rozwiązaniem." :) "Szkurwa, no to zjebałem. Da się poprawić? Hmm, no nie. Nie da się. No to chuj, w sumie to ciekawe, co się teraz stanie. No nic, zobaczę. " "... No ludzie to robią, czyli się da. A jeśli się da, no to przecież też mogę zrobić." "Jeżeli czegoś nie można ale nie jest to wbrew własnym wartościom, to można dopóki nikt się nie dowie".

Moja rada dla nowych: idźcie do jakiejkolwiek firmy w Polsce, pojeździjcie pół roku i uciekajcie za granicę. Pracowałem w chyba 8 firmach w Polsce i każda to było mniejsze lub większe dziadostwo. U nas nie ma standardu pracy, a kierowca jest nikim. Zarobki to niewiele więcej, niż minimalna krajowa, tylko sporo (w porównaniu z innymi pracami w PL) wychodzi ze względu na pracę dzienną po 10, 13 lub czasem nawet 15 godzin. Potem dzielenie np: 350:13 = 27 zł. Dużo? Sam wyjechałem za granicę w 2021 po którejś kolejnej nieudanej przygodzie z polskim transportem i jestem zadowolony. Pana Boga za nogi nie złapałem, niemniej nikt mi nie każe przeginać tacho, wymieniać kół czy robić ,,prostych napraw w pojeździe". Za krajówkę Pon-Pt mam dużo większe pieniądze, niż w Polsce na międzynarodówce.

Plandeka po kraju to najlepsze co można na początek wybrać. Ofert w opór, a specyfika pracy (drogi dobre i gó*niane, parkingi luźne i zapchane, centra logistyczne, ciasne place z rampami, ciasne place hurtowni, budowy z dojazdem cywilizowanym i offroadowym) w ciągu miesiąca, góra trzech nauczą absolutnie każdej aktywności jaką można przy okazji tej pracy wykonywać. A po kraju nie dlatego, że jest jakoś lepiej czy łatwiej - a jedynie dużo trudniej o nieporozumienia, a nawet gdy się gdzieś wpakujesz i będziesz potrzebować pomocy przy wyjeździe to wśród własnych rodaków można liczyć na nieco większą taryfę ulgową (zwłaszcza gdy od początku mówisz, że jesteś żółtodziobem) niż u "braci zza odry" i innych. Nawet policja czy itd podchodzi łagodniej do rodaka-nowicjusza. Pozdrawiam

Ja również dodam coś od siebie. Ważne jest, żeby mieć głowę nastawioną na to, że pracuje się aby zarobić, a nie zrobić jak najwięcej roboty- mam tu na myśli tachograf. Zauważyłem, że wielu kierowców, szczególnie starszej daty ma takie podejście, że - czego to on nie zrobi: - trzeba będzie przegiąć tacho o godzinę żeby się załadować/rozładować- zrobi to - dostanie załadunek taki, że przewali DMC- zrobi to - pojechać zakazem, ukryć ADR itp. Nie można być kierowcą, który zrobi wszystko żeby dokończyć robotę. Tacho jest święte. Jak szef czy spedytor będzie mówił teksty w stylu opiszesz tacho, my zapłacimy mandat itd. to zawsze trzeba odmówić i zasłonić się czasem pracy.

Ja po 25 latach powiem Minus jedyny to taki że zawód czaso chłonny nie możesz zabardzo nic planować na Tobie też niemoże nikt polegać bo zawsze coś się nie poskłada

Mi znajomy załatwił pierwszą robotę na kraju, pierwsze dwa tygodnie w podwojnej, polowa stawki. Po tygodniu sam, z wydajnością bylo średnio, po miesiącu dostałem auto na stale, wszyscy w firmie starzy kierowcy po zagranicy. Po pół roku się zawinąłem, na 1,5msc, jezdzilem 1,5msc i wróciłem do starej, bo dziad taki ze daj spokój, wróciłem, jeszcze podwyżki były, jeżdżę w kółkach i jestem zadowolony

