Elinizi önünüze koyun ve bileğinizi esnetin.
Muhtemelen önce bileğinizi esnetmeye dair bir düşünceye sahip oldunuz ve bu da bileğinizin hareket etmesine neden oldu. En azından öyle görünüyor.
Ancak Benjamin Libet'in 1980'lerde yaptığı deneyler bu konuda bazı şüpheler doğurmuştur.
Libet, nörobilim laboratuvarında denekleri kafa derilerindeki elektrotlar aracılığıyla beyin aktivitesini ölçen bir EEG makinesine bağladı ve daha sonra onlardan istedikleri zaman basit bir el hareketi yapmayı seçmelerini istedi.
Ayrıca ellerini hareket ettirmek için bilinçli bir karar verdikleri zamanı da kaydetmelerini istedi.
Endişe verici bir şekilde, bilinçli kararın bildirilmesinden yüzlerce milisaniye önce hareketi başlatan beyin aktivitesinin kanıtını buldu.
Başka bir deyişle, deneyleri bilinçli kararın harekete neden olmadığını gösteriyor gibiydi. Hareketi meydana getiren beyin aktivitesi, birey herhangi bir şeyin olmasını istemeden önce başlamıştı.
Bazı insanlar bunun özgür iradenin bir yanılsama olduğunun kanıtı olduğunu, bilinçli kararlarımızın eylemlerimizin nedenlerinden çok, halihazırda olanlara ilişkin raporlar gibi olduğunu düşünüyor.
Ancak Libet o kadar ileri gitmedi.
Özgür iradeye sahip olmayabileceğimizi ama beyinde başlatılan bir eylemin bilinçli olarak veto edilmesi olan ve bazılarının özgür ret olarak adlandırdığı şey için hala zaman olduğunu düşündü.
Diğerleri ise bu deneylerin sonuçları konusunda daha şüpheciydi. Hareket etmeye yönelik öznel bir kararın zamanını kaydetmenin zorluklarına işaret etmekte ve Libet'in bulgularının, Libet'in deneylerinin özgür irade fikrimizi zayıflattığı iddiasını reddetme kararı gibi nedenlere dayanan daha karmaşık bilinçli kararlara uygulanıp uygulanamayacağını sorgulamaktaydılar.
#felsefe #bilim #edebiyat #din #tanrı