ไม่นานมานี้ ๔ มีนามีโอกาสได้ติดตามผู้ใหญ่ไปบุกรังนักสะสมวัตถุโบราณท่านหนึ่ง และมีโอกาสได้ขอแบ่งพระกริ่งเก่า พระชัยวัฒน์ และรูปหล่อโบราณออกมาจำนวนหนึ่ง ตัวเบาไปเลยครับ อยากจะบอกพี่ๆ เพื่อนๆ ว่ายังมีนักสะสมที่เก็บพระเครื่องเก่าๆ เนื้อหาดีๆ ไว้อยู่หลายบ้านนะครับ รอบนี้ได้รูปหล่อลอยองค์หลวงพ่อเดิม เนื้อสำริดมาจำนวนหนึ่ง เลยคิดว่าจะนำองค์ที่มีเนื้อหาน่าสนใจ มาทำคลิปให้พี่ๆ เพื่อนๆ ดูกัน
หลวงพ่อเดิม เป็นพระเกจิที่นักสะสมวัตถุมงคลต่างต้องรู้จักกันดี วัตถุมงคลของท่าน ไม่ว่าจะเป็นสิงห์ มีดหมอ รวมถึงรูปหล่อ หรือเหรียญปั๊ม ถ้าแท้ทัน ราคาทะลุ ๖ ถึง ๗ หลักแทบทั้งนั้น เพราะมีผู้คนได้พบได้เจอประสบการณ์จากวัตถุมงคลของท่านมากมาย ขนาดลูกศิษย์ของท่านยังไม่ธรรมดา ไม่ว่าจะหลวงพ่อกัน วัดเขาแก้ว หลวงพ่อกวย วัดโฆสิตาราม ต่างก็ขึ้นชื่อเรื่องความศักดิ์สิทธิ์ในระดับต้นๆ ของเกจิเมืองไทย
หลวงพ่อเดิม พุทธสโร แห่งวัดหนองโพ เมืองนครสวรรค์ ตามประวัติท่านเกิดเมื่อเดือน กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2403 มรณภาพในเดือน พฤษภาคม พ.ศ. 2494 รวมสิริอายุได้ 91 ปี 71 พรรษา จนถึงปัจจุบันก็ผ่านมาประมาณ ๗๐ ปีแล้ว วัตถุมงคลของท่านก็จะต้องมีอายุอย่างน้อยประมาณ​ ๘๐ ถึง ๑๐๐ ปีนะครับ
คลิปนี้ เราจะมาดูรูปหล่อลอยองค์ ๒ องค์ เป็นเนื้อสำริดทองผสม สร้างแบบหล่อโบราณ ที่ขอแบ่งพระชุดนี้จากเจ้าของเก่ามา ส่วนหนึ่งเพราะว่าชื่นชอบและศรัทธาหลวงพ่อเดิมอยู่แล้วครับ พอได้ส่องเนื้อและดูรอยจาร จึงตัดสินใจได้ไม่ยาก
เท่าที่ ๔ มีนาได้มีโอกาสได้ศึกษารูปหล่อของหลวงพ่อเดิมจากนักสะสมรุ่นเก่าๆ ทั้่งพิมพ์รูปเหมือน หรือพิมพ์พระสังกัจจายน์ทั้งเนื้อสำริด รวมถึงเนื้อเงินมา ๒ เนื้อนี้ดูไม่ยาก แต่หายาก ไม่ค่อยเห็นใครเอาออกมาให้ดูกัน ธรรมชาติของโลหะสำริดหรือเนื้อเงินอายุประมาณ ๑๐๐ ปี หลักการดูไม่ยาก นะครับ
๑
ดูพุทธศิลป์เพื่อประเมิน อายุพระ
พระองค์นี้เป็นรูปหล่อลอยองค์หลวงพ่อเดิมนั่งสมาธิอยู่บนฐาน มีตัวหนังสือพออ่านได้ว่า หลวงพ่อเดิม สร้างโดยวิธีหล่อโบราณ
