POTĘGA KARPAT - WOŁOSI

No video

POTĘGA KARPAT - WOŁOSI

Рет қаралды 5,624

Күн бұрын

Film powstał jako pokłosie Wołoskiego Panelu Dyskusyjnego - MITY I RZECZYWISTOŚĆ który się odbył 17 grudnia 2022 r w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem. Udział w nim wzięli wybitni badacze tego zagadnienia: - PROF. DR HAB. GRZEGORZ JAWOR , PROF. DR HAB. ILONA CZAMAŃSKA, , DR ANNA OCZKO , - DR JUSTYNA CZĄSTKA - KŁAPYTA , PROF UJ.DR HAB.STANISŁAWA TREBUNIA-STASZEL, DR PIOTR KŁAPYTA, ANNA MIKOŁAJCZYK-SZAREK, JÓZEF MICHAŁEK ,
Od XII wieku wołoscy pasterze zamieszkujący tereny na południe od Dunaju przemieszczali się na północ i zachód. osiedlając się się na terenach obecnej Ukrainy, Polski, Węgier, Słowacji, a nawet Czech. Im dalej na zachód, tym słabszy stawał się element wołoski, zaś coraz większą część ludnościowego substratu kolonizacji tworzyli Rusini, a nawet pasterze polscy bądź słowaccy. Pasterze wykorzystywali gospodarczo tereny górskie, a nawet wysokogórskie, dotychczas w ogóle niezasiedlone albo nawet opuszczone przez poprzednich osadników - tam, gdzie kolonizacja typowo rolnicza okazała się bezskuteczna. Wypasali (przynajmniej początkowo) swe „bydło wołoskie” (owce, kozy) głównie po lasach, które wówczas nie były w jakikolwiek inny sposób wykorzystywane gospodarczo. Ponieważ prowadziło to do generowania przez nie dochodów, kolonizację wołoską popierali królowie Węgier i Polski oraz lokalni właściciele ziemscy. Kolonizacja wołoska często polegała nie na zakładaniu osad na tzw. surowym korzeniu, lecz na przenoszeniu istniejących już (podupadających gospodarczo) miejscowości na prawo wołoskie. Kolonizacja wołoska pozostawiła po sobie kilka trwałych śladów. Przede wszystkim ukształtował się wspólny dla całych Karpat Zachodnich etnos góralski. Innym trwałym następstwem kolonizacji wołoskiej było powstanie terenu osadnictwa rusińskiego w postaci klina biegnącego na zachód wzdłuż głównego grzbietu Karpat aż do Pienin i Tatr, który aż do XX wieku oddzielał tereny zamieszkane przez Polaków i Słowaków. Kolonizacja wołoska wywarła znaczący wpływ na ukształtowanie się grupy etnicznej Łemków. Wyryła też swoje piętno na stosunkach gospodarczych i na sieci osadniczej Karpat Zachodnich. Świadectwem obecności Wołochów w Karpatach jest obecność nazw geograficznych pochodzenia wołoskiego,

Пікірлер: 29

@ethnotraveller 4 ай бұрын

Дуже дякую за фільм!

@Zosia.B 10 ай бұрын

Bardzo ciekawe wypowiedzi, wzbogacone pięknymi zdjęciami, filmami i muzyką. Szkoda, że tak małe zainteresowanie wzbudza nasza rodzima kultura, etnografia. Ludzie wolą oglądać o dalekich krajach, podróżach, czyli cudze chwalicie, swojego nie znacie. Dziękuję za udostępnienie tego materiału.

@justynaczastka6921 6 ай бұрын

Bardzo nam miło. Temat jest tak ostatnio popularny zwłaszcza w środowiskach lokalnych, regionalnych że nie sposób było nie podzielić się najnowszymi wynikami badań przede wszystkim z pięcioletniego grantu „Wołosi w europejskiej i polskiej przestrzeni kulturowej. Migracje - osadnictwo - dziedzictwo kulturowe.” Projekt realizowany przez Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pozdrawiam

@Zosia.B 6 ай бұрын

@@justynaczastka6921 Dziękuję za odpowiedź. Wspaniale, że się tym zajmujecie. Nasze dziedzictwo kulturowe jest bardzo ważne jak również znajomość historii. Szkoda, że niewiele osób ma tego świadomość jak ważną dziedziną jest w naszym życiu historia.

@stanisawbialek264 6 ай бұрын

Moi przodkowie byli Wołochami bardzo interesuje mnie ten temat

@sosna1443 6 ай бұрын

Witam, skąd Pan pochodzi i skąd Pan wziął te informacje?

