Nadruk na czubku igły - Mózg sprzed 520 mln lat - Złe słowa ewoluują szybciej

Nadruk na czubku igły - Mózg sprzed 520 mln lat - Złe słowa ewoluują szybciej | Czytamy naturę

Рет қаралды 27,176

Жыл бұрын

W 146. odcinku "Czytamy naturę" opowiadam o:
1) 01:05 nowej technologii przenoszenia nadruku na dowolną powierzchnię przy pomocy karmelków;
2) 07:34 mózgu odległego przodka stawonogów, sprzed 520 mln lat;
3) 14:00 tempie ewolucji słów - okazuje się, że te kojarzące się negatywnie ewoluują szybciej.
Źródła:
1) Zabow, G. (2022). Reflow transfer for conformal three-dimensional microprinting. Science, 378(6622), 894-898. www.science.org/doi/full/10.1...
2) Strausfeld, N. J., Hou, X., Sayre, M. E., & Hirth, F. (2022). The lower Cambrian lobopodian Cardiodictyon resolves the origin of euarthropod brains. Science, 378(6622), 905-909. www.science.org/doi/full/10.1...
3) Jackson, J. C., Lindquist, K., Drabble, R., Atkinson, Q., & Watts, J. Valence-Dependent Mutation in Lexical Evolution. Nature Human Behavior. www.nature.com/articles/s4156...
Materiał powstał dzięki dofinansowaniu ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.

Пікірлер: 82

@osiemmusic5151 Жыл бұрын

Eksperymenty przeprowadza się na studentach, bo jest ich dużo i na szczurach, bo są inteligentne

@MegaPierzak Жыл бұрын

@dariuszstrojecki4921 Жыл бұрын

Zwykle, najprzyjemniejsze 30 min. poniedziałku.

@76200bartek Жыл бұрын

0:30 Stacja 3. Pani po raz pierwszy upada :D

@taszczowski Жыл бұрын

Ech. Dlaczego jest tak mało "Lamżopodobnych" produkcji. Nie dość, że merytoryczne, to jeszcze z humorkiem. Fany sweterek przy okazji😉

@infection_seraphection Жыл бұрын

Sweterkiem rozbiłeś bank! 😂 Przy okazji, dziękuję Ci za wszystkie materiały z serii "Czytamy naturę" - świetna robota!

@Klasyczny_Introwertyk Жыл бұрын

Świetny ten Ciastek 🙂 odcinek również.

@panikrystyna1 Жыл бұрын

Znów będzie interesująco! Pozdrawiam,

@srebrnykruk Жыл бұрын

Wszystkiego dobrego, dziękuję za kolejny materiał. Aż mnie korci wybrać się do Krakowa na rynek aby kupić kawę.

@z3kawki370 Жыл бұрын

w kwestii formalnej : Dutch - holenderski.

@bartstelmach329 Жыл бұрын

Tez mialem się do tego przyczepic, ale postanowilem zerknac czy ktoś już to zrobił ;)

@marcinkrzyzynski5894 Жыл бұрын

słowo czytaci ma u mnie walencję pozytywną

@mateusz2074 Жыл бұрын

Genialny ten sweter, odcinek też 😀

@marcinkrzyzynski5894 Жыл бұрын

fajne tematy obejrzane do końca pozdrawiam

@gonzogorf7019 Жыл бұрын

a to można nie obejrzeć? O_o

@marcinkrzyzynski5894 Жыл бұрын

@@gonzogorf7019 miałem kilka odcinków gdzie przywijałem do tematów które bardziej mnie interesowały , ale seria czytamy nature jest super

@gonzogorf7019 Жыл бұрын

@@marcinkrzyzynski5894 w ten sposób mogłeś przegapić np historię kiżuczy...

@shadow-ox2wg Жыл бұрын

A już się martwiłem :D ale jest, lecimy!

