Akademia Łomżyńska

Пікірлер

@emildziki 2 ай бұрын

Super, fajnie - profeska.. A włosy?.. Nie mam pytań ....

@WojaksStudios 3 ай бұрын

Ale halo, to oatatnie zdjęcie bakterii Lactobacillus Acidophilus to nie jest zdjęcie z mikroskopu optycznego tylko z elektronowego sem a pozatym gdyby to było wasze prawdziwe zdjęcie z sem to i tak było by czarno białe oraz nie wyróżniało by takiej aż za dobrej ostrości

@cecyliarys6080 5 ай бұрын

Babcia podoila krowke mleczko postalo skwasilo potem podgzalo i ser na druszlak i wszystko bez wiedzy chemii i magistra

@Rysiek_0.7_na_raz 5 ай бұрын

Proszę się tak nie stresować :)

@user-uy1ck8fx9h 7 ай бұрын

ale kiepsko mowi aglik by nie za bardzo zrozumial aerykanin moze by zalapal

@jarekckshxh358 10 ай бұрын

Ku chwale zyhorotzzildowi

@noname00399 10 ай бұрын

Bardzo ciekawe

@tomaszjanowski2597 10 ай бұрын

Nie wiem o jakim problemie w Biblii na samym końcu mówi pan profesor. Otóż jak na standardy antyczne, początek spisywania Nowego Testamentu na kilkanaście lat po zmartwychwstaniu Jezusa to ewenement tamtych czasów. Musimy wiedzieć, że wtedy gdy mało kto potrafił czytać i pisać, dominował ustny przekaz. Lee Strobel "Sprawa Chrystusa" : "Jedną rzeczą jest wykazanie, że ewangelie są zakorzenione bezpośrednio lub pośrednio w świadectwie naocznych świadków, a czym już zupełnie innym jest pytanie o to, czy informacja ta została rzetelnie zachowana aż do momentu ostatecznego spisania jej po latach. Wiedziałem, że jest to jeden z głównych punktów spornych, dlatego chciałem postawić Blombergowi takie pytania, by dotrzeć do sedna problemu. Ponownie wziąłem do ręki popularną książkę Armstrong „A History of God". Posłuchaj czegoś innego, co ona napisała - powiedziałem. „Wiemy bardzo niewiele o Jezusie. Pierwszy dłuższy opis jego życia ewangelia Świętego Marka, która została napisana nie wcześniej niż około roku 70, jakieś czterdzieści lat po jego śmierci. Do Lego czasu na fakty historyczne nałożone zostały elementy mityczne, które wyrażały znaczenie jakie uzyskał Jezus dla swoich wyznawców. To właśnie to znaczenie przekazuje przede wszystkim święty Marek, a nie wiarygodny, obiektyw portret": Odłożyłem książkę do otwartej teczki, zwróciłem się w stronę Blomberga i kontynuowałem - Niektórzy uczeni twierdzą, że ewangelie zostały napisane tak wiele lat po przedstawianych wydarzeniach, że pojawiły się już legendy i zniekształciły ostateczny zapis, przemieniając Jezusa z mądrego nauczyciela w Syna Bożego. Czy jest to racjonalna hipoteza, czy istnieje solidny materiał dowodzący, że ewangelie zostały spisane wcześniej, niż mogły powstać