Jak szukałem pracy na C,, trafiłem do kurierki, byłem zobaczyć jako pasażer przez 3 dni jak to wygląda w praktyce. Po tym czasie mówię właścicielowi że jestem zainteresowany pracą, i pytam czy też chce mnie przyjąć oraz kiedy podpisujemy umowę. A on do mnie, pojeździsz miesiąc u mnie (bez umowy, jakiejkolwiek !), a potem zobaczymy :D Normalnie szok, przez to zniechęciłem się do tego zawodu, na jakiś czas, ale w końcu znalazłem pracę ale za granicą i jest ok :)

Nie bądźcie przede wszystkim zbyt pewni siebie ! Nigdy. Nawet po latach pracy. Bo rutyna jest zgubna nawet po 5/10 czy 20 latach jazdy !

Pierwsze 3 miechy pracowałem na " szmacie" ale stwierdziłem,że to nie dla mnie. Teraz już 3 rok mija na BDF i nie zamierzam zmieniać, ile ludzi tyle opinii. Każdemu życzę,żeby znalazł odpowiedni rodzaj transportu dla siebie😀 szerokości i z fartem ludzie ✌️

Co wybrać? Dziada na początek, najlepsza szkoła życia, dziad jest najlepszą szkołą.Po latach sam się staniesz profesorem parkingowym.

Ja uważam po 12 latach że to nie jest praca.. to coś więcej niż praca bo cała rodzina musi się do niej dostosować i cala rodzina mocno odczuwa to że ty jeździsz. Należy to w ogóle kochać booo się inaczej nie wytrzyma długo w transporcie. Ale jeżeli masz odpowiednią kobietę i pasję to może tł być droga przez całe życie

Ja jeżdżę w dużej firmie, jest to moja 1 firma, potwierdzam to co powiedział Łukasz jesteś tylko numerem, ale z wypłata nie ma problemu, swojego prezesa znam tylko z widzenia😂. Początki nie są łatwe ale nie załamujcie się. Pozdrawiam młodych kierowców.

I już wiem co obejrzę do obiadu. Wesołych Świąt Panie Łukaszu i szerokości.

Mnie wkurza jako pracownika jak na rozmowie o prace pracodawca mowi ze pn-pt w trasie a wychodzi ze z bieda w sobote po 14 wracasz to koncze definitywnie prace w danej firmie. Rozumiem ze jak to jest incydentalnie (bo wypadek , bo auto nawali itp) ale jesli incydenty staja sie codziennoscia to nie ma mowy bym pracowal tu jeden dzien dluzej

Kempa z brodą, rany Stary jak ja Cię dawno nie widziałem :D Zdrowych i spokojnych Świąt Łukaszu dla Ciebie i Rodziny ;)

Wedlug mnie jeździć sie nauczy każdy, to przychodzi z czasem aż sie nabierze pewności na kierownicą, najważniejsze jest znaleźć pracę która ci odpowiada pod względem jej specyfikacji , żeby czuć sie w pracy dobrze a nie cały czas narzekać. Możesz miec zajebistego szefa ale jak cię będzie wku***iac jeżdżenie na anglii . A Możesz miec szefa marudę który goni cię za wysokie spalanie ale cieszysz się że jesteś codziennie w domku z rodziną. Pozdro Łukasz 👌😎

A ja tylko dystrybucja. Na zadupiach nauczysz sie manewrowac. Kasa moze troche gorsza, ale zone za cycka codziennie zlapiesz, i z dzieciakami spedzisz czas. Frajda z jezdzenia jest. 7-10 godzin i do domu. Kazdy weekend wolny. Troche ruchu przy rozladunku wiec brzuch nie rosnie. A tak wogole chlopy co drugi kierowca albo i wiecej co spotkalem to rozwodnik! Pomyslcie o tym ! Pozdro ludziska

Pozdrawiam serdecznie i milego dnia życzę 🙂👍

Kapitalne się Ciebie słucha 😊 bardzo przydatny film 😊 Powiedz jeszcze jak świeżak ma ogarnąć tacho bo z tym jest dość duży problem. Pozdrawiam 😊

Od miesiąca szukam pracy c+e. Wszędzie jak słyszą, że świeżak to od razu z fochem się rozłączają. Mam powoli dosyć.

