ดูพระเก่า อย่าดูตำหนิ
พระรูปหล่อหลวงพ่อเงิน พิมพ์ขี้ตา ธรรมชาติพระเนื้อทองผสม
สวัสดีครับพี่ๆ เพื่อนๆ ขอบคุณที่กดเข้ามารับชมคลิปของ ๔ มีนา คลิปนี้ ๔ มีนาจะพาทุกคนมาเช็คพระหลวงพ่อเงิน พิมพ์ขี้ตา เนื้อสำริดทองผสม พระรูปหล่อหลวงพ่อเงิน พิมพ์ขึ้ตาที่สร้างในยุคต้นๆ ของหลวงพ่อเงิน ทั้งในเรื่องประวัติการสร้างที่คนส่วนใหญ่รู้กันว่าพิมพ์ขี้ตามีการสร้างก่อนพิมพ์นิยม และจากที่ ๔ มีนาพบมาเองด้วยก็เป็นตามนั้น เมื่อพูดถึงพระรูปหล่อ พิมพ์ขี้ตา สิ่งที่เราไม่รู้คือพระรูปหล่อมีการสร้างกี่ครั้ง กี่วาระในยุคนั้น และที่จะยึดไม่ได้เลยสำหรับพระหล่อโบราณคือ พิมพ์ ขนาด วรรณะ และตำหนิในพิมพ์
จุดที่เราจะใช้เช็คพระรูปหล่อหลวงพ่อเงิน พิมพ์ขี้ตา
พุทธศิลป์
เป็นพระรูปหล่อลอยองค์พิมพ์พระสังกัจจายน์ เศียรกลมใหญ่ ส่วนมากที่พบมักมีเนื้อเกินบริเวนใต้ดวงตา จึงนิยมเรียกว่าพิมพ์ขี้ตา ตามลักษณะเฉพาะขององค์พระ จมูกใหญ่ ใบหน้าอิ่มเอิบ ยิ้มในลักษณะมีเมตตาและมีความสุข ใบหูใหญ่ ช่วงลำตัวหนา สังฆาฏิใหญ่ ริ้วจีวรชัด อยู่ในท่าสมาธิบนฐานกลม ใต้ฐานของพระรูปหล่อพิมพ์ขี้ตามักจะมีธรรมชาติที่เกิดจากการเทโลหะ ดินเบ้า หรือร่องรอยการสร้างเก่าๆ ให้เห็น
สำหรับ ๔​มีนา ใต้ฐานพิมพ์ขี้ตา สำคัญมากครับ อันนี้ยังไม่รวมถึงพระรูปหล่อที่สร้างตามวัดต่างๆ อีกนะครับ พุทธศิลป์เดียวกัน แต่มีเอกลักษณ์ต่างกัน ฐานต่างกัน และขนาดต่างกันได้อีก แต่ถ้าเข้าใจธรรมชาติความเก่าตามอายุแล้ว ถึงจะแยกกรุแยกวัดไม่ได้ แต่อาราธนาใช้พุทธคุณได้ทั้งหมด
การสร้าง
พระรูปหล่อพิมพ์ขี้ตาเป็นพระเนื้อโลหะสำริดทองผสม สร้างด้วยวิธีการหล่อโบราณ สร้างหุ่นเทียน ประกบเบ้าแล้วเทโลหะทีละองค์ ถ้าเป็นพิมพ์นิยมจะเป็นการหล่อช่อ สำหรับ ๔ มีนา จริงๆ แล้ว พระพิมพ์ขี้ตาเป็นพระดูง่าย มีธรรมชาติของเนื้อทองผสม และธรรมชาติของการหล่อโบราณชัดๆ มีจุดตามธรรมชาติให้เช็คได้หลายจุด ปลอมให้เหมือนยากกว่าพิมพ์นิยมที่สร้างแบบหล่อช่อหลังที่สร้างหลังจากนั้นมา
ตามประวัติ หลวงพ่อเงินท่านเกิดในปีพ.ศ.​ 2353 อุปสมบทใน พ.ศ.​ 2375 และ มรณภาพในปีพ.ศ.​ 2464 วัตถุมงคลของท่านต้องผ่านอายุมาอย่างน้อย ๑๐๐ ปี และพระเครื่องที่สร้างในช่วงต้นๆ อาจลึกไปได้กว่า ๑๕๐ ปี
เนื้อพระ
เป็นเนื้อสำริดทองผสม โลหะหลักๆ จะเป็นทองคำ ทองแดง สังกะสี และแร่แฝงต่างๆ ที่อาจผสมอยู่จากการรวบรวมแร่มาจากธรรมชาติ ดังนั้นเมื่อมีส่วนผสมของทองแดงและสังกะสี เนื้อพระบางองค์ หรือยุคหลังๆ มา อาจจะเป็นวรรณะออกทองเหลืองได้ แต่ก็ต้องมีลักษณะของสำริด คือเป็นโลหะผสม ถ้าเป็นทองเหลืองล้วนๆ ไม่ใช่โลหะผสม ไม่มีกระแสโลหะ ถ้ารับเข้ามาแพง ออกได้ก็รีบออกดีกว่าครับ ถ้าหาไว้ใช้พุทธคุณ หาเนื้อโลหะผสมเท่านั้น
ความแห้ง