legendy całkowicie zniekształcające, wierność ostatecznego zapisu? Blomberg przymrużył oczy, jego głos nabrał twardszego tonu. - Są tutaj dwie oddzielne kwestie, dlatego ważne jest, by pamiętać o ich rozdzieleniu - powiedział. - Uważam, że istnieją dobre świadectwa o wczesnej dacie napisania ewangelii. Nawet jednak jeżeli tak nie było, argument Armstrong nie jest słuszny. - Dlaczego? - Przyjęte przez uczonych daty, nawet w kręgach bardzo liberalnych, to Marek w latach siedemdziesiątych, Mateusz i Łukasz w osiemdziesiątych i Jan w dziewięćdziesiątych. W takim razie jest to ciągle za życia różnych naocznych świadków Jezusa, włączając w to wrogich naocznych świadków, którzy działaliby jako czynnik korekcyjny, gdyby rozpowszechniały się fałszywe historie dotyczące Jezusa. W wyniku tego, te późne daty nie są wcale takie późne. W rzeczywistości, możemy dokonać bardzo pouczającego porównania. Przerwał na chwilę, po czym kontynuował - Dwie najwcześniejsze biografie Aleksandra Wielkiego zostały napisane przez Arriana i Plutarcha ponad czterysta lat po śmierci Aleksandra w roku 323 przed Chrystusem, a jednak historycy uważają je ogólnie za wiarygodne. Tak, legendy u Aleksandrze Wielkim powstawały w miarę upływu czasu. ale było to dopiero w wiekach późniejszych niż czasy tych dwóch pisarzy. Innymi słowy, przez pierwsze pięćset lal historia Aleksandra w dużej mierze pozostała nienaruszona, materiał legendarny zaczął pojawiać się dopiero w ciągu następnych pięciuset lat. Tak więc niezależnie od tego, czy ewangelie zostały napisane sześćdziesiąt czy trzydzieści lat pa czasach Jezusa, okres ten jest w porównaniu do Aleksandra zupełnie nieistotny. Rozumiałem, co chce powiedzieć Blomberg. Równocześnie jednak miałem co do tego pewne zastrzelenia, intuicyjnie oczywiste wydawało się, że im krótszy odstęp między wydarzeniem a jego opisem, tym mniej prawdopodobne. by uległ on zniekształceniu przez legendy czy błędy pamięci. -Załóżmy przez chwile, że się z tym zgadzam, chciałbym jednak wrócić do kwestii datowania ewangelii - powiedziałem. - Wspomniałeś. że uważasz, iż zostały napisane wcześniej od dat, które wymieniłeś. - Tak. wcześniej - odparł. - Na poparcie tego możemy spojrzeć na księgę Dziejów Apostolskich, która została napisana przez Łukasza. Dzieje urywają się najwyraźniej niedokończone - Paweł jest centralną postacią tej księgi i jest w areszcie domowym w Rzymie. Na tym księga gwałtownie się kończy. Co siało się z Pawłem? Nie dowiemy się tego z Dziejów, prawdopodobnie dlatego, że księga ta została zamknięta przed jego śmiercią. Blomberg ożywiał się coraz bardziej w miarę mówienia.

