___
Арнамызға жазылыңыз, бөлісіңіз! Қазақ контентінің дамуына өз үлесіңізді қосыңыз!
___
Біз тарихтың, тұлғаның, табиғаттың, топонимнің сырын ашайық!
___
Instagram - / / qagan_news
Fb - / qagankz
Тик-Ток - / qaganproduction
Телеграм - www.t.me/qagan_news/
Gmail.com - qagan.media23@gmail.com
Сайт: qagan.kz
Қорқыт дәуірінен Ықылас заманына күңірене, Сыр бойынан Сарыарқа даласына еңірей ұласқан көне аспап - қылқобыз.
Ол үн қатқанда көз алдыңа үдере көшкен жұрт, уілдей билеген жел, ұлыған бөрі елестейді.
Сондықтан, бақсылар оның дыбысын тылсым әлемнің кілті деп есептеген.
Қобызды қарағайдың түбінен қайырып, үйеңкінің түбінен үйіріп сиқырлы құдірет иесінің қолына ұстататын - балташы.
Қарт Қарқаралының Қу өңірінде осы киені пір тұтқан ағаш шебері бар екен.
Ағаш ұстасы бір аспапты екі аптадай уақыт жасайды екен. Оған арналған ағашты да тұз салынған суға қайнатып ширатады. Өйткені, бұл ағаштың жарылып кетпеуіне сеп болады.
Қобыз жасау үдерісі кезінде жылқы құйрығының қылы мен арқардың мүйізі де негізгі материал ретінде кәдеге жарайды.
Шебердің өнері музыкалық аспаптарды жасаумен ғана шектелмейді. Оның жасаған мына күбілерінің кейбірі қарағайдан ойылса, көбі қайыңнан кертілген.
Жалпы, біреудің "белая береза" деп қастерлеп, өз символына айналдырған қайыңға деген құрметі Түркілерден жеткен болуы керек.
Өйткені, көне Түркі мифологиясында: "Ұмай ана көктен қос қайыңмен түсті" деген аңыз бар.
Ұмайдың бейнесі тіршілік болса, бабалардың көне аспаптары өмірдің үнін жырлағандай.
Ағаш ұстасы Төлеген ағамыздың қолынан шыққан көптеген тұрмыстық бұйым көрші ауылдарға тапсырыспен жөнелтіледі екен.
Сонымен қатар, шебердің негізгі жұмысы Тәттімбет атындағы Халық театрының суретшісі болғандықтан, Мәдениет үйінің сахнасындағы көп декарация сол кісінің туындысы.
Жалпы, Қарқаралы ауданының алыс түкпіріндегі Төлеген шеберге заманауи құрал-жабдықтардың жетпейтінін көз көрді.
Оны сатып алуға ауылдағы қарапайым адамның жағдайы жете бермесі белгілі ғой.
Ендеше мемлекет тарапынан осындай ұсталарға арнайы грант берілсе деген шебердің назы да бар.
Өйткені, бренд қалыптастырып, жұмысты бір жүйеге келтіру үшін біршама қаражат қажет.
Қобыздың өксіген үні шыңырауға түсірсе, сиқырлы әуені шың басына жетелейді.
Қарқаралы өнер мектебінде қалған жалғыз қылқобыз шебері Әлия Қапашова, Тәттімбет атындағы колледж бен Құрманғазы есімін иеленген Консерватория түлегі.
Білікті ұстаз, көптеген республикалық жарыстың лауреаты.
Бір замандарда: "Қобыз бақсының, бақсылық жасаудың құралы деген пікір қалыптасқан болатын. Сондай түсінбеушілік кесірінен қобыз жаңа заман көшіне ілесе алмай, ескіліктің қалдығы саналып, жоғалып, жойылып кетудің алдында қалды", - деген екен музыка білгірі Затаевич.
Бірақ, кейін Жаппас Қаламбаев, Дәулет Мықтыбаев сынды ірі қобызшы музыканттардың арқасында бұл аспап қайтадан түлеген.
Қазірде қазақ қоғамының бір парасы осы киелі аспапқа көзін алартатыны жасырын емес.
Тек, тарихи-этникалық мәдениеттің көне көзін рухани асылға балап сақтап қала алмасақ бізге сын.
#қобыз #кобуз #кобыз #ұлттықаспап #ұлттықөнер #қорқыт #ықылас #қазақкүйлері #шебер #қазақшеберлері #қолөнер