#BirBax #Qaraciyər #sağlamlıq
Qaraciyər öz-özünü yeniləyə bilən orqandır. Qaraciyər sirrozu isə orqanın işini yerinə yetirməsinə mane olur və nəticədə qaraciyər çatışmazlığı yaradır. Sirrozun vaxtında aşkarlanması çox önəmlidir. Bunun bəzi əlamətlərə diqqət etməlisiz. Məsələn
-iştahsızlıq;
-sürətlə arıqlamaq;
-ürəkbulanma;
-halsızlıq;
-tez yorulmaq.
Bu kimi hallar varsa, videomuza diqqətlə qulaq asın. Çünki qaraciyəri təmizləyən qidalar barədə sizə məlumat təqdim edəcəm.
Sirroz sağlam qaraciyər toxumasının skar toxuması ilə yer dəyişdirdiyi və qaraciyərin qalıcı xəsarət aldığı bir xəstəlikdir. Skar toxuması yaralanma və ya uzunmüddətli xəstəlik səbəbiylə əmələ gələn toxumadır. Sirroz xəstəliyi zamanı qaraciyər işləməyə davam edir, amma skar toxuması qaraciyərin doğru işləməsinə mane olur. Nəticədə, sağlam qaraciyər toxuması yerinə yetirdiyi maddələr mübadiləsi, qan laxtalanması faktorları, protein istehsalı, dərman və toksinlərin filtrlənməsi kimi işlərin öhdəsindən gələ bilməz.
Sirrozun əlamətləri:
-qaraciyər deformasiyaya uğrayır;
-xəstəlik irəlilədikcə funksional qaraciyər hüceyrələrinin sayı azalır;
-qaraciyər bərkiyir;
-orqanın daxilindən keçən qana qarşı müqaviməti artır. Qan rahat axa bilmədikdə, qanın gəldiyi nahiyələrdə-bağılrsaqlarda, dalaqda damardaxili təzyiq artır, qan özünə başqa yollar axtarır;
Gördüyünüz kimi, sirroz qaraciyər çatışmazlığı yaradır. İlkin mərhələdə əlamətlər xəfif ola bilər. Qaraciyərdəki xəsarət artdıqca vəziyyət ağırlaşır. İlkin mərhələdə xəstəlik özünü belə büruzə verir:
-iştahsızlıq;
-sürətlə arıqlamaq;
-ürəkbulanma;
-halsızlıq;
-tez yorulmaq;
Sonrakı etaplarda:
-orqanizmin müxtəlif nahiyələrinə su yığılır;
-ayaqlar şişir;
-əzələ əriməsi və dəridə ən adi təmasdan sonra göyərmə müşahidə edilir;
-qarında şişkinlik;
-qanaxmaya meyillilik;
-həddən artıq qaşınma;
-sarılıq;
-müvəqqəti şüur dəyişikliyi;
İndi sizə sirroz zamanı, ümumiyyətlə, bütün qaraciyər xəstəliklərində qaraciyərin köməyinə gələn qidalar haqqında məlumat verəcəyəm:
1) Ənginar. A və B vitaminləri ilə zəngindir. Sidikqovucu və antioksidant olması səbəbilə sirrozun inkişafına mane olur;
2) Paxlalılar. Sirroz zamanı şəkər, şokolad, bal, mürəbbə, qazlı içkilər kimi sadə şəkərli qidaların qəbulu azaldılmalıdır. Sadə şəkər qanda qlükozanın səviyyəsini qəfildən yüksəldir. Buna görə də, qanda şəkərin səviyyəsini tədricən artıran şəkərli birləşmələrə malik qidaların istehlakı tövsiyə edilir. Qaraciyər xəstəliklərindən əziyyət çəkənlər rasionlarına buğda yarması, tərəvəzlər, paxlalılar daxil etsələr, yaxşı olar;
3) Qreypfurt. Tərkibində xolesterolun səviyyəsini aşağı salan pektin maddəsi var. Sidikqovucu olması və həzm sisteminin fəaliyyətini gücləndirməsi səbəbiylə qaraciyərə düşən yükü azaldır;
4) Qulançar. Qanı duruldur və tərkibindəki faydalı maddələr sayəsində qaraciyərin işinə müsbət təsir edir;
5) Çuğundur. Tərkibində betain var. Həftədə 3 dəfə yeyildikdə qanda xolesterinin səviyyəsini azaldır, lipid mübadiləsini nizama salır. Qaraciyər xəstəliklərində orqanizmin köməyinə çatır;
6) Kələm. ABŞ-də aparılan araşdırmada məlum olub ki, kələm qaraciyəri yağlanmaqdan qoruyur. “Hepatology” jurnalında nəşr olunan məqalədə proses belə açıqlanır: doymuş yağlarla qidalanmaq qaraciyər yağlanmasına səbəb olur. Yığılan yağ orqanın fəaliyyətini pozur, sirroz yaradır. Kələmin tərkibindəki indol maddəsi qaraciyərdə yağın miqdarını azaldır, orqanda iltihablanma yaranmasının qarşısını alır;
7) Avokado. Malik olduğu Omega-6 yağ turşuları sayəsində qaraciyərin öz-özünü yeniləməsini dəstəkləyir;
8) İspanaq. İspanaqda qida lifləri bol miqdardadır. Liflər qaraciyəri toksinlərdən təmizləyir, onu yağlanmaqdan qoruyur;
9) Badam. Qaraciyərin özünübərpa prosesinə start verir, həmçinin, onun iş yükünü azaldır;
10) Çiyələk. Qanı təmizləmək qabiliyyətinə malik olan çiyələk həzm prosesini asanlaşdırır, qaraciyərdə hər hansı iltihablanmanın əmələ gəlməsinə mane olur;
11) Zoğal. Qaraciyərin sağlamlığını dəstəkləyir. İmmuniteti gücləndirir və güclü antioksidant kimi çıxış edir. Sidikqovucu və ödqovucu olması isə qaraciyərin işinin asanlaşmasına kömək edən xüsusiyyətləridir;
12) Yaşıl çay. Bu çayın toksinləri orqanizmdən çıxardığını artıq hamımız bilirik. Onun bu bacarığından ən çox qaraciyər faydalanır-təmizlənir və iltihablardan xilas olur;