@TateKeke Жыл бұрын

Dutch po angielsku znaczy raczej niderlandzki niż duński 😉 W językach słowiańskich stanowiło dla mnie zawsze zagadkę słowo "ojciec'", tak odmienne od reszty indoeuropejskich.

@jakubhusak1624 Жыл бұрын

Wydaje się, ze to od otaczania. Zapewne opieką, Otec, atylla. Padre, pater, jest to ten, co patrzy, ale tez ma pieczę. A tata to nie wiem, pewnie od dziecka.

@TateKeke Жыл бұрын

@@jakubhusak1624 Ciekawie brzmi z tym otaczaniem. Jednak brat, siostra, matka są tak bardzo niezmienne...

@jakubhusak1624 Жыл бұрын

@@TateKeke jak ojciec był, to otaczał, a pewnie częściej go nie było, a matka to matka. W centralnej Polsce było przecięcie wszystkich niemal europejskich kultur, więc, ten, dlatego ten nasz język jest de facto bezpośrednią kontynuacją tego wymyślonego PIE, on jest tym PIE. Nikt tędy masowo nie przechodził, nikt masowo nie wyrzynał, nikt nigdzie nie odchodził.

@htmlowiecii Жыл бұрын

Do ostatniego badania: Dzieciaki też kombinują, żeby rodzice nie zorientowali się, że ich skarby przeklinają. To też może być źródłem tego efektu.

@joannakusak6498 Жыл бұрын

Słowo które całkowicie zmieniło znaczenie na przestrzeni wieków to od razu przyszedł mi do głowy "kutasik" ;)

@kubacski8454 Жыл бұрын

Wszystkiego dobrego dobry człowieku

@majkimajki1147 Жыл бұрын

Jak zwykle super , dziękuje

@drakedakes Жыл бұрын

Może to taki atawizm, że negatywne rzeczy są istotniejsze z perspektywy przetrwania ("jak uniknąć zagrożenia")? Jeżeli jest to ewolucja uszczegóławiająca, to być może takie uzasadnienie jest właściwe ("lepiej opisuję dane zagrożenie, więc mogę lepiej ocenić, czy coś zagraża czy nie")? Nomen omen, sam pisząc przykłady zauważyłem, że zwróciłem uwagę na negatywny aspekt tego zagadnienia pisząc o zagrożeniu... :) I znowu! Omen (!) słowo, które się kojarzy negatywnie :)

@SeeWhatIs Жыл бұрын

Eksperymenty przeprowadza sie na studentach, bo jest ich dużo i na szczurach bo są inteligentne

@grzegorzkowalczyk9469 Жыл бұрын

Wzajemnie! Wszystkiego dobrego w grudniu! ;-))

@KoszmarnyPaweTheNightmare Жыл бұрын

Dziękuję za świetny materiał

@monikat2327 Жыл бұрын

Dziękujemy

@arkadym Жыл бұрын

Zabawa karmelkami.. Ale co właściwie utrzymuje złote dyski na czubku pinezki, skoro karmelek został wypłukany wodą?

@srebrnykruk Жыл бұрын

Przy takim rozmiarze może wystarczają słabe wiązania jonowe. Ale przydałoby się wyjaśnienie a nie gdybania.

@SplawikPLW Жыл бұрын

. - kropka taktyczna dla zasięgu :)

@gonzogorf7019 Жыл бұрын

Ten pierwszy to jakiś alchemik, nie zdradził jeszcze, że światło Księżyca jest potrzebne by to utrwalić ;)

@jakubhusak1624 Жыл бұрын

Dla mnie negatywne wyrazy są nieprzyjemne, odrzucające. Dlatego je odsuwam od siebie, ale jak ich nie ma, to trzeba znaleźć inne, bardziej neutralne. Potem one nabierają znowu bardziej pejoratywnego zabarwienia. Natomiast wyrazy typu miłość są magiczne, przyciągające, więc po co zmieniać? To tak wg mnie.

@Ad4x4W Жыл бұрын

Rosja wymieniło złe słowo "wojna" na "operacja specjalna". Potwierdza to badania, o których w filmie mowa.