รูปหล่อหลวงพ่อเดิมเนื้อสำริดที่ ๔​ มีนาเคยพบ มี ๓ ขนาด พิมพ์นี้เป็นฐานเล็ก ๒ ชั้น มองด้านใต้โค้งเหมือนครึ่งวงกลม และมีพิมพ์ฐานเหลี่ยม ใหญ่และเล็ก พิมพ์นี้ด้านหลังไม่มี ตัวอักษรปี พ.ศ. ๒๔๘๒ ที่ใต้ฐานมีรอยจารยันต์พุฒซ้อน
ความคมชัดและรายละเอียดพิมพ์ยังไม่ค่อยปราณีตเท่าไหร่ ถ้าเป็นรูปหล่อยุคถัดๆ ของท่าน พิมพ์จะสวยงาม คมชัดขึ้น เมื่อดูพุทธศิลป์แล้ว เราก็ประเมินอายุพระองค์นี้น่าจะอยู่ประมาณ ๘๐ ปี ต่อไปเราจะมาดูกระแสโลหะเก่ากันนะครับ
๒ กระแสโลหะ
เมื่อเราประเมินอายุพระจากพุทธศิลป์ได้แล้ว สิ่งที่เราควรจะต้องเห็นเป็นสิ่งแรกเวลาเราส่องพระเนื้อสำริดอายุเกือบร้อยปี คือกระแสโลหะ ถ้าจะพูดให้เข้าใจง่าย คือ เนื้อพระต้องมีอ่อน เข้ม หนา บาง มีความหลากหลายเกิดขึ้นบนผิวพระ เนื้อสำริดทองผสม คือเนื้อพระตามสูตรการสร้างพระที่เป็นการผสมรวมของ ทองคำ เงิน ทองแดง ในสูตรและสัดส่วนของแต่ละเกจิ และอาจแร่แฝงอื่นๆ ตามธรรมชาติปนอยู่ในเนื้อ
เมื่อเป็นเนื้อสำริด หล่อโบราณ ก็จะต้องมีธรรมชาติให้เราเห็น กระแสของโลหะหลายชนิดผสมกัน การให้ความร้อนด้วยเตาสมัยโบราณ โลหะที่ไม่ได้หลอมรวมเข้ากันดีเหมือนเนื้อพระสมัยใหม่ การเปลี่ยนแปลงของโลหะชนิดต่างๆ ผ่านความร้อน ความชื้น ตลอดวันตลอดคืนมากกว่า ๘๐ ปี จะมีธรรมชาติที่พระใหม่ทำไม่ได้ มีสีเข้มอ่อน ออกไซด์สีเหลือง ส้ม แดง ปะปนกันในแต่ละพื้นที่ ซึ่งใช้การทาสีทับไม่ได้ มีเม็ดเกรนโลหะ และรอยตามุ้ง ที่เกิดจากโลหะที่ยังไม่ได้ผสมเข้ากันดี
๓
ความแห้งและเหี่ยว
อย่างที่ ๔ มีนา พูดประจำนะครับ หัวใจของพระเก่าทุกเนื้อ คือความแห้ง เราต้องหาเนื้อพระจุดที่มีความแห้งเจอ ยิ่งพระเก่ามาก ต้องมีจุดที่แห้งมากตามไปด้วย โดยเฉพาะในจุดที่เนื้อไม่โดนสัมผัส หรือตามร่องลึกต่างๆ
จุดนึงที่ ๔ มีนาคิดว่าน่าสนใจพระองค์นี้ คือมีจุดที่เป็นเนื้อโลหะแห้ง แห้งจนเป็นคราบผดๆ พี่ๆ เพื่อนๆ ลองพิจารณาดูธรรมชาตินะครับ และเมื่อเนื้อพระมีความแห้ง ก็จะต้องมีความเหี่ยวในเนื้อตามมา