@tomaszjanowski2597 10 ай бұрын

-To oznacza. ze Dziejów nie możemy datować później niż na rok 62 po Chrystusie. Ustaliwszy to, możemy teraz posuwać się wstecz. Ponieważ Dzieje to druga część dzieła, wiemy. że pierwsza. ewangelia Łukasza musiała powstać wcześniej. A ponieważ są do niej włączone fragmenty Marka, to oznacza, że Marek jest jeszcze wcześniejszy. Jeżeli przyjmiemy być może rok odstępu między nimi, dojdziemy do tego, że ewangelia Marka została napisana nie później niż w roku 60 po Chrystusie, być może pod koniec lat pięćdziesiątych. Jeżeli Jezus został ukrzyżowany w roku 30 lub 33, to mamy do czynienia z maksymalnym odstępem mniej więcej trzydziestu lat. Ponownie zagłębił się w fotelu - tym razem z blaskiem triumfu w oczach. -Z historycznego punktu widzenia, zwłaszcza w zestawieniu z Aleksandrem Wielkim - podsumował - jest to jak wiadomość z ostatniej chwili! Rzeczywiście, to robiło wrażenie: zmniejszenie przerwy miedzy wydarzeniami z życia Jezusa a napisaniem ewangelii do punktu, w którym, z perspektywy historii, nie miała ona żadnego znaczenia! W dalszym ciągu jednak miałem jeszcze kilka pytań. Moim celem było cofnąć zegar jak najbardziej wstecz, by dotrzeć do najwcześniejszych informacji o Jezusie. COFNIĘCIE SIĘ DO POCZĄTKU Wstałem i podszedłem powoli do półek z książkami. -A czy moglibyśmy cofnąć się jeszcze bardziej? - powiedziałem, odwracając się w stronę Blomberga - Jaką datę możemy uzyskać dla fundamentalnej wiary w ofiarę Jezusa. jego zmartwychwstanie i jego wyjątkowy związek z Bogiem? - Tutaj pomoże nam zwrócenie uwagi na fakt, że księgi Nowego Testamentu nie są ułożone w porządku chronologicznym - rozpoczął. -Ewangelie zostały napisane po niemal wszystkich listach Pawła, który rozpoczął pisanie ich prawdopodobnie pod koniec lat czterdziestych. Większość jego głównych listów powstała w latach pięćdziesiątych. By znaleźć najwcześniejsze informacje, przechodzimy do listów Pawła i pytamy: ,,Czy są tu jakieś ślady, że przy ich pisaniu zostały wykorzystane jeszcze wcześniejsze źródła?'". - l co znajdujemy? - Odkrywamy, że Paweł włączył w nie pewne wyznania wiary i hymny z najwcześniejszego okresu kościoła chrześcijańskiego. Cofają nas one aż do świtu narodzin kościoła wkrótce po zmartwychwstaniu. Najbardziej znane wyznania wiary są zawarte w Liście do Filipian 2:6-11, gdzie czytamy, że Jezus istniał „w postaci Bożej", a także w Liście do Kolosan 1:15-20, który to tekst opisuje go jako „obraz niewidzialnego Boga", przypisuje mu stworzenie wszystkiego i pojednanie wszystkiego z Bogiem: _dzięki przywróceniu pokoju przez krew krzyża jego-. To są z pewnością ważne teksty wyjaśniające przekonania najwcześniejszych chrześcijan o Jezusie. Prawdopodobnie jednak najważniejszym wyznaniem wiary w kategoriach historyczności Jezusa jest tekst z Pierwszego Listu do Koryntian, rozdział 15, gdzie Paweł używa formalnego języka, aby zaznaczyć, że przekazuje tę ustną tradycję w stosunkowo utrwalonej formie. Blomberg znalazł fragment w Biblii i przeczytał: Najpierw, bowiem podałem wam to, co i ja przejąłem, że Chrystus umarł za grzechy nasze według Pism i ze został pogrzebany, i że dnia trzeciego został z martwych wzbudzony według Pism, i że ukazał się Kefasowi, potem dwunastu, potem ukazał się więcej niż pięciuset braciom naraz, z których większość dotychczas żyje, niektórzy zaś zasnęli; potem ukazał się Jakubowi, następnie wszystkim apostołom. -Cu to oznacza? - kontynuował. - Jeżeli ukrzyżowanie miało miejsce już w roku 30. to nawrócenie Pawła nastąpiło około roku 32. Natychmiast udał się on do Damaszku., gdzie spotkał się z chrześcijaninem imieniem Ananiasz i kilkoma innymi uczniami, Jego pierwsze spotkanie z apostołami w Jerozolimie musiało więc mieć miejsce około roku 35. W jakimś punkcie w tym okresie Paweł musiał otrzymać to wyznanie wiary, które zostało już wcześniej sformułowane i było używane przez pierwotny kościół. Tak więc mamy tutaj kluczowe fakty dotyczące śmierci Jezusa za nasze grzechy i szczegółową listę tych, którym ukazał się po zmartwychwstaniu - i to wszystko datowane na dwa do pięciu lat od samych wydarzeń - Czuć było emocję w jego głosie. - To nie jest dodana później mitologia, po czterdziestu czy więcej latach jak twierdzi Armstrong. Można obronić twierdzenie. że chrześcijańska wiara w zmartwychwstanie, chociaż jeszcze nic była spisana, jest poświadczona już w dwa lata po tym wydarzeniu. To ma olbrzymie znaczenie - podniósł nieco glos, - Teraz nie porównujemy już trzydziestu czy czterdziestu lat z pięcioma wiekami powszechnie akceptowanymi dla innych dzieł - mówimy o dwóch latach! Nie mogłem zaprzeczył ważności tego dowodu. Z pewnością odpierał on zarzut, że zmartwychwstanie - podawane przez chrześcijan za koronny dowód boskości Jezusa - jest jedynie mityczną idea, która rozwijała cię w długim okresie czasu, w miarę jak legendy zniekształcały relacje naocznych świadków życia Jezusa. Dla mnie miało to jeszcze znaczenie osobiste - jako dla sceptyka, był to przecież jeden z moich największych zarzutów wobec chrześcijaństwa. Oparłem się o półkę z książkami. Omówiliśmy duży zakres materiału, a kulminacyjne stwierdzenie Blomberga wydawało się dobrym powodem do zrobienia przerwy. "

