Самарқан - әлемдегі ең көне қалалардың бірі. Бізге жергілікті тұрғындардың айтуынша, мұнда дүниежүзіндегі ең тәтті жүзім өседі. Самарқанда биік үйлер көп емес. Есесіне көне тарихи ескерткіштерін қызғыштай қорғайды, ештеңені бұзбайды, сол қалпында сақтауға тырысады. Соның себебінен болса керек, мұнда туристерге көретін жер де, аралайтын орындар да өте көп.
Оларға кезек-кезегімен тоқталайын:
Самарқанға келген турист ең бірінші баруы тиіс жер РЕГИСТАН. Мұнда Самарқанның атақты үш медресесі орналасқан. Бірі - Ұлықбек медресесі, екіншісі - Шеррор, үшіншісі - Тіллә қари медреселері. Алғашқы салынғаны Ұлықбектікі екен. Қалғандары кейін қосылған. Бұл жердегі бізге қызық болған нәрсе, мешіт мұнарасына заңсыз көтерілуіміз болды))) Күзетшілердің біріне қосымша 44 мың сом төлеп, бір адам ғана сиятын тар баспалдақпен 33 метр биіктікке көтерілдік. Самарқанды биіктен тамашаладық. Керемет енді!
ӘМІР ТЕМІР КЕСЕНЕСІ. Әмір Темірді өзбектер теңдессіз қолбасшы санайды. Моңғолияға барғанда алдымнан тек Шыңғысхан шығып еді, мұнда - Әмір Темір. Олар Темірді 1000 шайқастың ешбірінде жеңілмегенін, нағыз ер секілді ат үстінде өлгенін мақтанып айтады. Айтпақшы, біздің Отырарда өмірден өткенін, Түркістандағы Қожа Ахмет Яссауи кесенесін де осы Әмір Темір салдырғанын өзбектер есімізге салуды ұмытпады. Және 1941 жылы дүниежүзілік соғысты да осы Әмір Темірдің қабірін Сталиннің қаздыруымен байланыстыратынын барлығыңыз да білесіздер. Ал Әмір Темір кесенесі ішіндегі әдемілік көздің жауын алады. Реставрациясының өзіне 5 келі алтын кеткен соң не дейсіз?! Және кесене 8 бұрышты екен. Ол 8 жәннаттың белгісін білдіретін көрінеді. Жәннатқа бар жан-тәнімен ұмтылған қолбасшы...
Сонымен қатар, Самарқан палауымен, нанымен мақтанады. Екеуін де сүйсініп жедік. Әсіресе, палауды Өзбекстаннаның ең үздік аспазының қолынан жеу бұйырды. Ол дәмді палауды әуежайға баратын жолдан табасыздар.
ҰЛЫҚБЕК ОБСЕРВАТОРИЯСЫ. Ұлықбек - мен ерекше қадірлейтін тұлға, Әмір Темірдің немересі. Ол туралы да жеке жазамын. Қызықты дерек өте көп. Ал Ұлықбектің обсерваториясы мен музейін, салдырған медреселерін көзіммен көргендегі әсерді сөзбен жеткізе алмаймын. Есіме баяғы бала кезімде Ұлықбек туралы оқыған кітап түсті. Ұлы ғұламаны өлтіріп кеткенде баламын ғой, кәдімгідей жылаған ем, түнгі екіде. Бір күнде бітірген алғашқы кітабым сол болған. Енді көрмейсіз бе, арада жылдар өткенде Ұлықбектің отанында тұрмын. Сонау орта ғасырда жердің айналатынын алғаш білген, жұлдыздардың бағытын анықтап, сол арқылы Латвия кемелері бағыттарын айқындаған Ұлықбек! Обсерваториясының бір кішкене бөлігін сақтап қалыпты, өзбектер. Көрдік, сүйсіндік, тәнті болдық.
Айтпақшы, жанымыздағы гид бізге сөз арасында "Алла сендерге Әмір Темірдей, Ұлықбектей бала берсін" дегенді айтып қалды. Іштей "әмин" десіп тұрдық. Расымен Алла нәсіп етсінші деп бар жан-тәнімізбен тілеп қайттық.
ШАҺИ ЗИНДА. Мұнда негізінен Самарқанның атақты адамдары жерленген. Біздің Алматыдағы Кеңсай секілді ғой. Ішіндегі ең атақтысы - Пайғамбарымыздың (с.а.у.) немере ағасы Құсам ибн Аббас көрінеді.
Одан өзге де қаладан отыз шақырым жердегі ИМАМ ӘЛ-БҰХАРИ МЕМОРИАЛДЫҚ КЕШЕНІн көруді Самарқанға бара жатқанда-ақ бірінші көздеген едім. Ислам әлемінің атақты ғұламасы Имам әл-Бұхаридың жатқан жерін зиярат еттік. Алайда одан видео болмады. Сол секілді КӨНЕ АФРОСЯБ ҚАЛАСЫ мен ҚОЖА ДАНИЯР МАВЗОЛЕЙІн де көрдік. Сіздер де көріңіздер.
Жалпы, осы. Самарқан қаласы қатты ұнады. Тарихи ескерткіштерді көріп, ерекше әсермен қатар біразға жетер шабыт та жинап қайттық. Ал сіздер соңғы рет қай елде болдыңыздар? Ол жақ несімен ұнады? Комментте жазыңыздар! Каналыма жазылуды ұмытпаңыздар! Келесі саяхатта кездескенше!
МЕНІ МЫНА ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕРДЕН ТАБА АЛАСЫЗДАР:
*facebook: / marfugashapian
*vk: marfugashapian
*instagram: / marfugasha. .
*telegram: t.me/marfugashapian
*блог: marfugashapian.islam.kz/kk/#gs...
Хат жіберу үшін пошта: marfuga21@gmail.com