พระเนื้อโลหะเก่าๆ พิมพ์คมชัดได้ แต่เนื้อต้องเหี่ยว กร่อน ไม่เรียบตึง เช่นรายละเอียด ลวดลายต่างๆ ในพิมพ์
ถ้่าเป็นงานพิธีของวัดสำคัญ งานวังหรืองานพระกริ่ง อาจมีการแต่งพิมพ์ เพื่อเพิ่มความคมชัดได้ ซึ่งเราก็จะดูรอยเครื่องมือช่างจุดตัวประกอบการพิจารณา
๔
รอยตามด
สำหรับรูปหล่อหลวงพ่อเดิมองค์นี้ รวมถึงพระที่สร้างด้วยวิธีการหล่อโบราณส่วนมากจะต้องมีรอยตามด ตามดคือหลุมที่เกิดขึ้นจากการเทโลหะหลอมเหลว ลงไปในเบ้าพิมพ์ ในระหว่างนั้นก็จะมีฟองกาศดันตัวออกมา อากาศส่วนหนึ่งจะเหลืออยู่ตามผิวด้านข้าง เมื่อโลหะเย็นตัวลง ทุบเบ้าพิมพ์ออก จึงเห็นเป็นหลุมตามดเล็กๆ อยู่ตามผิว
รอยตามด เป็นจุดสำคัญที่ต้องดูนะครับ ถ้าเป็นการหล่อเหวี่ยง หล่อฉีด หรือปั๊ม แบบสมัยใหม่จะไม่ค่อยมีรอยตามดให้เห็น แต่ถ้าในพระเก่าหล่อโบราณ น้อยมากๆ ที่จะไม่มีรอยตามด เพราะอันนี้เป็นหลักพื้นฐานการแทนที่อากาศด้วยของเหลวในพื้นที่ปิด
๕
พื้นฐานจุดสุดท้ายที่เราต้องดู คือรอยตะไบ
เวลาดูรอยตะไบในพระเก่า ให้หารอยลึกก่อนนะครับ รอยตะไบต้องกลับ
พี่ๆ เพื่อนๆ บางคนน่าจะเคยได้ยินคำว่า รอยกลับ นะครับ ปกติรอยตะไบในพระใหม่ ผิวและสีในร่องจะเป็นรอยคมๆ ผิวดูใหม่ สีสด ส่วนรอยแทงตะไบเก่าๆ ผ่านเวลามานานๆ ผิวพระและสีภายในร่องตะไบเก่าจะมีลักษณะเดียวกับผิวพระรอบๆ เลยเรียกว่ารอยตะไบกลับ
ในรอยแทงตะไบ เราก็ยังต้องเห็นกระแสโลหะเกิดขึ้นนะครับ คือมีความหลากหลายของโลหะ เหลือง ส้ม แดงอยู่ในร่อง ไม่ใช่เก่าด้วยการโปะคราบปิดไว้
ร่องลึก ต้องเป็นร่องตะไบเหี่ยวๆ ไม่เป็นรอยคมๆ มีความเก่าเกิดขึ้นในร่อง
ร่องตื้น ต้องมีรอยแต่เหมือนไม่มีร่อง เพราะออกไซด์ของโลหะเก่าขึ้นปิดรอย
พระแท้อาจจะไม่ได้หายากเท่าพระแพง ก็หวังว่าคลิปนี้จะมีประโยชน์กับพี่ๆ เพื่อนๆ ไม่มากก็น้อยนะครับ
พระแท้มีพุทธคุณ มีมวลสารดีๆ มีจิดดีๆ ของผู้สร้างประจุไว้คุ้มครองผู้ใช้ ขอบคุณทุกการรับชม ทุกไลค์ ทุกแชร์ แล้วไว้พบกันใหม่ สุขกาย สุขใจครับ