حمایت اختیاری از دیپ پادکست:
/ deeppodcastiran
Instagram: / deep.podcast
Telegram Channel: Https://www.telegram.me/deeppodcast
ــــــــــــــ
قراردادی که اقتصاد ژاپن را نابود کرد.
روز 21 سپتامبر 1985 بود. ژاپنی ها بسیار خوشحال و با انگیزه فراوون داشتند به سر کارهاشون میرفتند. اونها چند ماهی بود که آمریکا رو زده بودن کنار و به بزرگترین اقتصاد جهان تبدیل شده بودند. همه دنیا با حیرت به پیشرفت ژاپن نگاه میکردند. کشوری که از زیر خاکسترهای جنگ جهانی دوم برخواسته بود، و 40 سال بعد از ویرانی و شکست، حالا به قدرت اول اقتصاد جهان تبدیل شده. آمریکایی ها دو دهه بود که بحران های اقتصادی متعدد داشتند و حالا با تعجب و حسرت به اقتصاد قدرتمند ژاپن نگاه میکردند. ژاپنی ها خوشحال بودند و بر قله دنیا ایستاده بودند.
اما فردای آن روز ژاپنی ها قراردادی رو امضا کردند که به یکباره اونها را در یک دوره بی پایان از بحران های اقتصادی وحشتناک انداخت. بحران هایی که اقتصاد ژاپن رو در سالهای بعد، به مرز ویرانی برد و میلیون ها ژاپنی رو بی خانمان کرد.
اما دقیقا چه اتفاقی افتاد؟ چی شد که به یکباره، اقتصاد اول دنیا در دهه هشتاد، یکی از بزرگترین بحران های اقتصادی تاریخ رو تجربه کرد؟ بحران هایی که تا به امروز با اونها درگیرند.
برای اینکه بتونیم مشکلات و بحران های اقتصادی ژاپن در 30 سال اخیر رو بفهمیم، در واقع باید از مشکلات اقتصادی آمریکا در دهه 70 شروع کنیم. آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم به ثروتمندترین کشور دنیا تبدیل شد. اونها در پایان جنگ جهانی دوم، دو سوم طلای جهان رو در اختیار داشتند. از طرف دیگه دور بودن اونها از جبهه های جنگ باعث شد خسارت چندانی نبینند. این در حالی بود که اکثر کشورهای جهان خسارات بسیار سنگینی دیده بودند.
اما اگر بخوایم یکی از بهترین سیاست های خارجی تاریخ رو نام ببریم، سیاست خارجی آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم بود. بعد از جنگ جهانی دوم، آمریکا قدرت اول جهان شده بود. آمریکا اعلام کرد کشورهای پیروز حق گرفتن غرامت از کشورهای بازنده رو ندارند تا دوباره مشکلاتی که ورسای به وجود اورده بود پیش نیاد.
ما در داستان جنگ جهانی دوم هم گفتیم، در واقع جنگ اصلی همه کشورهای درگیر در جنگ جهانی دوم، با کومونیستها بود، منتهی به یکباره مسیر عوض شد و متفقین با کومونیستها متحد شدند و ریختند سر نازی ها و هیتلر رو شکست دادند، اما بعد از شکست نازی ها هنوز جنگ پا برجا بود و جنگ تموم نشده بود. منتها گفتند به جای اینکه مستقیم بجنگیم بهتره یک جنگ سرد داشته باشیم. بخاطر همین بعد از جنگ جهانی دوم آمریکا به کشورهای غربی گفت الان وقت این نیست که از همدیگه غرامت بگیریم یا قراردادهای عجیب و غریب با هم ببیندیم. الان باید همه کشور های بلوک غرب با هم متحد بشن و بر ضد شوروی و کومونیست مبارزه کنیم. سیاستی که بسیار خوب جواب داد.
بعد هم آمریکا به عنوان ابرقدرت جدید، از استقلال تمام کشورهای تحت استعمار انگلیس و فرانسه حمایت کردند، و باعث شدند دونه دونه این کشورهای مستعمره، مستقل بشن. از طرف دیگه با ثروتی که از جنگ نصیبشون شده بود وام های کلانی رو به کشورهای دیگه دادند تا همه کشورا بتونند از نو کشورشون رو بسازند، سطح زندگی مردمشون بالا بره و دوباره اقتصادهاشون رونق بگیره. سطح زندگی کشورهای متحد آمریکا به قدری بالا رفته بود که حتی کشورهای کومونیستی هم دوست داشتند متحد آمریکا بشن. در نهایت هم همین باعث فروپاشی شوروی از درون شد.
در اون زمان آمریکا بزرگترین وام دهنده در دنیا بود. نیمی از کشورهای جهان اقتصادشون رو با وام هایی که از آمریکا دریافت میکردند سر و سامون داده بودند. این سیاست، همون سیاست مارشال پلن معروفشونه که بسیار هم خوب جواب داد. در سال 1944 آمریکا یک سیستم جدید مالی برای دنیا پایه گذاری کرد. نظامی که بهش "برتون وودز" گفته میشد.
البته بیشتر بدهی های دولت ژاپن به مردم خودشه و خیلی اوضاع بدی نداره. ژاپن حتی بزرگترین وام دهنده به کشورهای دیگه در دنیاست. ژاپن هنوز یکی از قدرت های اقتصادی جهانه و مردمش سطح زندگی بسیار بالایی دارن و فقط مشکل اصلیشون همون نرخ منفی تورمه که باعث رکود شده و هنوز هم نتونستند درست این مشکل رو برطرف کنند.
در سال 2000 ژاپنی ها کتابی نوشتند به نام “The Lost Decade” در سال 2010 آمریکایی ها کتاب دیگه ای نوشتن به نام “The Lost 20 years”. از سال 2020 به اینور دیگه بهش میگن Japanese Lost decades و این نشون میده که بحران های اقتصادی ژاپن دهه هاست که حل نشده. در سال 2012 شینزو آبه یک برنامه اقتصادی معرفی کرد به نام Abenocomics که قرار بود با سه محور اصلی تا سال 2020 مشکلات اقتصادی رو در ژاپن برطرف کنه ولی این سیاست ها تا به امروز نتونسته بحران های مربوط به اون حباب بزرگ اقتصادی ژاپن رو برطرف کنه.
اما مثل همه داستانهای دیگه تاریخ که هیچکس ازش درس نمیگیره، همین اتفاق و همین حباب مسکن به طور مشابه در سال 2008 در آمریکا ایجاد شد و اونجا هم بسیاری از افراد بیخانمان شدند. در سال 2015 آمریکایی ها فیلمی ساختند به نام The Big short که کریستین بِل در اون فیلم نقش فردی رو بازی میکرد به نام micheal burry. مایکل بری فردی بود که با پیش بینی این حباب و بحران اقتصادی تونست میلیاردها دلار سود کنه. اما این فقط مایکل بری نبود که وضعیت رو پیش بینی کرد. مثلا بانک مرکزی آلمان هم بحران سال 2008 آمریکا رو پیش بینی کرده بود. در واقع هرکسی که اقتصاد ژاپن رو به خوبی مطالعه کرده بودT احتمالا میتونست اون بحران رو در آمریکا پیش بینی کنه.
منابع:
• 【经济泡沫4/4】日本房地产是如何崩盘的？广...
www.investopedia.com/terms/p/...
www.nber.org/system/files/wor...
www.bakerinstitute.org/event/...