“Муаззинеки, ҳақ ибодатиға нидо қилғай, жон анга фидо!”
Бугун “Ҳазрати Имом” жоме масжидида Олмазор тумани қориларининг қироатини тингладик. Ёш-ёш йигитлар, юзидан нур ёғилади. Бир қироат қилдиларки, кўнгиллар яйради. Уларни кўрган ҳар киши борки, фарзандларининг ҳам улардек хушовоз қорилар бўлишни орзу қилади. Қандай ажойиб ўғлонлар!..
Пешин намозига турганимизда, адашмасам, зийнат қори Муҳаммад Лойиқ Аминов азон чақирди. Муаззиннинг ушбу азондаги оҳанги шу вақтга қадар эшитган азонларимиз оҳангига унчалик ўхшамас эди. Лекин жуда ҳам гўзал. Шунақа услуб ҳам бор экан-да, деб қойил бўлдик.
Азоннинг киши табиатига кучли таъсир кўрсатишини барча бирдек эътироф қилади. Чунки у эриниб ўтирган кишини ғайратга ундайди, маст уйқуда ётган одамни уйғотади, намозига беэътибор кимсаларни хижолат қилади, даҳрийларнинг бошига тўқмоқдек тегади ва яна биз билмаган фазилатлар жуда ҳам кўп унинг.
Ана шу жиҳатларидан келиб чиқиб, мўмин-мусулмонларнинг ҳаётида муҳим аҳамиятга эга бўлган азоннинг тарихига бир кўз югуртириб чиқсак фойдадан холи бўлмайди, деган умиддамиз. Албатта. азоннинг тарихи обдон ўрганилса катта китоб ҳам бўлади. Аммо биз иймонлашиш ниятида билганимизча сўз юритишни ният қилдик.
Намозга қандай чақириш маслаҳати
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳижрат қилиб Мадинага келганларида шаҳар аҳолиси у зотни катта хурсандчилик билан кутиб олди. Маккалик муҳожирлар ва мадиналик ансор Аллоҳ ризолиги йўлида дўсту биродар бўлди. Ансорлар муҳожирлардан молини ҳам, жонини ҳам аямади, қўлидан нима яхшилик келса ҳаммасини қилди. Маккада мушрикларнинг қаттиқ зулмидан эзилган муҳожирлар ана шу ерга келганидан кейин кун кўргандек бўлдилар.
Шу тариқа, бу муаззам шаҳарда Ислом дини кенг ёйилди. Мусулмонларнинг боши узра соя солиб турган хатарлар ортда қола бошлагач, уларга намоз, закот, рўза фарз қилинди, ҳад (жазо тури) жорий қилинди, ҳалол ва ҳаромнинг чегаралари белгилаб берилди.
Дастлабки кезларда мусулмонлар намозга ҳеч қандай чақириқсиз тўпланиб келаверарди. Аммо бунда баъзилар намозга кечикиб қолмаслик учун вақтли келиб жуда кўп вақт сарфласа, баъзилар кечикиб қолар эди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам яҳудийлар ибодатларига чақирадигандек карнай чалдирмоқчи бўлдилар, сўнг бу фикрдан қайтдилар, сўнгра мусулмонларни чақириш учун занг чалмоқчи бўлдилар.