@stanisawbialek264 6 ай бұрын

@@sosna1443 mieszkam w Beskidzie małym w miejscowości Czernichów

@sosna1443 6 ай бұрын

Rozumiem. Szczerze powiedziawszy wołosi to fenomen, bo nie można ich absolutnie łączyć z konkretnym narodem tylko patrzeć poprzez pryzmat zbieraniny staro-europejskich plemion, które były tu od zawsze, trochę już szukam informacji na ten temat i jako amator do takiego wniosku doszedłem, po tym co mówią tutaj wykształceni i kompetentni w temacie ludzie rzeczywiście jest to spostrzeżenie najbliższe prawdy.

@mariadespina80 Ай бұрын

The history of gorals from the mountainous south of Poland. They are an ethnic group of Wallachian highlanders, whom the Poles call Gorals. They are peasants or shepherds, and their historical origin is lost somewhere in the twelfth century, when some historians say that the Wallachians came from Romania from Maramureș, Transylvania and northern Moldavia to southern Poland, both by emigration, to escape the burdens of the Hungarian royalty, as well as the pressures of Catholicization on the Romanians, but also through transhumance, as shepherds who studded the mountains of Poland and the Wooded Carpathians. The mountainous region of Poland, especially south of Krakow, presents numerous toponyms that have a clear Romanian background, a fact that amazes tourists. For example, Łopuszna, very similar to the Romanian name Lăpușna, or Bukowina - Bucovina, a region in the same southern Polish space. Local producers in Zakopane sell bryndza (cheese) and the producers say they are pastyr (shepherds) or bacia (berries). Most of the dairy products that exist on the market are decorated with the "Flower of Life", a traditional Romanian symbol with Dacian origins. We find the symbols on the gates of Maramures or on the houses in Bucovina. They are also present in the homes of the citizens of Zakopane. It is identified with the Polish Gorals (Wallachians) and the rope twisted in two and the tree of life. Ancestral symbols of the Romanian nation. "The Romanians who died out. Wallachians from the Nordic Carpathians and Romanians from Hungary" is a book released a few years ago at the Transylvanian Studies Center during the Cluj Academic Days, written by Oradea university student Gheorghe Şișeştean (Ed. Romanian Academy. 2012), who in recent years has undertaken many trips to the Wallachians in Slovakia, the Czech Republic and Poland and to the Romanians in Hungary. He wrote about the Romanians of southern Poland, who were peasants and, above all, shepherds, coming from Maramureș in particular. The Polish historian Jaroslav Štika published the book "Valasi a Valassko" (Wallachians and Wallachia) in 2007, the author himself being a descendant of the ethnic group he deals with. The toponymy presented is deeply Romanian, very rich. . The Vlachs in the Polish lands have their own history, which goes back in time to the 13th century, and even further down, because the existence of Vlachs or Ruthenians as a population in the area is mentioned as early as in the diploma of Andrew III dating from 1279 of shepherds; in 1337, the town of Koromli Valache appears in the seat of Uzzki, and in 1424 a Wallachian Balica is mentioned, as Matei Corvin confirms the rights of some Wallachian shepherds in 1424. Some historians claim that immigrations to the south of Poland date back to the 13th century. Immigration to the mountainous south of Poland was numerous in the Middle Ages and is documented as early as the 13th century, when the Duke of Krakow and Sandomierz, Boleslav, married Cunigunda, daughter of King Béla IV of Hungary. In 1257, the duke gave them the land of Sandeț, from the rivers Dunajet and Poprad, where, according to the legend of St. Cunigunda, a pastoral population of "Wallachian" origin lived since time immemorial.

@virenalodny501 29 күн бұрын

@@stanisawbialek264 W Beskidzie małym ? To już raczej byli spolszczonymi Rusinami którzy zmieszali się z osiadłymi tam polskimi rolnikami.

@krzysztofjankrzyzanowski3909 Жыл бұрын

film został powtórnie wrzucony na YT z powodu konieczności wykonania poprawek w napisach końcowych. 🙂

@aleksandergabriel2541 5 ай бұрын

Cieszę się że odkopujemy i miejmy nadzieję że będziemy pielęgnować pamięć o przodach wszystkich górali. Jest to fajny powód by przełamać lody między poszczególnymi grupami jak i narodami.

@ziemir 11 ай бұрын

Świetna realizacja.

@marcintylka5991 Жыл бұрын

Przepiypkny film.Nie dejmy zaginonć nasym tradycjom,co przepadniy jus siy nie wróci.

@danielbdrozdz Жыл бұрын

Świetny materiał!

