Es-selamü aleyküm ve rahmetullahi ve berakatühü! Günümüzde birçok insan gözlerini kapatarak namaz kılıp secde ediyor. Bu videomda sizlere Namazda gözleri yummanın/kapamanın hükmü nedir? Ve niçin Allah Resulü namazda gözlerimizi açık tutmamızı emretmiştir? İşte bunun sebep ve hikmetlerinden kısaca bahsetmek istiyorum.
Çoğunluk ulemaya göre namazda herhangi bir mazeret olmadan gözleri kapamak mekruhtur.
Peygamber Efendimiz (a.s.m.) “Sizden biriniz namaza başladığı zaman gözlerini kapamasın.” (Taberani) buyurmuşlardır. Dolayısıyla namaz kılarken secde yerine bakmak yani gözleri açık tutmak sünnettir. Gözleri yummak da bu sünneti terk sayılır.
Vücuttaki her organımızın bu ibadetten yani namazdan nasibi vardır. Gözün nasibi de bakmaktır. Bu yüzden secdede dahi gözlerimizi açık tutmamız gerekiyor.
Ancak, namazda bakılması caiz olmayan bir şeyi görmemek için veya dikkati dağıtacak bir şey gözüne ilişirse yahut görülen şeylerden ilgisini kesmek düşüncesiyle, namazın mânevî hazzı olan huşûyu elde etme maksadıyla göz yumulabilir. Bunda kerahet olmaz. Aksi takdirde namazda gözleri yummak ekseriyetle insanı hayallere daldırır ve huşuunun kaçmasına sebep olur.
İbnu’l-Kayyim (rahimehullah) şöyle buyurmuştur: "Namaz esnasında gözleri kapatmak Peygamberin (sallallahu aleyhi ve sellem) adeti olan bir davranış değildi."
Bu konuda doğru olan izah şudur: 'Eğer gözleri açmak huşu'a engel değilse, daha efdaldir. Eğer gözlerini açtığı takdirde kıble tarafında kalbini meşgul edecek herhangi bir şey varsa o zaman gözleri kapamak mekruh değildir.
Arkadaşlar, yakın zamanda yapılan araştırmada namazda ve secdede gözleri açık tutmanın faydalı olduğu da ortaya çıkmıştır.
Şöyle ki; göz kasları gün içinde oldukça sertleşir, bu da göz kavisinin duruma göre, gerekli şekilde artmamasına ve küçülmemesine yol açar. Göz egzersizleri ise göz kaslarını güçlendirmek, odaklanmayı ve göz hareketlerini geliştirmek ve beynin görme merkezini uyarmak için tasarlanmıştır.
Namazda ayakta iken secde yerine bakın ve gözlerinizi o bölgeye odaklayın. Secdeye varırken diz çöktüğünüzde göz secde yerine yaklaşacak ve bu da göz kaslarını merceğe bastırarak dışbükeyliğini artıracaktır. Secdede, göz ile secde noktası arasındaki mesafe de çok yakın olduğundan gözün açık tutulması ve secde yerine odaklanması ile göz merceğimiz yine oldukça kasılacaktır ve secde işlemi tamamlanıp baş kaldırılır kaldırılmaz ise kasılan göz merceği gevşeyecek ve gözde rahatlama olacaktır. Ve bu egzersiz namaz kılanlar için zorunlu olarak günde 80 defa uygulanacaktır. Bu nedenle secdede gözün açık olmasına ve secde yerine odaklanmasına dikkat edilmelidir ki gözleriniz yakına ve uzağa odaklanarak gözlerdeki kasları güçlendirsin ve mevcut görme seviyesini korumaya yardımcı olsun.
Namazda yukarı, sağa ve sola bakmakta mekruh sayılmıştır.
Rasûllullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem): “Namazda gözlerini semâya diken bir takım kimseler ya bundan vazgeçerler yahut gözleri bir daha kendilerine dönmez.” buyurdular.” (Buhârî - Muslim)
Bir rivayete göre ashab-ı kiram vaktiyle namazda sağa-sola bakınırlarmış. "Namazda huşu sahibi olan mu'minler muhakkak felaha erdi" (Mu'minun 1-2) âyet-i kerimesi inince artık önlerine bakmaya başlamışlar, gözleri secde yerinden öteye geçmez olmuş.
Hz. Aişe şöyle diyor; bir gün Rasûlullah (s.a.v)’a namazda sağa sola bakmanın hükmünü sordum, şöyle buyurdular:
“Bu namazın sevabını eksiltmek için şeytanın kapıp kaçtığı hareketlerdir.” (Buhari)
Özet olarak, namaz kılan kişinin namaz boyunca bakışının sürekli bir yere odaklı olması sünnettir. Çünkü bakışı bir yerde toplamak huşuyu elde etmeye en uygun davranıştır. Kişinin secde edeceği yer ise, bunun için en üstün ve en kolay bakılabilecek yerdir. Namaz kılan kişi ayakta iken secde yerine, rukuda iken ayaklarının üstüne, secde de iken burun kısmına, otururken kucağına veya secde yerine bakar. Yani bakış mesafesinin kısa tutulması daha efdaldir. Çünkü daha ötelere bakmak kişiyi oyalar ve huşunun kaçmasına sebep olur. Rabbim kılmış olduğumuz namazlarımızı kabul eylesin. Âmin…