Στο πλαίσιο του Κύκλου Πολιτισμικής Πολιτικής του Ινστιτούτου ΕΝΑ, ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης συνομιλεί, με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία του βιβλίου του «Οι δωσίλογοι» (εκδόσεις Αλεξάνδρεια), με τον δημοσιογράφο Δημήτρη Μανιάτη.
Το βιβλίο αποτελεί προϊόν βαθιάς έρευνας που ρίχνει φως σε μια από τις σκοτεινότερες πτυχές της ιστορίας μας, ίσως την πιο σκοτεινή και αποσιωπημένη: τη συνεργασία Ελλήνων με τις ναζιστικές αρχές κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Αναδεικνύει την έκταση και τα πεδία αυτής της συνεργασίας. Εξετάζει τη μεταξύ τους δομική σχέση και τις χρονικότητες που παρουσιάζουν. Πραγματεύεται τις ιστορικές συνέχειες, τα αίτια, τις ρίζες και τη διασύνδεση με τα γεγονότα που εξελίχθηκαν παράλληλα, αλλά και με εκείνα που ακολούθησαν. Περιγράφει την ανεξέλεγκτη αγριότητα και φρίκη του παρακράτους που αποτέλεσε την αποκαλούμενη «Ελληνική Κατοχή», αναδεικνύοντας ακόμα περισσότερο πόσο ηρωική ήταν η Αντίσταση. Θυμίζει την αδικία της ατιμωρησίας μετά τον πόλεμο, καθώς και την πολιτική λήθης και τις αποσιωπήσεις τα επόμενα χρόνια και δεκαετίες. Μιλά για αυτό το βαθύ συλλογικό τραύμα που έμεινε ανοικτό, έχοντας συνέπειες που φτάνουν μέχρι τις μέρες μας.
Αναπτύσσοντας τα παραπάνω, η συζήτηση απλώνεται και σε ευρύτερα ζητήματα για το σημείο στο οποίο βρίσκεται σήμερα η ιστορική επιστήμη για θέματα που θεωρούνται δύσκολα, όπως το συγκεκριμένο. Για τον ρόλο της δημόσιας ιστορίας και την ιστορία που είναι ζωντανή γύρω μας συναντώντας μαζικό ενδιαφέρον σε βαθμό που εκπλήσσει. Για την ιστορία και τη μνήμη, απέναντι στη σιωπή και τη λήθη, ως προϋπόθεση κριτικής σκέψης και εφόδιο για τον πολίτη.
Ευχαριστούμε θερμά τους Μ. Χαραλαμπίδη και Δ. Μανιάτη για τη συνέντευξη.
Επίσης, ευχαριστούμε τους Κ. Αγγελάκο και Στ. Τατάκη, κινηματογραφιστές, για την εθελοντική συνδρομή τους στη δημιουργία του οπτικοακουστικού υλικού.
Τέλος, εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας προς την Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων για την ευγενική παραχώρηση της αίθουσας των Νέων Φούρνων.