@michonn2 Жыл бұрын

Dziekuje za ten filmik ja akurat dzisiaj mialem zajecia praktycznie w laboratorium z wymazem oraz zroznicowaniem bakterii dodatnich oraz ujemnych bedac zagranica na uczelni. Milo wiec tez posluchac expertow w jezyku Polskim :)

@FreedomAddicted Жыл бұрын

Dziękuję za filmik. Jutro kupuję hamburgera i badam ilość kolonii.

@annabudis8880 Жыл бұрын

Celsjusza nie Celcjusza.Przyjemnie się słucha słucha ogląda,super dziękuję bardzo

@Jonasz69 Жыл бұрын

Bardzo dziękuję za filmik. Fajnie, że i profesjonalistom chce się zaistnieć w netowym bagnie, . Garść uwag od amatora, z nadzieją na odpowiedź lub sprostowanie:| 1...nie jest podane, czy proces prowadzony przed kamerą jest na mleku pasteryzowanym czy nie. 2...dlaczego warunkiem jest taki zakres pH na starcie, pilnowanie, by nie było podkwaszone, skoro potem dogrzewamy i dodajemy bakterie, by to właśnie lekko zakwasić. 3.dla mleka niepasteryzowanego chyba nie ma konieczności dodawania bakterii bo te które są oryginalnie są przecież mezofilne (koryciński powstaje mikrobiloogicznie "na żywca"). Tak samo powinna tam być oryginalnie wystarczająco ilość wapnia. 4...Dlaczego pasteryzacja pozbawia mleko wapnia? Nie rozumiem...wyparowuje?? Co dokładnie się z nim dzieje, że trzeba dodatkowo dodawać CaCl2 5...Przy osuszaniu ziarna, podała Pani limit temp 40 stC. A przecież całą masę serów (choćby oscypek) dogrzewa się do wyższych temperatur. Limit 40 może mieć głownie znaczenie dla bakterii mezofilnych, bo termofilne wytrzymują więcej. 6. Prasa śrubowa ciut kulawa do tego celu, bo w miarę osuszania sera jego objętość się zmniejsza, więc wciąż wypadało by dokręcać śrubę. 7...nic o soleniu sera 8...laboratorium wypas...Metlerki itp... Tym bardziej dziwi...brak czepka ochronnego podczas wytwarzania było nie było - żywności. Wiem..ma Pani piękne włosy i miło popatrzeć, ale jak profeska to profeska. Trudno. Przykład trzeba dać.

@aro00001 4 ай бұрын

Szkoda, że autorka się do pytań nie odniosła.

@maGnumLomza 2 жыл бұрын

50% to prawda , absolwent :)

@automatyknowejery8505 2 жыл бұрын

Mniam

@grazynaw9221 2 жыл бұрын

Czy to komedia

@bodzioo-uj7rb 2 жыл бұрын

witam nauczycieli

@call_me_stan5887 2 жыл бұрын

Powiększenie 100 i 1000 razy to rozumiem (swoją drogą powiększenie 1000 to praktycznie górna granica dla zwykłego mikroskopu świetlnego, nie wiem skąd liczby podane na filmie), ale z tym sztucznie kolorowanym obrazkiem z mikroskopu elektronowego to już reżyser filmu mocno przesadził. Dodatkowo, olejek immersyjny nie służy do "odbijania" światła. Barwniki nie służą do "przytwierdzania" mikroorganizmów do szkiełka - od tego jest proces utrwalania w płomieniu palnika.

