Polska 1984
W drodze do Polski.
Na autostradzie w Niemczech, 1984.
W towarzystwie pastora Cees Knipscheera z Lamswaarden.
Towarzyszymy wysyłce towarów pomocy z Zeeuws-Vlaanderen.
Paczki dla Polski: zubożały, jeszcze z bloku wschodniego kraj Jaruzelskiego, dyktatora w ciemnych okularach.
Gdzieś za Hanowerem, nagle; „Przestań… Polizei! ””.
Ups, jechałem za szybko!
Tłuszcz w porządku.
Błogosławieństwo jest obok mnie. Pastor Knipscheer wyjmuje czarny portfel i płaci. Dla mnie, dziennikarza-kierowcy, jest przebaczający duszpasterski znak krzyża i uwaga: „Idź, synu mój i już nie grzesz ...”
O zubożonej Polsce mówi się od sierpnia 1980 roku. Wtedy przestali pracować dokerzy w stoczni im. Lenina w Gdańsku. Do strajkujących dołączyli intelektualiści i opozycja. Początek pierwszego niekomunistycznego ruchu związkowego za żelazną kurtyną: Solidarność, na czele której stał Lech Wałęsa.
Szczodry Zachód przychodzi z pomocą Polakom ze zbiorami towarów. Również zeelandic Flanders. Z inicjatywy m.in. policjanta z Terneuzen Hermana Baarta.
Tydzień zostajemy u dobrze odżywionego pastora Czesława, który nadal odmawia Mszę po łacinie. I że wieczorem, gdy uprzejmie odmówię czwartej wódki, wlej sok zbożowy między palce do szklanki. A potem powiedzieć ze smutkiem: „Nie śmialiśmy się tutaj od wojny”. A o generale niższej szlachty Jaruzelsim i jego ciemnych okularach: "Na pewno ciężko pracował u Lecha Wałęsy w stoczni jako spawacz ..."
Późny polski prałat rzuca nam nieco dezaprobujące spojrzenie ze swojego portretu. Pastor Knipscheer: „Nie pozwala mi się napić. Wkrótce też będę musiał iść do spowiedzi… ”
Rzeczywiście, na ulicy jest mało śmiechu. Puste ciemne sklepy i apteka z samotnym stojakiem z szamponem. Tak, stan wojenny!
Pastor Knipscheer rozmawia z kilkoma młodymi ludźmi na placu. Przedstawia się swoim ostrym głosem. Głośnym, łamanym niemieckim: „Tak, tak, jestem ks. Knipscheer… z Lamswaarden…”. Młodzieniec w wiecznie wypranym ubraniu patrzy na niego niewyraźnie, nie rozumiejąc.
W tym tygodniu przeżywam wszystko, co robi ksiądz Częst: chrzest, ślub, modlitwę i pogrzeb. Złożone do Polskiego Fiata lub starego Trabanta, auta z własną koncepcją fizjoterapii.
Zwiedzamy zgromadzenie sióstr, na którym Baart w wizualny sposób edukacyjny, trzymając ścierkę między nogami, wyjaśnia, że ​​jedno z przyniesionych przez niego pudełek jest pełne podpasek higienicznych. Są też pudełka z miękkim różowym papierem toaletowym. Baart: "Z tym, czego tu używają, twoje hemoroidy są szlifowane po dwukrotnym użyciu ..."
Urodzinowa kawa u zakonnic.
Bo Baart nagle woła: „Geburtstag… feier” i wskazuje na mnie. Całkiem wzruszony tonę w kojącej polifonicznej łacińskiej pieśni reli. Kto jest śpiewany przez Siostry Miłosierdzia w jego urodziny? Aby zregenerować się z herbatą i ciastem orzechowym pieczonym przez panie. Ledwo słyszę przemówienie pastora. Moje miejsce zostało kupione. Dostaję kwiaty od jednej z sióstr. Całuję ją. Nie bierz ich też codziennie. Koloruje pod czarnym kapturem.
Kościelny Andrez zaprasza mnie na pogrzeb. Cmentarz jest oazą światła przefiltrowanego przez brzozy. Andrezh skręcił krzyż i odpychając krewnych wszedł do kaplicy. Tam pomaga pastorowi się ubrać, obok trumny ”.
Przy grobie Andrezh, który jest również kantorem, śpiewa piosenkę. Pastor wykonuje swoją pracę, przemawia i błogosławi. Trumna zapada się w ciemny dół, betonowa pokrywa na grobie ... gotowe!
Najbliższy krewny wychodzi.
Na zimnym cmentarzu, obok nagrobka, pozostaje stara zmarszczona kobieta.
Epilog: Raport w Trouw z 30 listopada 2020 r .: „W Polsce grabarze pracują nieprzerwanie. Zaczynają o siódmej rano i pracują do zmroku: z powodu COVID jest o 60 procent więcej zgonów niż zwykle ”.