حمایت اختیاری از دیپ پادکست:
/ deeppodcastiran
Instagram: / deep.podcast
Telegram Channel: Https://www.telegram.me/deeppodcast
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
Music by:
@incompetech_kmac Kevin MacLeod
ــــــــــــــــــــــــــ
لینک زندگینامه خشایارشا :
• خشایارشا هخامنشی : نبر...
ـــــــــــــــــــــــ
اردشیر دراز دست : نخبه استراتژی در دوران هخامنشی
منبع: تاریخ امپراتوری هخامنشیان - حسن پیرنیا
اردشیر یکم هخامنشی / اردشیر اول هخامنشی
ـــــــــــــــــــــــ
بعد از قتل خشایارشا، اردوان که رئیس قراولان مخصوص شاه بود، قصد داشت یک فرد جوون و بی تجربه رو پادشاه ایران کنه. اردوان با کمکِ یکی از خواجه های دربار به اسمِ مهرداد، اردشیر جوان رو در سال 465 پیش از میلاد پادشاه ایران کرد. اردوان قصد داشت چند ماهِ بعد یک توطئه‌ای بچینه که اردشیر رو هم از پادشاهی برداره و خودش به قدرت برسه که البته اردشیر شصتش خبردار میشه و پی به این نقشه شوم میبره.
اون در طی چند شبانه روز درگیری در کاخ پادشاهی، اردوان رو از پا در میاره و بعد هم فرزندانش رو به قتل میرسونه.
اردشیر هخامنشی که در تاریخ ایران به اردشیر دراز دست شهرت داره ، سومین پسرِ خشاریارشا بود. همونطور که قبلا در زندگینامه خشایارشا دیدیم، بعد از مرگِ خشایارشا، فرزندِ بزرگش، داریوش ، جانشینش شد اما داریوش با یک توطئه ای به قتل رسید ، طبق قانون، پادشاهی باید به دومین پسرِ خشایارشا یعنی ویشتاسپ میرسید. ویشتاسپ فرمانده ایالت باختر بود و خیلی زمان میبرد تا خودشو به پایتخت برسونه به همین دلیل فضا برای پادشاهی اردشیر باز شده بود.
کلمه اردشیر به معنیِ شهریار و پادشاه پاکه. البته معانی دیگه ای هم داره مثلِ شکافتن و پاره کردن.
اردشیر فرزندِ سومِ خشایارشا و ملکه آمستریس بود. ملکه آمستریس از خاندانِ کوروشِ بزرگِ هخامنشی بود. به عبارتی اردشیر یک نجیب زاده با هویتی درخشان بود.
اصالتِ مادر اردشیر به فردی میرسید به نامِ (هوتن) ، هوتن یکی از هفت نجیب زاده ای بود که به همراهِ داریوش بزرگ ، بردیای دروغین رو کنار زدند و کشور رو نجات دادند.
بعد از قتلِ اردوان و پسرانش، اردشیر یک نیروی نظامی تشکیل داد تا به ایالت باختر حمله کنه و برادرِ بزرگتش یعنی ویشتاسپ رو هم، از پیش رو برداره. این جنگ طولانی و خونین بود اما هیچ نتیجه‌ای نداد.
اردشیر عقب نشینی کرد ولی قصدِ تسلیم شدن نداشت، اینبار در سالِ 436 پیش از میلاد یک بارِ دیگه به برادرش ویشتاسپ حمله کرد . در نهایت تونست ویشتاسپ رو به زیر بکشه و بر همه ممالک تحت سیطره ایران، تسلط داشته باشه.