@michonn2 Жыл бұрын

Obejrzyj ten film jeszcze raz bo nie zrozumiales przekazu, szczegolnie jesli chodzi o barwniki. A jesli chodzi o powiekszenie to szkla uzyte to byly 10, 40 oraz 100 czyli 10x10 to 1000, 40x 100 to 4000 oraz 100 x 100 to 10.000

@przyjacielswistakow6301 3 жыл бұрын

Dzięki

@SKRRT-xf5vi 3 жыл бұрын

Pan Andrzej Rodak to kozak

@Rysino 3 жыл бұрын

Fajne laboratoria. PLC, Arduino 🛠️❤️🤖

@renataojek5007 3 жыл бұрын

Czy na pewno mikroskop świetlny ma powiększenie 4 000x, 10 000x, 40 000x i 100 000 razy?

@papasmurf3082 3 жыл бұрын

Wstyd żeby taki wykształcony człowiek jak tu przedstawiona pani mówił że optyczny mikroskop powiększa ponad 1500 razy , myląc zapewnie z powiększeniem uzyskanym na ekranie komputera pozdrawiam

@call_me_stan5887 2 жыл бұрын

@@papasmurf3082 szkoda, że nie zostało to wyłapane podczas przygotowania filmu - stres przed kamerą robi swoje - ale m. in. po to się film montuje i poddaje edycji aby błędy skorygować. Mocne niedopatrzenie. Takich wpadek jest więcej.

@piotrgolec1 2 жыл бұрын

Ta p dr nawet nie potrafi sie przedstawic P.Mileno max pow mikroskopu swieetlnego to mam 2000x

@komisariatnr3127 3 жыл бұрын

A czy w Kwasie Mlekowym 80% znajdziemy te dobre bakterie ? Żona kupiła sobie kwas mlekowy do robienia jakiegoś pelingu i na butelce pisze że ma właściwości probiotyczne . Ale przecież to mocny kwas ,więc takie bakterie chcąc nie chcąc powinne zginąć w tak dużym stężeniu ? Czy producent pisze prawdę ,czy po prostu to taki chwyt marketingowy ? Pozdrawiam.

@krzysztofdaszkowski5410 3 жыл бұрын

Malinowo Milenka

@lilianas9702 3 жыл бұрын

Super pomysł z odcinkami :) Mam pytanie odnośnie filmiku, czy przed posiewem na płytki Petriego rozcieńczeń nie należy drugi raz je wymieszać przez 5 sekund? Czy raz wystarczy jak to było na filmiku? Pozdrawiam

@akademialomzynska 3 жыл бұрын

Czas od momentu przygotowania kolejnych rozcieńczeń produktu spożywczego w probówkach z uwzględnieniem starannego wymieszania ich zawartości do chwili naniesienia poszczególnych rozcieńczeń w ilości 1 ml na każdą płytkę Petriego i aplikacji na nią odpowiedniego podłoża mikrobiologicznego wynosi około 5 minut. W ciągu tak krótkiego czasu nie dochodzi do osiadania drobnoustrojów na dnie probówki. W związku z tym nie ma wyraźnego wskazania do ponownego wymieszania zawartości probówki przed pobraniem z niej 1 ml rozcieńczenia produktu spożywczego. Jednakże czynność wymieszania zawartości probówki przez 5 sekund jak najbardziej możemy powtórzyć przed bezpośrednim pobraniem z niej materiału badawczego.

@lilianas9702 3 жыл бұрын

@@akademialomzynska Dziękuje za odpowiedz

@agneswoloszczuk4337 3 жыл бұрын

Wow.Bylismy w tej samej klasie w szkole podstawowej 205 na Spartanskiej.

@raviolipaw9015 3 жыл бұрын

No i elegancko, pozdrawiam, Sandra Spawacz.