พระผ่านอายุมา ๑๐๐ ถึง ๑๕๐ ปี หาความแห้งให้เจอก่อนนะครับ หาตามพื้นผิวในร่องหรือในซอกต่างๆ พระเก่าจะมีผดหรือคราบแห้ง และออกไซด์ที่เกิดขึ้นจากธรรมชาติตามอายุ ความแห้งเป็นพื้นฐานของพระเก่า ที่ทุกคนดูได้ไม่ยาก ส่องดูทั่วๆ องค์พระครับ ถ้าองค์พระทั้งองค์ในจุดต่างๆ ทั้งจุดที่อยู่สูงหรืออยู่ในร่อง มีธรรมชาติเดียวกัน เหมือนกันทั้งหมด ไม่มีคราบแห้งๆ ให้เห็นเลย วางก่อน ปลอดภัยกว่าครับ
ความเหี่ยว
หลังจากเจอความแห้งแล้ว เราจะมาส่องดูเนื้อพระในจุดเล็กๆ กัน เนื้อพระต้องเหี่ยวและกร่อนตามอายุ ซึ่งจุดนี้เป็นเป็นธรรมชาติของโลหะที่จะต้องเกิดขึ้น เหี่ยวนะครับ ไม่ใช่แค่ขรุขระ ส่วนที่เนื้อพระดูเรียบๆ ส่องใกล้ๆ เนื้อพระเก่าก็ต้องมีความเหี่ยวกร่อนเหมือนเป็นลอนคลื่นให้เห็น และยิ่งเป็นพระเก่า ยิ่งมีออกไซด์ขึ้นบนเนื้อพระ เนื้อพระก็จะต้องยิ่งเหี่ยวตามอายุ ถ้าเข้าใจธรรมชาติแล้ว เนื้อพระเก่าจะเรียบตึงได้ยังไง ถูกมั๊ยครับ
กระแสโลหะ
เมื่อพูดถึงพระเนื้อสำริดทองผสม สร้างด้วยการหล่อโบราณ กระแสโลหะคือสิ่งที่ต้องมี ด้วยการผสมโลหะหลายชนิดหลอมรวมเข้าด้วยกันในการหล่อเป็นองค์พระ โลหะแต่ละชนิดก็มีจุดหลอมละลายไม่เท่ากัน หลอมเข้ากันดีบ้าง ไม่เข้ากันบ้าง ทำให้เกิดความหลากหลายของโลหะต่างชนิดเกิดขึ้นอยู่ในเนื้อพระ ถ้าเป็นการหล่อเหวี่ยงหรือสั่งทองเหลืองจากโรงงานมาหล่อพระ จะไม่มีกระแสโลหะ เหมือนเวลาที่เราเห็นองค์พระพุทธหล่อด้วยเนื้อทองเหลืองในร้านสังฆภัณฑ์ แบบนั้นเลยครับ แต่ถ้าเป็นพระรูปหล่อหลวงพ่อเงินปลอม มักจะใช้เนื้อทองเหลือง แต่งผิว แต่งสี แต่งพิมพ์เพิ่มให้ดูเก่าๆ สึกๆ แต่ถ้าเราเข้าใจธรรมชาติของพระเนื้อสำริดหล่อโบราณเก่าๆ ก็จะดูออกได้ไม่ยาก
ออกไซด์
ออกไซด์หรือสนิมโลหะ คือสิ่งที่เราจะใช้ประเมินความเก่าของโลหะทุกชนิด ยิ่งเป็นพระเก่าระดับ ๑๐๐ ถึง ๑๕๐ ปีขึ้นไป ไม่ว่ายังไงก็ต้องมีออกไซด์เกิดขึ้น ในพระเนื้อสำริดทองผสม โลหะหลักๆ จะมีทองคำ ทองแดง สังกะสี และอาจมีแร่แฝงต่างๆ ปนมาได้ ออกไซด์ของทองคำจะเราจะเห็นเป็นส่าสีทองอมแดง สว่างๆ ออกไซด์ของทองแดงจะขึ้นเป็นสีเขียวอมฟ้า ออกไซด์ของสังกะสีจะขึ้นเป็นสีแดงอมส้ม และอาจเห็นเป็นเส้นเสี้ยนสังกะสีในเนื้อพระ
พระรูปหล่อหลวงพ่อเงิน พิมพ์ขี้ตามักจะไม่เจอรอยตะไบหรือรอยแต่งพิมพ์ แต่ถ้าเจอ ก็ดูความเก่า ดูร่องตะไบกลับ รอยตื้นดูมีรอยแต่ไม่มีร่อง ร่องลึกดูออกไซด์ที่เกิดขึ้นในร่องหรือรอยเครื่องมือ แล้วก็อย่าลืมนะครับ ตำหนิพิมพ์ในพระเก่า หล่อโบราณไม่มีจริง วางสิ่งที่เค้าหลอกให้ท่องจำมาลง ดูความแห้งและเหี่ยวตามธรรมชาติ ดูกระแสโลหะของเนื้อสำริด ออกไซด์ความเก่า และเข้าใจธรรมชาติของพระหล่อโบราณ
พระบางองค์ บางจุดก็ติดชัดบ้าง ไม่ชัดบ้าง บางองค์ก็ไม่ติด สร้างหุ่นเทียน ประกบดินเบ้าด้วยมือทีละองค์ ลูกวัดและชาวบ้านช่วยกันทำ ช่วยกันหล่อพระ ดูตำหนิในพิมพ์ไม่ได้ ที่ชี้กันไปมา ก็แค่จะบีบหน้าพระแท้ให้แคบลง หรือไม่ก็แค่จะกำหนดให้พระตัวเองเป็นพระแท้