Valideynlərinin qəbrini tapa bilmədi, haqqında ölüm xəbərləri yayıldı
Onun adı Muğam, xalq musiqisi ilə qoşa çəkilib hər zaman. Yetişdirdiyi sənətkarların sayını heç özü də bilmir. Həmişə göz qabağında, xalqın qəlbində olub. Biri var. Səhnəmizin məcnunu, xalq artisti Arif Babayev.
Arif İmran oğlu Babayev 20 fevral 1938-ci ildə Ağdam şəhərinin Sarıhacılı kəndində anadan olub. 1962-ci ildə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət İnstitutunu bitirib. Daha sonra Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında, 1966-cı ildən isə Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrında çalışıb. Erkən yaşda qohumlarının istəyi ilə Ağdamda görüb bəyəndiyi Gültəkin adlı xanımla ailə qurub. Gültəkin xanımın həmin vaxt 18 yaşı varmış, Tibb Universitetinə hazırlaşırmış. Ancaq bir balı çatmadığından imtahandan kəsilib. Arif bəy ona deyib ki, narahat olma, səni özüm oxudacam. Ancaq iş elə gətirib ki, ard-arda onların üç qız, bir oğul övladı dünyaya gəlib və Gültəkin xanım ali təhsil ala bilməyib. Sonralar onun bir qızı anasının arzusu ilə həkim olub.
Arif Babayev, Seyid Şuşinski, Xan Şuşinski, Zülfi Adıgözəlov kimi sənətkarların ənənələrinə əsaslanaraq, özünəməxsus ifaçılıq üslubu yaradıb. 1960-cı ildən başlayaraq onun yaradıcılıq yolu Bakı şəhəri ilə bağlı olub. Sənətçi Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində təhsil alıb.
Əvvəl Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasına, sonra isə Azərbaycan Dövlət opera və Balet Teatrına solist kimi dəvət olunan Babayev bu teatrın səhnəsində muğam operalarında Məcnun, Kərəm, Aşıq Qərib kimi yaddaqalan obrazlar yaradıb.
80-ci illərin əvvəlində öz istəyi ilə teatrdan uzaqlaşıb, filarmoniyaya gedib. Sonralar isə Milli konservatoriyaya müəllim kimi dəvət olunub. Bu barədə o, müsahibələrinin birində deyib: “Uzun müddət Məcnun oldum, ancaq bir vaxt baxdım ki, artıq hörmət-izzətlə getmək lazımdır. Deyəndə ki operadan getmək istəyirəm, hamı məəttəl qaldı ki, hara gedirsən, niyə gedirsən? Dedim, yox, gedirəm. Artıq mənim gedən yaşımdır, indi cavanların vaxtıdır, yaxşı cavanlarımız var, qoy, onlar gəlsin. 1966-67-ci illərdə gəlmişəm operaya. O zaman cavan, arıq, hündürboy oğlan idim, indiki kimi deyildim. Elə Məcnuna da oxşayırdım. Neçə-neçə Leylilər gördüm. Leylilər çox, Məcnunlar az idi o zamanlar. Leylilərimdən biri də Flora Kərimova oldu. Pis oxumadı, öhdəsindən gəldi Flora xanım. Tamaşaçılar da onu sevir axı. Çoxlu əl çaldılar. Asan deyil e, “Leyli və Məcnun”u səhnədə oynamaq”.
Gedəndə isə atamın-anamın qəbrini tapa bilmədim . Şumlamışdılar oranı. Halbuki bir dəstə gül götürmüşdüm ki, onların qəbrinin üstünə qoyum. Onların qəbrini tapa bilmədim, ona görə də tanımadığım bir məzara qoydum gülləri. torpağımı görən kimi öpdüm, bağrıma basdım, cibimə doldurub gətirdim. Amma Ağdama borclu qaldım. Demişdim, azad olunduğu gün dizin-dizin sürünəcəm, ancaq belə oldu ki, səhhətim imkan vermədi. Allahıma şükürlər olsun, ölmədən bu günü gördüm. Çox istəyərdim ki, mənim Ağdamda ev-muzeyim olsun”.
Arif Babayevin bəzi həmkarları ilə zamanında qalmaqalları da olub. Belə ki, vaxtilə Ağadadaş Ağayevin “Qarabağ muğam məktəbi yoxdur, sadəcə ləhcə var” sözlərini deməsinə Arif Babayev münasibət bildirərək deyib. “Qarabağ muğamatın, musiqinin beşiyidir, bunu hamı bilir. Elə təkcə Üzeyir Hacıbəyli bəs edər. Ağadadaş səhv danışır, mən onu başa salaram. Buna görə heç kim narahat olmasın. Zaman-zaman bu məsələ müzakirə olunub, amma tarix tarix olaraq qalır.
Arif Babayevin ən yaddaqalan mübahisəsi həmkarı Xalq artisti Canəli Əkbərovla olub. Belə ki, illərdir davam edən Muğam müsabiqəsinin münsiflər heyətində olan hər iki xanəndə sonralar elə bu müsabiqəyə görə üz-göz olublar. Canəli Əkbərovun müsabiqədən kənarlaşdırılması onların arasında gərginlik yaradıb. Canəli Əkbərov Arif Babayev və müsabiqədə iştirak edən digər həmkarlarını tənqid edib. Ancaq ömrünün son günlərini yaşayan Canəli Əkbərovun barışıq təklifinə Arif müəllim müsbət qarşılıq verib. Həmkarının ölümündən sonra isə o, müsahibəsinin birində deyib: “Son nəfəsdir axı. Ona görə Canəlini bağışladım. Əlbəttə, keçməli idi o inciklik. İnsanıq da. Hamı gedəcək bu yolu. O mənim xanəndə yoldaşım idi. Canəlinin bu sənətdə zəhməti olub. Aramızda olan xırda-para şeylər də keçdi. Allah ona rəhmət eləsin. Hər şeyi qoyuruq bir kənara, son mənzildə necə kinli olmaq olar?”.
Hazırda 85 yaşı olan Arif Babayev haqqında ölüm xəbərləri yayılan məşhurlardandır. Belə ki, ötən ilin noyabr ayında onun vəfat etməsi ilə bağlı mətbuatda xəbərlər yayılmışdı.
85 yaşlı Xalq artisti "Azərbaycan SSR əməkdar artisti", "Azərbaycan SSR xalq artisti", "Şöhrət" ordeni, "İstiqlal" ordeni, "Şərəf" ordeni ilə təltif olunub.