#hörümçək #horumchek #rəqqasə
Onu aldadaraq səhnəyə çıxarıllar #rəqqasə #xalqartisti #rəqqasə #sevimli #aşiq #məşhur #səhnə #dirijor #gəncə #xəbər #azərbaycan #qadın #əminə #dilbazid #evlilik
İki dahi bəstəkarın evlilik təklif etdiyi “yaralı turac” - Xalq artisti kimdir?
Atasının oğlan kimi böyütdüyü, iki dahi bəstəkarın evlilik təklif etdiyi “yaralı turac” - Xalq artistinin film kimi həyatı
Atası onu oğlan kimi böyütmüşdü
İki dahi bəstəkar isə gözəlliyindən divanə olub evlilik təklif etmişdi
Böyük sənətkarlar onu səhnəmizin “yaralı turac”ı adlandırırdılar
Bacısı Azərbaycanın ilk qadın Xalq şairidir
O, məşhur bəstəkar, Xalq artisti Cövdət Hacıyevin həyat yoldaşı, bəstəkar-dirijor İsmayıl Hacıyevin anasıdır
Söhbət ilk milli rəqqasəmiz, Xalq artisti Əminə Dilbazidən gedir
Əminə Paşa qızı Dilbazi 26 dekabr 1919-ci ildə Qazaxda anadan olur
İlk təhsilini 132 saylı məktəbin rus bölməsində alır
Əminənin beş yaşı olanda böyük qardaşı Cavanşir qəflətən xəstələnir
Cavanşirin xəstəliyi ilə əlaqədar ailə Qazaxdan Bakıya köçsə də, Əminənin qardaşı vəfat edir
Qardaşının ölümü onun atasını dərindən sarsıdır
Bir gün atası qızının oğlansayağı hərəkətlərinə baxıb deyir:
SİTAT: "Qızım, sənin hərəkətlərin mənə Cavanşiri xatırladır. Sən onu mənə əvəz edə bilərsən"
Bundan sonra o qızını bərbərə aparıb saçlarını oğlansayağı kəsdirir, ona oğlan paltarı alıb evə gətirib deyir: SİTAT: "Bu gündən Əminə mənim oğlum Cavanşirdir".
Əminəni 1926-cı ildə əvvəlcə Azərbaycan, sonra rus məktəbinə qoyurlar
Lakin o, gözlənilmədən ağır xəstəliyə tutulur və bir müddət məktəbdən ayrılır
Bir az sağalsa da, həkimlər onun məktəbə getməsini, dərslərinə davam etdirməsini məsləhət görmürlər
Ancaq Əminə təhsilini davam etdirir
Doqquz yaşı olanda anası Xeyransa xanım qızları Əzizə və Əminəni Üzeyir Hacıbəyovun konservatoriyada yaratdığı fortepiano sinfinə qoyur
Ancaq Əminənin on üç yaşı olanda atası dünyasını dəyişir
Qızlarının hər ikisi musiqi məktəbindən ayrılmalı olurlar
Atası Əminəni oğlan uşağı kimi böyüdüyündən o, daha çox idmana həvəs göstərir
İdmanın yüngül atletika növü üzrə rayonda keçirilən idman yarışlarında birincilik qazanır
Bir gün oxuduğu məktəbin direktoru onu yanına çağırıb bir ünvana getməyi tapşırır
Əminə elə bilir ki, onu hansısa idman yarışına göndərirlər
O, idman paltarını geyinib deyilən ünvana yollanır
Ünvana çatıb görür ki, uşaqlar tarın, kamançanın müşayiəti ilə rəqs edirlər
Növbə ona çatanda soruşdular:
SİTAT: "Hansı havaya oynayacaqsan?"
Etiraz edib deyir: "Oynamayacağam, mən idmançıyam. Bura məni səhvən çağırıblar"
Lakin musiqi səslənir, amma o, rəqs edə bilmir
Əminə “obsa” adlı havanı sifariş verir
Ona deyirlər ki, belə rəqs yoxdur
Belə olan halda Əminə özü sifariş etdiyi mahnını oxuyub oğlansayağı oynamağa başlayır
Bir də onda fərqinə varır ki, zalda gülüş səsindən qulaq tutulur
Pərt halda paltosunu götürür, var gücüylə ordan qaçır
Üç-dörd gün sonra onu yenidən direktorun otağına çağırıb rəqsini bəyəndiklərini, ona yeni yaradılan rəqs ansamblına qəbul olunduğunu bildirirlər
Razılaşmaq istəmədiyini gördükdə isə ona hər ay 400 manat təqaüd verəcəklərini deyirlər
Əminənin anası o zaman ailəni dolandırmaq üçün üç yerdə işləyirdi
O, təqaüdə görə deyilənlərə razı olur
Əminə xanım müsahibələrinin birində deyir:
SİTAT: "400 manat deyilən kimi anam yadıma düşdü, sevindim...
“...400 rubl o dövr üçün böyük pul idi, anam xəstəxanada işləyirdi...”
“...Fikirləşdim ki, yaxşı olar, anam gecə növbəsindən çıxar, üzünü doyunca görərik. Komissiya üzvlərinə dedim, gərək,anamdan icazə alım...
“...Həmin gün qaça-qaça evimizə gəldim...”
“...Dedim, ay mama, mən sənə hər ay 400 manat versəm, işinin birindən çıxarsan?...”
“...Axı biz sənin üzünü görə bilmirik...”
“...Anam əvvəlcə əsəbiləşdi, dedi, sən o pulu hardan alırsan?...
“...O, biləndə ki, məktəbdə dərslərimə də davam edəcəyəm, rəqsə getməyimə razılıq verdi...”
Üç aydan sonra Əminənin təqaüdünü 100 manat da artırırlar...
Bir gün Üzeyir bəy rəqsə tamaşa edir
Konsertdən sonra Əminə xanıma Üzeyir Hacıbəylinin onu görmək istədiyini söyləyirlər
SİTAT: "Dedim, getmərəm. Qorxurdum ki, Üzeyir bəy rəqsimi bəyənməz...”
“...Deyər, sənin belə şücaətin var ki, mənim musiqimə rəqs qurursan?...”
“...Üzeyir bəy məni görən kimi dedi: "Balaca qız” - o, mənə belə müraciət edirdi - “sən mənə tanış gəlirsən..."
“...O, anamın 1928-ci ildə məni və bacımı yanına gətirməsini nəzərdə tuturdu...”
Üzeyir bəy mənə "Balaca qız, sən istedadlısan, mənim musiqimə gözəl rəqs qurmusan, rəqs qurmağa davam et"- dedi
“...Onun sözlərindən elə təsirlənmişdim ki, doyunca ağlamaq istəyirdim...
Böyük bəstəkar oradaca zəng vurub tapşırır ki, onun rəqsini dövlət konsertinə salsınlar
Qısa müddətdə Niyazinin musiqisinə "Dağlar gözəli", Qılman Salmanovun musiqisinə isə "Alagöz" rəqslərini qurur
Əminə Dilbazi gəncliyində olduqca cazibədar və gözəl olub
Dövrün iki ən böyük iki bəstəkarı Fikrət Əmirov və Cövdət Hacıyev onu sevir
Əminə Dilbazi 2010-cu il aprelin 30-da 91 yaşında vəfat edir