Do końca roku 129 centrów zdrowia psychicznego będzie organizować kompleksową opiekę nad pacjentami. Pilotaż centrów zostanie rozszerzany, by ostatecznie stać się częścią systemu ochrony zdrowia do 2027 r. i udzielać pomocy potrzebującym w 300 podmiotach.
Centra zdrowia psychicznego to miejsca, w których można dostać natychmiastowe, bezpłatne wsparcie przez całą dobę - bez skierowania i zapisywania się na wizyty. Wprowadzono je programem pilotażowym w 2018 roku, aby przetestować rozwiązanie kompleksowych i ciągłych świadczeń dla pacjentów. Pilotaż to forma upowszechnienia opieki opartej na modelu psychiatrii środowiskowej i stanowi element realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego - potrwa do 31 grudnia 2024 r.
Jak przedstawicielka programu ocenia jego realizację, czym on jest i co wydarzy się po 2024 roku?
O tym w „Menedżerze Zdrowia” opowiada Katarzyna Szczerbowska, rzeczniczka Biura do spraw Pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego.
- Pilotaż będzie się rozszerzać. Aktualnie działa w nim 86 centrów. Do końca roku 129 podmiotów będzie organizować kompleksową opiekę nad pacjentami. Program udowodnił, jak skuteczne i potrzebne jest leczenie w centrach - mówi rzeczniczka, dodając, że „129 centrów oznacza objęcie wsparciem 52,45 proc. populacji powyżej 18. roku życia, czyli łącznie 16 373 505 osób”.
- Pomoc w centrach dostosowana jest do potrzeb każdego pacjenta. Może obejmować wizyty w poradni, pobyt na oddziale dziennym lub całodobowym, wsparcie zespołu leczenia środowiskowego, który odwiedza pacjenta w domu, by pomagać jemu i jego rodzinie, oraz psychoterapię - indywidualną lub grupową. Indywidualny plan leczenia opracowują specjaliści na podstawie kontaktu z osobą doświadczającą kryzysu psychicznego - wyjaśnia.
Katarzyna Szczerbowska ocenia, że „centra zdrowia psychicznego to zupełnie nowe podejście do tzw. odpowiedzialności terytorialnej”.
- Jednostki działające w danym obszarze uzyskują z Narodowego Funduszu Zdrowia pieniądze, które są wydawane na realizację kompleksowych świadczeń dla wszystkich mieszkańców, ale wydatki można elastycznie kształtować w zależności od potrzeb pacjentów związanych z zapoczątkowaniem procesu zdrowienia - mówi.
- Nowe podejście, optymalizacja, zwiększenie dostępności jest kluczowym elementem testowanego modelu - podkreśla, dodając, że „to odejście od leczenia izolacyjnego do środowiskowego, które obejmuje wsparcie pacjenta, ale też jego najbliższego otoczenia, oraz to, że leczenie odbywa się blisko domu osoby w kryzysie”. - To ogromny postęp w polskiej psychiatrii, który umożliwia nie tylko zdrowienie, lecz także pozostanie w zdrowiu, odbudowę więzi emocjonalnych i funkcjonowanie w społeczności - zaznacza ekspertka.
W placówkach istnieje możliwość skorzystania z dodatkowych działań terapeutycznych, takich jak oparcie społeczne, doradztwo zawodowe i prawne.
- Koncentrujemy się na profilaktyce, edukacji z zakresu zdrowia psychicznego, dlatego organizujemy w centrach wydarzenia, szkolenia, festyny, aktywność fizyczną na świeżym powietrzu, konkursy plastyczne i porady żywieniowe - mówi.
Co dalej z pilotażem?
- Plan jest taki, aby centra zdrowia psychicznego były elementem systemu opieki zdrowotnej. Nie zdążymy tego zrobić w tym roku, bo konieczne jest powstanie ustawy, w której opisany będzie model funkcjonowania tej formy opieki psychiatrycznej. Z tego powodu pilotaż przedłużono do czasu powstania odpowiednich zapisów legislacyjnych. Do końca 2027 roku programem powinni być objęci wszyscy mieszkańcy Polski - podsumowuje Katarzyna Szczerbowska.