Саха кыстыыр туруорбах дьиэтэ

Рет қаралды 2,297

Жыл бұрын

О языковых искажениях, закрепившихся в якутском языке на примере якутского зимнего жилища и очага.
Язык живая, развивающаяся и вместе с тем, система, подвергающаяся сегодня деградации, за счет упрощения и утраты словарного запаса, жаргонизмов, употребления слов, заимствованных из других языков, и главное, растраты аутентичного символического спектра этнического сознания, упакованного в литературные и исторические формы эпического сказания, становящиеся недоступными в массовом употреблении. И все это происходит на протяжении большого промежутка времени, ускорившись с приходом культуры модерна, а значит активно в Якутии с XVIII-XIX веков. Так произошла подмена понятия «якутское зимнее жилище» на заимствованное слово «балаган», вызывающее смысловой диссонанс именно в неякутской и мультилингвистической языковой среде. Этой выпуклой этимологической проблеме посвящен прилагаемый материал на якутском языке научного сотрудника Якутского музея им. Ем. Ярославского Василия Васильевича Попова.

Пікірлер: 31

@user-cc3dm6dv4x 27 күн бұрын

Махтаныахха сөп ученайбытыгар, туох барыта баар буола сылдьыбыт Кэмигэр ааттанарынан ааттаныахтаах чопчу, ол иһин история сөпкө сырдатыллыахтаах👍👍

@user-vd5rr9wz3l 3 сағат бұрын

Бэккэ быьаарда. Мин ийэм сайылыкка уонна кыьынны дьиэ5э диэн кэпсэтээччилэр. Уонна оьох диэн буолар этэ. То5о кеье5ут дьиэтэхпинэ кыьынны дьиэни салгылатабыт уонна сайын балыктыыр сирбитигэр кеьебут диир этэ. Ийэм эдэрчи сааьыгар дойдулаабыта ону ити эдэр сааспар сылдьан истибиппин суруйабын.

@user-vo1sx4tj5j 4 күн бұрын

Сөпсөһөбүн. Бэккэ быһаардыҥ.

@user-vd2ej1vi4o Ай бұрын

Кыыстык сайылык диэн.учугэй багайытык быьаран биэрдэ буотта.

@AlexAlex-oe1gv Жыл бұрын

Кыстык дииллэр өбүгэлэрим сыыстарбатах буолан репрессияҕа түбэһэн ытыллыбыттара. Баһылай олох сөпкө быһаарар 👍

@user-vd2ej1vi4o Ай бұрын

Онногор мин кыра эрдэхпинэ ньучча оього.саха оього.диллэр этэ.ойдоботоххо эрэ комулуек оьогу этэбин диэн.тыл кыбытытын курдук.

@user-ps9ff3ox1v Жыл бұрын

Нууччалыы акценнаан саҥардаххына, атын суолталанара биллэр буо

@user-ez2ij2or8f 9 ай бұрын

Балаган диэн нууча тыла ботах болохтаах. Нууча тыла эмиэ араас тылтан туран.

@Egor56193 Жыл бұрын

Сурт диэн юрт . Орто сурт

@user-rc1nq1jd1w Жыл бұрын

Получил птсьмо из Казахстан: у Казаков исконное жилище называют кийз уй Зимой казахи жили в домиках кыстау Жилища под названием балаган у нас нет. Письмо из Узбекистана, направленное А Айвазовой: "Балаган наверно от персидского болохоно-верхняя комната У нас чаще так называют второг этажа дома Нсть мнение, что слово балкон тоже из этого корня

@user-cf7ob8zs2x Жыл бұрын

Сирэй оһох. Алтайдар "көбөлөк" дииллэр ди. Кинилэргэ оһох уонна үрүмэччи иккиэн "көбөлөк" диэннэр. Онтуларын дээбэ-хообо гынан кэпсииллэр 😅

@user-bw5rw5eu3i Жыл бұрын

Оннук. «Балаган” дииллэрин уруккуттан сөбүлээбэппин. Нуучча истэригэр итинник этэртэн туттунуохха сөп. “Дьиэ” диэн быдан ордук. Урут баҕар “сурт” дииллэрэ буолуо. Омуктар ону маарыннатан “юрта” диэн суруйуохтарын сөп. Ол гынан баран, киирии тыл биһиэхэ олус элбэх: халадаай - холодайка, байбара - файбора, ноторууска - натруска, бэрэмэдэй - переметная сума, оһох - очаг. Төрдүттэн сахалыы тыллар дии саныыбыт даҕаны... Сорхтор нуучча кэлбитин кэннэ саха тылыгар киирбитэрэ буолуо, сорохтор тюрк омуктартан эрдэ киирбиттэрэ чуолкай. Барытын уларытан иһэр кыайтарбата буолуо ээ уонна соччо туһата суох ини

@makssakha8092 Жыл бұрын

Эс хайдах буоллун, "оhох" ба5ас сахалыы тыл, бары тюрк омуктарыгар баар, очог, ошог, ошак, осог, учаг, очаг, нууччаларга тюрк омуктартан киирбит тыл, на древнетюркском очах - очаг, место у огня.