@robertroth1378 Жыл бұрын

Cudowna kitka a te dwa paluszki to rekord świata

@1TimTheEnchanter1 Жыл бұрын

A jaka jest walencja słowa "szuszlać"? 🙂

@Mufafa89 Жыл бұрын

Czy "powszednienie" słów to też walencja? Kiedyś wulgarne były słowa "kobieta" czy też "kiepski". Druga rzecz, to nazwanie najgroźniejszego drapieżnika, którego można było spotkać, niewinnie: "miodożercą" (miedźwiedź -> niedźwiedź)

@muta5678 Жыл бұрын

Super sweterek

@chlodnia Жыл бұрын

O to slowo chcialem zapytac tez czy w koncu udalo sie wymyslic. Sweter fajny

@ratunkuuu Жыл бұрын

Ciekawe, ile aniołków zmiesci się na czubku igly?

@kamilfijakowski6458 Жыл бұрын

Bild Gates lubi wstęp o mikro dyskach heheh

@MichalOttotoday Жыл бұрын

Szybszą wymianę przekleństw i słów uważanych za obelżywe zauważyli już nasi przodkowie w erze kamienia łupanego. Uwielbiam odkrycia naukowe dotyczące rzeczy oczywistych i powszechnie wiadomych. Niedawno naukowcy odkryli, że psy płaczą i rozpoznają siebie w lustrze. Coś nieprawdopodobnego, jak wspaniale nam się nauka rozwija ;-)))

@abstrakt2003 Жыл бұрын

Sweter zajebioza!

@baaaj3200 Жыл бұрын

2:10 zgadłem :-D dajcie mnie Oskara

@baaaj3200 Жыл бұрын

znaczy, zgadlem ze to cukier :-]

@adamganski2012 Жыл бұрын

👍

@marekmareckionline8493 Жыл бұрын

igła 😇

@sebastianparkasiewicz757 Жыл бұрын

Ostatnio zabawa w Photoshopie nie skończyła się dobrze dla nauki. Przepraszam musiałem to napisać, akurat zgrało się w czasie :-). Dzięki za rozmowę na ŚFN i jak zwykle dobry materiał. Pozdrawiam.

@KasiaExc Жыл бұрын

ŚFN?

@sebastianparkasiewicz757 Жыл бұрын

@@KasiaExc Śląski Festiwal Nauki

@Kamil_O Жыл бұрын

super sweterek

@CichyADV Жыл бұрын

Heya!

@vondhar Жыл бұрын

nielada wyzwaniem byloby okreslenie walencji slowa 'szuszlało' 🤔

@zenonpompka Жыл бұрын

💪

@janmay8519 Жыл бұрын

Rozumiemy o co chodzi .

@nepnep9727 Жыл бұрын

No sweterek wyczesany Panie ;p

@gabrielarchanio9238 Жыл бұрын

Pycha sweter:)))

@annanowak4781 Жыл бұрын

Slowo jest tez nosnikiem emocji tak wiec jesli slowo kojarzy sie z negatywnymi emicjami to "osobnik" ma tendencję do zamiany go na inne bardziej eufemistyczne. W puerwotnych kulturach jak i w osychologicznym podejściu " nienazwanie niewypowiedzenie imienia" chroni przed tym złem. A że jaliego slowa uzyc sie chce w wypowiedzi stosuje sie zamiennik jakby mniej obciazony emocjonalnie, ktiry z czasem uzywania nabiera znow swej negatywnej mocy. Za to pozytywne slowo nosi pizytywne emocje tak wiec czesto sie je wypowisfa a tym samym utrwala. Tak sobie myślę ja szara matematyczka...

@redwine2069 Жыл бұрын

Najpierw oblewamy igłę karmelkiem, później zdejmujemy zastygły karmelek, a gdzie nadruk?

