Бәріңізге Ассалаумағалейкум!
Сананы тұрмыс билейді. Цицеронның осы сөзі нарық заманында шындыққа айналды, және өзінің өміршеңдігін көрсетті.
Бақыт ақшада емес дейміз-ау бірақ отбасыдағы кикілжіңнен бастап, қылмысқа дейінгі бақытсыздықтың негізгі факторы көк қағаз болғалы қашан.
Бұл видеода Қазақстандағы айта айта жауыр болған әлеуметтік мәселелерді кеңінен ашып көрсететін боламыз, экран алдына жайғасыңыздар! Достар сіздерден кішігірім өтініш дәл қазір төменге түсіп подписаться деген қызыл тетікті басып және қасында шыққан қоңыраушаны баса салыңыз. Шабыт Бізден, Қолдау сізден!
Қоңыраулар көп түседі банк жақтан,
Пениясы өсіп жатыр халқым сақтан,
Айфон, көлік, сатып алып несиеге,
Көрсе қызар ей бауырым қане мақтан.
Бұл күндері несие алмаған адамдар сирек ұшырасатын болды, екінің бірінде қаржы тапшылығы, қу дүние жетпегендіктен амалсыз кредит деген көк соққан итті үйіне кіргізіп жатады. Қарызды күліп тұрып аласың, жылап тұрып төлейсің деген сөздің жаны бар болып тұр ғой.
Нақты айтар болсақ, елімізде экономикалық белсенді халық 10-млнға таяу болса соның 7,5-млнға жуық бөлігі кредит алған, оның көбі тұтынушылық мақсатта алған жандар. Ойлап қараңыз, жай ғана Ұлттық банктер орта базалық мөлшері 9%, қалған банктерде 29%-дейін өсім негізделсе, қара халықтың не себепті несиелік амнистия жариялауды талап ететінін түсінуге болады. Несиенің көп алынуы, әлбетте бұл халықтың әлеуметтік деңгейі мәз емес екенін көрсетеді.
Осы жерде бір тағы бір мәселе туындап тұрған жайы бар. Сол баяғы жалақының жыры ғой.
Мемлекеттің ұсынған дерегі бойынша, орта жалақы осы жылы 223 000-теңгені құрайды екен, ия, ия сіз дұрыс естідіңіз Қазақстанда. Сірә, Тазша баланыда мына өтірікпен шаң қаптырып кетуге болады-ау шамасы.
2021-жылы әлемдегі ең аз жалақы алатын елдердің тізіміне көз жүгіртсеңіз Қазақстан антирейтингтің үшінші орнына табан тіреген. Бұл деген сөз, біздің деңгей Нигерия мен Өзбекстаннан ғана тәуірлеу. Қалған елдермен салыстарғанда көш соңындамыз.
Келесі мәселе-Баспана жайлы.
Қазақ үйі жоқтың күйі жоқ деп тура айтқанба дерсің.
Қазір қоғамда осы проблема өзінің өзектілігін жойған емес.
Кезінде экс-президентіміз өз жолдауында еліміздегі әр азамат адам басына шаққанда 30-шаршы шақырым жермен қамту қажет деп еді.
Әзірге бұл межеде біз үшін алынбас қамалдай көрінеді. Қазақстанда жыл сайын 100 мың пәтер немесе 12 миллион шаршы метр тұрғын үй пайда­лануға беріледі екен. Ал оның 40 пайызы Астана мен Алматы қалаларына тиесілі. Бірақ бәрі­бір баспана ала алмай жүр­гендер мен баспана кезегін­де тұрғандардың қатары азайған емес.
Баспана мәселесін оңтай­лан­дыру мақсатында құрылған «7 - 20 - 25» мемлекеттік тұрғын үй бағдарламасының іске қосылғанына да көп бола қойған жоқ.
Алайда көпшілік арасында ол жайлы сан түрлі пікір қалыптасып үлгерген. Біреулер баспана алуға үмітті азаматтарға қойылатын талап қатал десе, енді бірі бағдарлама бойынша алуға болатын пәтер­лер саны жеткіліксіз екенін алға тартады.
Енді мұқият мән беріп көріңіз, баспанаға кезекте тұрмын деген сөзді жиі еститін боларсыз.
Деректерге сүйенсек, Қазақстанда очередьке тұрушылардың саны жыл сайын орта есеппен 50 000-ға қосылып отырады екен. Қазіргі таңда бас аяғы 548 000-адам кезекте тұр.
Мына қызықты қараңыз жыл сайын тұрғын үйлер көп салынып жатыр базар жоқ, бірақ кезегім жылжыды, үй аламын жақында деген сынды позитивті әңгімелерді сирек естіп жатамыз.
Шамасы, очередь деген сөзді үкіметтегілер таныс-тамыры, ақшасы жоқтарды списоктан өшірет, қалған дөкейлерге как она есть очередь деп қабылдайды-ау сірә. Оның үстіне көпіршік деген ұғым бар, тұрғын үйлерге баға өседі, халықтың сұранысы артады, бірақ ақшасы жетпейді. Міне баспана мәселесіндегі жүйесіздік.
Ары қарай айтылатын проблемаммен бәріңіз таныс шығарсыздар, кейбіреулер тіпті туыс болып кеткелі қашан.
Парақорлық проблемасы дендеп, карантин көкелерімізді коруппциямен емдеп жатқандай секілді.
Мәселен, 2020-жылының өзінде ауыр қылмыстар фактісі жемқорлық бойынша 15%-ға артқан. Шығын мөлшері-39,5-млрд теңге. Әлемдегі орнымызда қуантарлық емес.94-орындамыз, Эфиопия, Шри-Ланка секілді елдермен иық тіресіп отырмыз.
Айтпақшы кеше бір жаңалықты оқып қалдым.
Шымкентте крысалармен күресуге 8-млн теңге бөлініпті.
Қуысты мекендейтін крысамен күрескенше, мемлекет туысты жағалайтын, Баке, Сакесі тіреп тұрған, жер бетіндегі екі аяқты крысалармен күрессе ғой шіркін. Пара жеп би семіреді демекші, тойымсыздар тірлігі қай жақтан алып қарасаңда зиянды.
Әлгі, Қыз Жібек жырындағы өлең жолдары еске түседі екен. Қорамсаққа қол салды, бір салғанда мол салды емес, қазіргінің ұраны қазынаға қол салды, бір салғанда мол салдының көрінісі ғой тұп-тура. Бұрыңғы батырлар бір қой жеп тауысады дегенді білуші едік, қазір бір ауданның бюджетін жалғыз өзі тауысатын батырлар көбейіп жатыр ғой.
Жемқорлық елдің дамуына үлкен кедергі, қауіпті індет. Олай болмаса Қытай жемқорларды автоматпен атпас еді.
Қарапайым документтен бастап, маи қызметкеріне пара беру, жұмысқа тұру үшін, сот, білім саласында, еден жуушы болу үшінде пара беру үрдісі жүреді.