Skoro zdal prawo jazdy to jest kierowca i ma jezdzic,zrobi ta sama robote a moze nawet i lepiej. Najwazniejsze pytanie na poczatek to ile kasy do lapy,kiedy platne ,ile brutto netto,dodatki i jakie,bo bez sensu rozmowa godzine o robocie jak kasa nie bedzie sie zgadzac,ja zawsze pytam pierwsze o kase,jak za malo to odrazu do widzenia. Ile godz pracy? Jakie auto?kto tankuje?Co jak sie zlapie kapcia,rzladunki,zaladunki itd.Wszystkie szczegoly i na papierze,nie dac sie dymac.

Robilem 20lat jako Cieśla szalunkowy i zbrojarz i osobiście personalnie to myślę że "zawód" kierowca to robota dla nieroba no bo co... kabina, czyściutko, cieplutko... a później narzekanie jakto nie jest ciężko tirowcom, Boże kochany... ciężko i zle to nie idźta chłopy na tirowca. Szczerze to trzeba być pizdą żeby narzekać na to że jazda tirem to ciężka robota a najgorsze jest to że narzekają i dalej jeżdżą... Najlepsze imprezy dla tirowców to na Baden-Baden polecam. PS. Szukam firmy co wysyła tiry do Kazachstanu, Iranu, Maroka itp. Rzygać mi się już chce niemcami Hiszpanią itp.

Świetny materiał, ale mam kilka pytań. Jestem pod koniec kursu (C+E i kwalifikacja), ale robię uprawnienia z zamiarem jeżdżenia hobbistycznie - w tym sensie, że mam inną pracę, którą wykonuję od 20 lat i chcę po prostu jeździć ciężarówkami dodatkowo, więc w niepełnym wymiarze godzin (np. 2-3 dni albo noce w tygodniu). Kilka pytań odnośnie pracy: 1) Czy na pierwszą pracę nie jest lepiej poszukać firmy, w której można jeździć solówkami albo samymi ciężarówkami bez przyczep/naczep? 2) Czy są jakieś branże/ładunki, które są bardziej lub mniej wdzięczne dla początkujących (transport żywca był poruszany w filmie, ale jak jest np. z drewnem, maszynami budowlanymi, wożeniem asfaltu (wanna) czy materiałów budowlanych?) Mieszkam w górach i tu transport drewna jest bardzo popularny. 3) Czy popularne albo możliwe/opłacalne jest posiadanie własnego ciągnika i wykonywanie pracy na zasadzie holowania naczep różnych firm? Czy jest w ogóle taka forma pracy i zleceń? Chodzi mi o sytuację, gdzie np. jakaś firma ma do przewiezienia naczepę z towarem i mając własny ciągnik można takie zlecenie wziąć? Z góry dziękuję za pomoc!

Madrego to az miło posłuchać. Pozdrawiam

Dzięki. Zaczynam zbierać wyprawkę 💪💪💪 Jest moc👍

Dobra rada. Iść na krajowke gdzie codziennie sie jest w domu. Odjebac swoje i wracac do domu bo praca to tylko sposob na kase zeby zyc a nie zycie. Jedyne czego sie mozna dorobic jak sie zyje pracą to garb.

Nie no super rady, szczególnie dla pracodawców żeby świeżych nie przyjmować

Świetny film, dzięki wielkie....

Sam stoje przed typ pytaniem. Co wybrac idac na C+E. Kiedys jezdzilem UK, zaraz po zrobieniu kwitow i zrazilem sie troche, trafiajac na dziad transa. Gdzie szukac firm z długimi trasami? Jechac, rozladowac, zaladowac, wrocic, pauza 2-3 dni i ogien znowu, ewentualnie system 2/2 - 2/1 Pozdrawiam