@annanowak4781 Жыл бұрын

Moeil ze mozna go uwypuklic w druga strone w sensie ze "wywinąć " napelnione czyms rozumiem ze robimy foremkę tak jak gipsowe odlewy

@zbigniewgotkiewicz Жыл бұрын

Może słowo kiepski będzie dobrym przykładem zmiany korzenia

@bombadil7867 Жыл бұрын

Oj panie doktorze, dutch to holenderski, a nie duński 🙂. Wypadałoby wiedzieć.

@nzsbango Жыл бұрын

22:50 najprostszy przykład to słowo: kobieta

@adamadams5474 Жыл бұрын

21:25 walencja pozytywna 6.7 pies 6.74 jeść 6.96 matka 7.72 No ale żeby pies był wyżej niż kobieta? ;)

@nzsbango Жыл бұрын

@@adamadams5474 No ja mówiłem o słowie którego znaczenie się zmieniło. Kobieta pochodzi od słowa kob czyli chlew i to jest tylko w Polsce, w pozostałych językach słowiańskich pozostało słowo "żona" (no i przekształcenia)

@adamkluska356 Жыл бұрын

Kobieta kiedyś to było bardzo obraźliwe określenie

@tomaszp.9424 Жыл бұрын

Duth to holenderski

@czarekf.3941 Жыл бұрын

Sweterek jest czadowy!

@PawelJimmi Жыл бұрын

22:54 Nie przyszło Ci do głowy że zniknęli kalecy, murzyni, karły, geje, a pojawili się znikąd niepełnosprawni, niepełnobiali, niskorośli, czy osoby nienormatywne (zamiast poprostu nienormalne)

@maciej12345678 Жыл бұрын

kurczę przetłumacz ten wykład kzfaq.info/get/bejne/aNOGh7qLlbqYmHk.html :D

@Maruder148 Жыл бұрын

Co żeś se chłopie na łbie zrobił "koka" po angielsku "kuta....a?"😁

@j.3378 Жыл бұрын

😐 Zły człowieku ... "robak i dziad" o sympatycznym pleuronogu tak mówić, i do wuja pana publicznie? I to już po raz kolejny, a jeszcze raz takie antywalentne słowa usłyszę ... to znajdę prelengenta, tam pod tym Rynkiem! 👨‍🏫

@zapomniaemstarego4980 Жыл бұрын

Proszę zmniejszyć swoją agresję słowna względem studentów.

@nihilistycznyateista Жыл бұрын

Moja hipoteza robocza o zastępowalności słów o ujemnej walencji to kreatywne wyzwiska. Brzmi głupio? Może na pierwszy rzut oka, ale zastanówmy się nad tym chwilę... Przez historię jednym z ważniejszych elementów życia społecznego było konkurowanie bitewne, czy wręcz wojenne i sprowokowanie wroga kolejnym wyzwiskiem było pożądane jak nie wiem co. No to bierzemy jakieś słowo negatywne, określamy nim wroga, a przy okazji dodatkow tworzymy je w nieco zmodyfikowanej wersji, aby dopiec bardziej. A hipoteza robocza większej stałości słów o dużej walencji dodatniej? Szacunek! Tak - taka prosta zasada, jak kwestia szacunku do takiego słowa, uświęcenie go, a co za tym idzie, staranność w jego wypowiadaniu. Dlatego też nie proponowano wymiany tych słów w badaniu - ich po prostu nie wypada zmieniać.

@augustsaby5457 Жыл бұрын

W języku polskim słowo kuś zastąpiono słowem chuj. A więc nastąpiło coś odwrotnego niż twierdzą naukowcy lingwiści, bo słowo kuś miało bardzo pozytywną walencję, a słowo chuj ma negatywną walencję. Po słowie kuś pozostało w języku polskim kilka słów na przykład: kusić, kuszący (wygląd). Niby oba słowa są nazwą tej samej części ciała, a jak bardzo zmienił się sens słowa z powodu walencji (lepiej wyglądać kusząco niż chujowo).