@user-bw5rw5eu3i Жыл бұрын

@@makssakha8092 Махтал, көннөрбүккэр. Чахчы сахалыы тыл. Онтон "балаҕан", дьиҥэ эмиэ тюрк тылыттан

@ninjavass6948 Ай бұрын

1. Дьиэ диэни "диэ" диэн саҥараҕын. Ити j диэн дорҕоону "дь" диэн суруйбатахпыт буоллар ити дорҕоону сиһилии саҥарыаҥ этэ. Дьякон диэни диякон диэн ааҕабыт, ол гынан баран дьулус диэн тылы тоҕо диулус диэбэппит. Онон дьулус диэн тылга баар дорҕоону j диэн суруйуохха кэриҥнээх диэн этэбин. Оччоҕо бутуур уонна сыыһа саҥарыы тахсыа суоҕа этэ. 2. Уонна тоҕо словарь диигиний, тылjыт диэбэккэ.

@user-rc1nq1jd1w Жыл бұрын

Прошу комментарии на якутском языке Кыстыыр ДЬИЭ наше родное пространство Позвольте нам рассуждать и говорить на своем понятии Хотите комментировать научитесь говорить на якутском языке Иногда темы бывают чисто женские где мужикам не следует вмешаться У чисто якутские свои разговоры Не вмешивайтесь

@user-ps9ff3ox1v Жыл бұрын

Балаҕан

@user-rc1nq1jd1w Жыл бұрын

Саха араастык ааттыыр үгэстээх Түөлбэ аата

@user-kx1sd9vd2i Жыл бұрын

Симии оһох дииллэр этэ . Холумтаннаах . Туруорбах дьиэ , ампаар дьиэ диэн истэр этим оҕо сылдьан

@user-kq6bb7qc9q 8 ай бұрын

Сыбах дьиэ эбэтэр Буор сыбах дьиэ Хаар сыбах уонна Муус сыбахтар эмиэ баар буолаллар

@user-rc1nq1jd1w Жыл бұрын

Сегодня провел экскурсию трем молодым туристам из Монголии Они не знают слово БАЛАГАН

@makssakha8092 Жыл бұрын

к твоему удивлению молодые якуты тоже много чего не знают с своего языка, ты бы спросил этих монголов если у них конические юрты, 100% они ответили бы что нет, но у них есть "Урц, Урцаа" это все равно что якутское "Ураhа", конечно они бы ответили что не знают такого слова и всё, типа у них нету)))) а Бала5ан может и имеет корни от персидского, но такое слово использовалось древними тюрками, древними уйгурами, монголами повсеместно! не надо стыдиться своей истории и языка!

@user-rc1nq1jd1w Жыл бұрын

Сахалыы кэпсээбиппин сахалыы быһаарын нууччалыы лэбэйдээбэн Украина сэриитин спецоперацийа диэн эппит кэриэтэ өһүргэнэллэр нуучча тыллаахтар Аны монгол тылынан киирэн эрэллэр

@user-rc1nq1jd1w Жыл бұрын

Мы не монголы мы-саха

@user-jo9zn4hp9x Жыл бұрын

Сайылык-кыстык. Кыстык эмиэ куЬа5ан тыл ду, эбэтэр, кыстык уустарга эрэ аналлаах ду?

@user-rc1nq1jd1w Жыл бұрын

Если кому- то лучше понятие БАЛАГАН то не забывайте есть и другое определение Саха Кыстыыр туруорбах дьиэтэ Вот всего- то

@user-kr8it7zh5g Жыл бұрын

Кыстык ,кыстык дьиэ дииллэр этэ 1953-1960 сс

@makssakha8092 Жыл бұрын

Откуда только такие исследователи берутся, ведь всего то чуточку поискать и будет понятно, а то как то не комильфо стыдится перед русскими и переименовывать всё и вся, Балаҕан - от монгольского Балаҕан, Балҕааһан, - стационарная юрта, временная юрта на месте сенокоса, шалаш из тонких жердей, на Древне уйгурском тоже Балаҕасун, Балҕас - юрта, дом, в Иркутской области, так как дерево много, буряты строили не переносные юрты, а стационарные, они так и назывались по монгольски Балаҕан, поэтому их называли Балаганские буряты, или место проживания Балаганская степь. В древнем уйгурском каганате столица была Хара Балгасун, Хар балгас(Хара балҕааһан) черные юрты. Все жили в балаҕанах и не стыдились, древние уйгуры даже так столицу назвали своего каганата.

@user-ys7ic4yx5q Жыл бұрын

Балаган кырдьык нуучча тылыгар суолтата атын. Киьи уерэнэн хаалан бала ган диибит.Саха дьиэтэ уот а билигин наьаа кэрэ, мындыр тутуу дии.