Heeee ... zrobiles temat nieco upgrade ... sprzed kilku lat ? 😉 noooo ale sama prawda nie ma co sie zenic z pierwsza firma ..... sam pracuje niedlugo 5 lat 3 u niemca 2 u szwajcara ... no i tutaj potwierdza sie pierwsze firmy to nauka ... nauka jazdy bo kursy sobie zycie sobie .... no trzeba swoje przejezdzic i nawk... sie na trasie i na szefow zeby wiedziec o co kaman ... no 5 lat to tyle co nic ale powiem tak ze (akurat mi) lepiej pracuje sie w kolchozie niz w rodzinnej firmie (moze akurat zle trafilem) ale no w rodzinnej to bywa ze pracujesz na cala rodzine i nie zawsze pensja sie zgadza albo terminowa jest ... noooo booo kasy nie ma przelewu nie bylo itp itd aaaa w kolchozie to pensja jest na czas a nawet przed czasem jak termin wypada w sobote lub niedzele ... nooo ale to jak pisalem moze zle trafilem ale nie przeszkadza mi ze jestem numerem tak jest wsrod 200 kierrowcow a ze ktos po imieniu do mnie napisze to mile ale nic wiecej ..... pozdro i szerokosci !!!

Żeby wykonywać prace kierowcy trzeba to lubic. Praca niebezpieczna. Jeżdzę adrem z paliwem. W Polsce marne wynagrodzenie za taką pracę.

Nie ma kierowców? żebyś się nie zdziwił osiem tysi na kraju to gdzie te firmy

Ja na solówce zlapalem codziennie w domu jak trzeba kumpel pojedzie wekeendy w domu 30 na godzinę

Polecam kalendarz po którego otwarciu widać tydzień pracy. Po każdym dniu wpisuję ile było jazdy i jaka pauza. Przykładowo 9.04 h jazdy= 10 h jazdy, pauza 9 h (pomimo stania nawet 16 godzin, każdy wie jak to się liczy). Od razu wiem ile 9 czy 10 mam do wykorzystania. Zawsze dokładnie wpisuję godzinę początku i końca dnia pracy. Pierwsze przydaje się do liczenia do kiedy jeszcze mogę pracować/, jechać. Drugie kiedy mogę zacząć następny czas pracy

Zawód pełen paradoksów ,wywalasz 15 tys zł na uprawnienia a dziady proponują 3200 zł /msc bo żeś świeżak .

Jezu kempa jaka zmiana fasjaty . 😊 pozdro

Zacząłem na patelni, i tak parę dni temu minął rok. Myślę że fajna opcja na start. Jazda po kopalniach, jazda z masą, jazda na budowy z materiałem. Wyjazdy tygodniowe i więcej raczej nie dla mnie. Tutaj jestem codziennie w domu, kasa ok także osobiście polecam na początek.

Cześć Łukasz Fajnie że jesteś

Brawo ty..

Moja rada po 11 latach w branży NIE ZACZYNAĆ !!!! Pieniądze śmieszne !! Zero życia ,dziś jeżdżą tylko ci co mają wysoki kredyt ( tak jak ja😊) alimeciarze i samotnicy.... Dziś na miejscu zarobisz około ,5 na magazynie tu wywalisz 10-15 tys zł na kwity i zarobisz 8-10 😂 i będziesz spał w budzie sikał na koło.i każdy będzie tobą gardził bo do kierowcy nawet ochroniarz nie ma szacunku 😊😊

dodam od siebie że takie uprawnienia to są często drogą do takich zawodów jak np. dźwigowy (kolega robi i sobie chwali)

jaka stawka dla poczatkujacego na miedzynarodowce?

Wracając do tematu wynagrodzenia, podaje Pan kwoty 6000, 7000zł za jazde po kraju, ale brutto czy netto?

Dodam od siebie że powoli wraca rynek pracy z przed 2018roku gorzej z robotą i zaczyna się robić rynek dla pracodawcy nie pracownika.

Kempa kiedy odcinek?

Siema, gdzieś kiedyś były pytanie jakie zadać przy rozmowie o pracę. Nie mogę ich znaleźć czy jest ktoś kto pomoże?

oby wytrzymał do majówki

Witam, poproszę o odpowiedź na pytanie, albo filmik na temat tego, w co muszę się zaopatrzyć jako młody kierowca. Podstawowe rzeczy np: nawigacja, kuchenka itp. Dzięki

Łukasz a ty przyjmujesz na przyuczenie? Mam propozycję jak zdam C,C+E na gabaryty na przeszklenie, ale tez znalazłem fitme ktora ma 130 tirow i dokupuje nowe zestawy i przeszkolenie w podwojnej na EU, jest tez firma co ma bdf i przyjmuje od razu po odebraniu prawka. Hmm o same dylematy bo bym chyba wszystko po kolei wzial

Po co chodzic do lazienki jak jest kostka brukowa na parkingu.

