Автор: Шамиль Магамедвасиев
KZfaq; kzfaq.info/love/Sha...
İnstagram: / shamilmaqamedvasiyev_o...
Facebook: / mvshamil62
Hədik
Hədiyin tarixi əsrlər əvvəlinə, Nuh peyğəmbərin dövrünə kimi gedib çıxır. Deyilənlərə görə Nuh peyğəmbər Allahdan gələn vəhi nəticəsində gələcək və kütləvi qırğına səbəb olacaq seldən xəbər tutur və gəmi tikdirir. Tikdirdiyi gəmiyə çoxlu növ buğda məhsulları, tərəvəz, fərqli heyvanları və s. hansı ki insanın yararlana biləcək nemətləri yığır. Gözlənilən sel baş verir. Nuh peyğəmbər və ona itaət edib Allaha ibadət edənlər xilas olunurlar. Bəlli bir vaxt gəmidə qalandan sonra onlar gəmidəki qidanın azaldığının fərqinə varırlar və qalan bütün buğda növlərini qarışdıraraq yeni yemek növü bişirmək qərarına gəlirlər. Bişirilən yemək çox bərəkətli alınır xeyli müddət gəmidəki insanları tox saxlayır. Bunu görən Nuh peyğəmbər və insanlar bunu Allahdan gələn bərəkət nişanəsi olaraq anlayır və suya keçəndən sonra da ənənəni davam etdirməyi qərar verirlər. Nuh peyğəmbərin seldən qurtulma zamanında böyük rol oynayan, indilərdə hədik adlanan (Avarlarda roxiboq) yemək sonrakı nəsillərə bərəkətin, qənaətin və birliyin rəmzi olaraq miras buraxılır. Azərbaycanda və Türk dünyasında hədik fərqli səbəblərə görə keçirilə bilər, məsələn qardaş Türkiyədə hədik uşağın diş çıxması ilə təşkil olunur. Azərbaycanın fərqli regionları hədiyə özünə məxsus rəng qataraq öz adət-ənənələrinin önəmli tədbirinə çeviriblər. Yerli özünə məxsus fərqliyini hədiyin bişirmə üsulunda da görmək olur. Məsələn Avarlardan ibarət olan Danaçı kəndində hədiyə noxud qatılır, amma eyni Avarların yaşadığı Car kəndində noxudu çox nadir ailələr qatır, hədiyə daha çox noxudun yerinə lobya qatilir.
Hədik Avarca RokiBoq - yəni buğdadan hazırlanmış aş deməkdir. Avarlarda hədik çox səbəblərə görə keçirilə bilər. Bu ailədən- ailəyə dəyişilir (illik, İslamın müqəddəs günlərində və s.) Onu da qeyd etmək lazımdır ki, İslamın gəlişi ilə Avarların bu və ya digər adət-ənənələri nəinki itib əksinə dahada möhkəmlənərək canlanıb özünə yeni bir rəng qatıb.