@mariadespina80 Ай бұрын

In the field of history, the names Wallachians, Walachen, Oláhok, Volohi, Valaques etc. are used by foreigners to refer to Romanians. The Vlachs , who called themselves Romanians, were originally Orthodox Christians, but in the 17th century they became Catholic or Reformed. Today, in Poland the Vlachs are called Gorals. In Polish, goral means mountaineer or mountaineer. Vlachs and Goral Vlachs live today in the extended Moravian area, which runs through three countries Poland, Slovakia and the Czech Republic. The Vlachs are a population of about 200,000 inhabitants, and some Vlachs localities can be found further north in Lower Silesia. In their homeland, the Valachs speak the language of their adopted country mixed with those ancestral Romanian words related especially to shepherding and transhumance. After discussions with the leaders of the Gorals in Poland, they told that they have a vocabulary, about 300-500 words from the Romanian language, and the president of the Czech Vlach organization believes that about 800 Romanian words are in the language of the mountains spoken in the Czech Republic Forest Carpathians. In direct discussions with vlachs from the mountain towns of Moravia, as a Romanian you can easily understand yourself if you speak Romanian with a basic lexicon and the topic is the idea of transhumance, shepherding and rural life. These Gorali-Vlach-Romanians migrated from northern Dacia-Romania to the north and settled in these lands. They are the ancient Dacians like Romanians . Later called Vlachs . '''' Jan Trynkowski, a great Polish historian concerned mainly with antiquity and Greco-Roman history, but also a good connoisseur of Romanian history, writes: the Poles are the descendants of those Dacians who, not coming to terms with the Roman conquest, left their ancestral places and moved to the north. ''''

@michaladams733 5 ай бұрын

brawo brawo

@h.adrian8911 2 ай бұрын

Słowo „wołoski, WOŁOSI" jest egzonimem słowa „rumuński” (warianty w innych językach: walah, valah, vlah, vlas, vlasko, olah, ulas, boloh,..). W przeszłości obcokrajowcy tak nazywali Rumunów i ten instrument (po rumuńsku tulnika) nie był instrumentem muzycznym, ale instrumentem służącym do przesyłania wiadomości na odległość. PS:

@paulpaustovanu8816 2 ай бұрын

A good translation n English would be very interesting.

@hadros7990 Жыл бұрын

bardzo ciekawy i wartościowy film szkoda że nie były wspomniane żadne książki i artykuły bo chętnie poczytałabym więcej na ten temat :)

@Czarnohora Жыл бұрын

Sa to głównie wyniki najnowszych badań międzynarodowego grantu wołoskiego którym kierowała prof. Ilona Czamańska. Wiele artykułów jest w kilku tomach Balcanica Posnaniensia. Artykuły są dostępne w wersji pdf w sieci internetowej.

@mariadespina80 Ай бұрын

The Vlachs from the Northern Carpathians (Poland, Czech Republic, Slovakia), descendants of the FREE DACIANS. ( Romania is the ancient Dacia , the Dacians , our ancestors .) The history of the Romanians is surprising, sometimes downright unbelievable. From here, from the area of the Carpathian Arc, our Thracian-Geto-Dacian ancestors radiated in all cardinal directions for thousands of years, and then the Vlachs, their successors. Thus, the artifacts brought to light and the ancient and medieval historical sources clearly tell us about the fact that the ancestors of today's Romanians carried out, from ancient times, one of the most extensive colonizations of Europe. The large communities of Vlachs or Aromanians from more than 10 European countries, in places in Europe that the average Romanian would not even think of, are a testimony. Thus the one million Vlachs from the Northern Carpathians (Poland, the Czech Republic and Slovakia), those who consider themselves the descendants of the free Dacians - the ancestors of the Romanians, from the headwaters of the Vistula. Two country presidents whose names have Romanian resonances were born in this space: Andrei Duda (Poland) and Andrei Kișka (Slovakia): Also here, Pope John Paul II, claimed by the Vlachs in Poland as being of the them, he used the Romanian tricolor on the miter and other clothing items.

@gerillazack77 Ай бұрын

Латинско циганско ђубре, никад више латинска германска и турска чизма неће владати словенским и старобалканским народима...

@gerillazack77 Ай бұрын

Живиш у држави из које су Старо-срби и Старо-хрвати Староевропљани ( Корабљи Корибанти Карпатски некада речно-земљораднички народи Карпатско-Трипољске цивилизације касније планински сточари избеглице у планинама тако и именовали исте па и локално племе касниних дачана) заједно са Винчанцима касније произникли не мешајући се са геноцидним западним кентум индо-европљанима. Тебе су прво укротили и ставили у тор као овцу да блеје на њихов индодачки и индогетски језик ( carpii ) , променили ти језик једном, двапут, а и сада покушавају да направе од тебе неког европљанина...дођи себи врати се коренима србским погледај си у своју стару И2а1 хаплогрупу из које смо и ми балкански србо-хрвати проистекли...влах (old germ. walhaz) је германски погрдни назив за келте и романе...значи сусед преко реке Рајне...комшија, а највероватније потиче од староевропског пре-келтског брсјачког Volcae (бригундијског = Лужичка култура) по чему је цела област западне украјине Волинија добила своје име(Волхиниа по Волкима Тектосагима вуковима Херкуније (централно европска велика храстова шума)).