Łun żyje?

🎉

A ja wam radzę jak najdalej od tego syfu!!! Szkoda waszego życia na obszczanych parkingach!!!

Co sądzisz o pracy na działalności jako kierowca c+e

Siemano :)

Ja mam dobrą radę która na pewno wielu z was się nie spodoba, dać sobie spokój z transportem nim się wogóle zaczęło, poszukać sobie pracy na 8 godzin a resztę czasu poświęcić rodzinie albo iść dorobić na jakąś fuchę, szkoda życia, zdrowia i nerwów, pieniędzy i tak z tego wbrew pozorom wielkich nie zarobicie, a czasu z dziećmi z żoną nikt wam nie wróci, nie regularne jedzenie, spanie i do tego stres (tachograf, zakazy, inspekcja, policja, ciecie, załadunki itd.) sprawi że nie dożyjecie emerytury, zresztą co to za emerytura od najniższej krajowej bo tak będą was dymać, teraz na koparce można więcej zarobić a nie wiele miej jako magazynier a jak ktoś potrafi np.położyć płytki, gładzie albo chodź trochę naprawiać samochody i sobie dorobi po godzinach to zarobi więcej niż kierowca

Czy to trasa Olsztyn- Ostrołęka ?

Stary powiedz jak Ty radzisz sobie na wąskich drogach gdzie są drzewa blisko jezdni i mijasz się ciągle z innymi zestawami??? nie masz gęsiej skórki ? czy tylko Ja tak mam ??? Jeżdżę krótko bardzo ale jak na razie to mam stracha. Przechodzi to po czasie czy porostu nie mam predyspozycji ?

Mordo bez brody wyglądasz jakbyś miał 30 lat. :) Z brodą jakbyś miał 55 :)

Dajcie sobie spokój z tą psią pracą.

Zgol ten koper synu xd

Nie uwzgledniles następujących elementów: 1. Nie przeliczyłeś wypłaty na ilość godzin spędzonych w pracy, 2. Nie uwzględniles mandatów i potrącen za ewentualne szkody, 3. Na umowie najniższa krajowa więc ani kredytu, ani emerytury, lepiej też nie chorować bo z L4 pieniądze za które nie da się przeżyć, 4. Zrypane życie prywatne i zrypane zdrowie. 5. Duża odpowiedzialność, niewiele trzeba aby narobić sobie problemów z prawem lub kosztów, 6. Wyrządzone szkody samochodem pracodawcy wpływają na wysokość ubezpieczenia OC prywatnego auta. 7. Zero możliwości awansu i rozwoju zawodowego, w tym zawodzie niczego więcej nie uzyskasz ani więcej już nie zarobisz. 8. Ciągłe użeranie się właściwie ze wszystkimi, poczynając od dziad transów, przez magazynierów, ochroniarzy, spedytorow, na policji, inspekcji kończąc, bo KAŻDY DOSŁOWNIE KAZDY MA CIĘ W DUPIE. Kiedyś faktycznie kierowcy zarabiali nieźle, szczególnie na tle wynagrodzeń w innych zawodach. Poza tym boki były takie, że można było z paliwa, palet i towaru mieć drugą wypłatę. Obecnie zarobki są śmieszne i nie wiem jakim trzeba być KRETYNEM żeby w dzisiejszych czasach robić lejce na c+e. Ta praca to G0WN0 jakich mało. Nie polecam.

Zioom Co ty masz na Twarzy 😂😂😂😂 Pozdrawiam serdecznie..

7000 to ok pensja ziomus ???? w niemczech bezrobotny czy na socjalu ma niewele mniej ,7k to jest glodowa pensja ,niewolnicza bo harujesz za jedzenie i rachunki