اردشیر برای اینکه در ایران جنگ داخلی رخ نده، یکسری اصلاحات گسترده انجام داد. اون تمامی والیان ایالتهای مختلف رو تغییر داد و افرادی رو روی کار آورد که بسیار بهش وفادار و نزدیک بودن. بعد هم اصلاحاتی در زمینه مالیات انجام داد ، خرابی های زمانِ پدرش رو ترمیم کرد و از زورگویی و سختگیری در برخی امور کشور جلوگیری کرد. هدفش فقط و فقط، صرفا امنیت و آرامش کشور پهناور ایران بود
یکی از اتفاقاتی مهمی که در دوران اردشیر اول رخ داد، سفرِ تِمیستوکلِس سیاستمدار یونانی به دربارِ پادشاهی ایران بود. تمیستوکلِس در زمان خشایارشا و بعد از جنگِ سالامیس ، خیلی در یونان محبوب شده بود. بعد از نبردِ پلاته، که جنگ ایرانیان و یونانیان خاتمه پیدا کرد، تمیستوکلِس تمامی جزایر یونان رو متحد کرد و همه تحت فرمانِ تمیستوکلِس دراومدن. تِمیستوکلِس خیلی جاه طلب بود. اون اعتقاد داشت هنوز در آتن افرادی هستن که از حکومت ایران دارن طرفداری میکنن، به همین دلیل خیلی ها رو مورد مجازات قرار داد. سیاستمداران آتن دو راه بیشتر نداشتن یا باید هم پیمان تِمیستوکلِس میشدن یا از خاک یونان آواره میشدن. رفته رفته سایر بزرگان آتنی به خاطرِ قدرتی که تِمیستوکلس داشت بهش حسادت کردن اونا سعی کردن از شرش خلاص بشن، حتی مردمِ معمولی آتن هم از این همه ظلم و ستم به ستوه اومده بودن.
آتنی ها با اتحادی که داشتن ، قیام کردن و تِمیستوکلِس رو به منطقه آرگُس فرستادن. در اونجا تِمیستوکلوس با مردی مواجه شد به نامِ (پوزانیاس). پوزانیاس روابط نزدیکی با حکومت ایران داشت. پوزانیاس به تِمیستوکلِس گفت اگه میخوای دوباره به قدرت برگردی، بهتره با من همکاری کنه. تِمیستوکلِس هیچوقت این پیشنهاد رو قبول نکرد اما همینکه با پوزانیاس ارتباط برقرار کرده بود کلی اتهام بهش وارد شد که داره با ایرانی ها همکاری میکنه. اونم مدام نامه های رسمی میفرستاد و این شایعات رو رد میکرد.
البته بعضی از مورخین اعتقاد دارن تِمیستوکلِس در زمان حیاتِ خشایارشا به ایران پناه برد. هر چی که بود این سیاستمدار بزرگی یونانی پاش به ایران باز شد و البته کسی بود که در چندین نبرد علیه نیروهای ایرانی میجنگید.
« طبق آثار به دست اومده توسط تاریخنگاران، نامِ اردشیر در کتیبه های پارسه حک شده. بعد از درگذشت اردشیر، پیکرش رو در نقشِ رستم در 37 متریِ آرامگاه داریوش کبیر به خاک سپردن. بر بالای آرامگاهش نمادِ فروهر و ماه نقش بسته و در قسمتِ پایین اردشیر رو میبینیم که دستش رو به سمتِ فروهر و آتشدانی که روبروش قرار گرفته، دارز کرده.
اردشیر یکم هفده پسر داشت که بینِ اونا خشایارشای دوم بعد از مرگش به قدرت رسید.
امارت صد ستون در پارسه و کاخ آپادانا در شوش از مهمترین میراثِ گرانبها در دوران شاه اردشیر بود. همچنین سالها پیش نقش برجسته‌ای از اردشیر اول در تخت جمشید کشف شد که به زبانِ بابِلی حکاکی شده و اشاره به خدمات شاه اردشیر هخامنشی داره.
در 19 فروردین 1401 خورشیدی، شمشیرِ اردشیرِ یکم برای اولین بار در آمریکا رونمایی شد این شمشیر هم اکنون در موزه‌ای در لس آنجلس برای بازدید عموم قرار گرفته، هرچند بعضی از باستانشناسان ایرانی اعتقاد دارن این شمشیر ارتباطی با اردشیر نداره و در این زمینه همچنان بحث های زیادی وجود داره. »