@pierredolinski1948 4 жыл бұрын

Zasięg sosny zwyczajnej rozciąga się od Wielkiej Brytanii i Portugalii na zachodzie po Serbię, Kaukaz aż do Morza Ochockiego na wschodzie, na północy sięgając krańców Półwyspu Skandynawskiego. W południowej i zachodniej Europie zasięg ten jest poprzerywany, natomiast w środkowej i wschodniej zwarty. Na północnych obszarach zasięgu jest drzewem niżowym, na południowych występuje w położeniach górskich. W Wielkiej Brytanii sosna zwyczajna występuje naturalnie tylko na terenie Szkocji, chociaż z historycznych zapisów wynika, że rosła także w lasach Irlandii, Walii i Anglii. Została wytrzebiona ok. 300-400 lat temu, w wyniku nadmiernego wyrębu. Podobne fakty miały miejsce w Niemczech i Holandii, gdzie gatunek ten jest reintrodukowany. Jako źródło drewna sosna zwyczajna uprawiana była także poza zasięgiem występowania - w Nowej Zelandii i w chłodnych rejonach Ameryki Północnej. Dzięki dużej tolerancji ekologicznej przedostała się z upraw leśnych do naturalnych ekosystemów. W części stanów USA (w regionie Wielkich Jezior i Nowej Anglii) naturalizowana[1], w innych uznana za gatunek inwazyjny, zagrażający rodzimym gatunkom (m.in. w Ontario i Wisconsin). Morfologia Pokrój (Łazy, Polska) Kora Pęd z pąkami Pokrój Drzewo iglaste, zimozielone, korona luźna, z konarami rosnącymi w pozornych okółkach (będących w rzeczywistości ciasnymi spiralami), początkowo stożkowata, z wiekiem staje się rozłożysta lub parasolowata, w zależności od warunków bytowania. Rosnące samotnie sosny mają rozłożyste, dosyć gęste korony. Rosnąc w zwarciu w skupiskach leśnych drzewa tracą dolne gałęzie i wykształcają prosty pień o wysokiej koronie. Sosny występujące na terenach nizinnych mają grubsze konary i korony lekko zaokrąglone, natomiast występujące na obszarach wyżynnych mają konary cieńsze i pokrój bardziej stożkowaty. Pień Przeciętnie osiąga wysokość 30 m, wyjątkowo rośnie do 40 m (najwyższe okazy w Puszczy Białowieskiej osiągają wysokość ponad 45 m[2]). Średnica pnia 0,5-1,2 m. Kora u podstawy pnia starych drzew jest szarobrązowa i gruba (ok. 10 cm), głęboko bruzdowana, w górnej części ma zabarwienie czerwonocynamonowe i łuszczy się cienkimi płatami. Liście Igły szarozielone do niebieskozielonych, osadzone parami na krótkopędach,o długości 3-7 cm, grubości 1-2 mm. Sztywne i twarde, zaostrzone, drobno piłkowane, skręcone dookoła swojej osi. U młodych drzew na szczytach pędów igły mogą występować po 3 lub 4 na krótkopędzie. Pozostają na drzewie od 3 do 6 lat. Kwiaty Kwiaty męskie są jajowate o żółtym zabarwieniu, długości 5-8 mm, gęsto skupione u podstawy młodych pędów. Pojedynczy kwiat stanowią liczne pręciki osadzone na osi, każdy z dwoma pylnikami z wyrostkiem łącznikowym. Po przekwitnięciu kwiaty odpadają pozostawiając fragment pędu bez igieł. Kwiaty żeńskie, w postaci zielonkawych lub czerwonawych łusek zebranych w stojące, szyszeczkowate kwiatostany, wyrastają na końcach młodych pędów. Łuski okrywowe są przyrośnięte do grzbietów znacznie większych łusek nasiennych. Szyszki Osadzone na krótkich szypułkach, zamknięte są małe i zielone, niekiedy zakrzywione, wąskojajowate, z czasem otwierają się i przybierają kształt szerokojajowaty, brązowieją. Osiągają od 3 do 7 cm długości. Osadzone pojedynczo lub po 2-3 obok siebie. Tarczki łusek (apofyza) romboidalne, różnorodnie wykształcone - od płaskich po stożkowate z niewielkim wyrostkiem (piramidką). Zróżnicowany kształt wyrostka na tarczce, pozwala na wyodrębnienie czterech form szyszek: plana - o słabo wykształconym wyrostku (tarczka prawie gładka), gibba - z wyrostkiem prostym, hamata - z wyrostkiem zagiętym w kierunku nasady szyszki, reflexa - z wyrostkiem skierowanym ku wierzchołkowi szyszki. Nasiona czarne, długości 4-5 mm, ze skrzydełkiem długim na 12-20 mm, kleszczowato obejmującym nasienie. Korzeń Korzeń palowy na piaszczystych glebach osiąga głębokość 1,5-3 m. Większość korzeni rośnie poziomo, około 20 cm pod powierzchnią ziemi. Gatunki podobne Sosna górska[3]. Biologia Kwiaty męskie z pyłkiem Kwiaty żeńskie Szyszki W liściach (igłach) znajduje się od 3 do 13 przewodów żywicznych, położonych pod skórką. Przewody żywiczne otoczone są grubościenną sklerenchymą. Skórka złożona jest z małych, grubościennych komórek. Sosna zwyczajna jest gatunkiem jednopiennym, jednak często na poszczególnych pędach, gałęziach i nawet całych drzewach kwiaty są tej samej płci. Kwiaty pojawiają się od połowy maja do połowy czerwca. Kwiaty męskie wyrastają w miejsce igieł, najczęściej w dolnych partiach korony drzewa. Kwiaty żeńskie zlokalizowane są najczęściej w górnej części korony, ale mogą wyrosnąć na każdym odpowiednio nasłonecznionym pędzie. Sosna jest wiatropylna. Pylenie następuje wczesnym latem. Pyłek unosi się na wietrze dzięki pęcherzykom powietrza - każde ziarno pyłku ma 2 pęcherzyki. Drzewa produkują duże ilości pyłku: kwiat wytwarza ok. 157 tys., kwiatostan ok. 5,8 mln ziaren pyłku[4][5]. Wiosną, po około roku od zapylenia, dochodzi do zapłodnienia. Nasiona dojrzewają jesienią tego samego roku, wypadają z szyszek następnej wiosny. Nasiona zachowują zdolność kiełkowania przez 3 lata (75-95%). Kiełkują w ciągu 3-6 tygodni od wysiewu. Siewki mają różną liczbę liścieni, zazwyczaj ok. 5 (3-9). W pierwszym roku z pąka szczytowego wyrasta pęd z młodocianymi pojedynczymi igłami, a jesienią opadają liścienie. Dorosłe igły na krótkopędzie wyrastają w ciągu kolejnego roku. Ekologia Tworzy lasy mieszane oraz czyste bory sosnowe zarówno tajgi jak i obszarów górskich Europy w strefie umiarkowanej chłodnej, o klimacie kontynentalnym. Na północy towarzyszą jej świerk pospolity, brzoza brodawkowata, jarząb pospolity oraz osika, na południu dodatkowo sosna czarna, kosodrzewina i limba. Na wschodnich krańcach zasięgu występuje razem z limbą syberyjską. W Polsce jest najpospolitszą z krajowych sosen, tworzy zespoły borów sosnowych (Pinetum) (jako gatunek dominujący), występuje również często w borach mieszanych (Pino-Quercetum). W lasach gospodarczych często sadzi się lite drzewostany sosny pospolitej zwane też monokulturami sosnowymi. W lasach mieszanych zajmuje bardziej nasłonecznione i suchsze zbocza. Jej naturalny zasięg występowania nie obejmuje jedynie Bieszczadów. Toleruje różne gleby: piaszczyste, gliniaste, także podłoże zawierające łupki i granit, występuje także na torfowiskach. Może rosnąć na glebach o pH od 4 do 7, ale preferuje 4,5-6 pH[1]. Jest odporna na mrozy i dobrze znosi susze, ale jako gatunek światłożądny źle znosi zacienienie. Na północnych krańcach zasięgu jest typowym gatunkiem niżowym, rośnie na wysokościach od poziomu morza do 1000 m n.p.m. Na południu jest drzewem górskim i rośnie na wysokościach 1200-2500 m n.p.m. W Tatrach rośnie pojedynczo lub w niewielkich grupach do wysokości 1580 m n.p.m. Dwuletnie igły sosny zwyczajnej są jednym z najlepszych bioindykatorów roślinnych. Zmienność Forma kryzowa Pomimo szerokiego zasięgu występowania sosna zwyczajna jest wyjątkowo jednolita morfologicznie. Obserwowane różnice są większe w obrębie populacji niż pomiędzy nimi[6]. Kilkaset lat badań tego gatunku[1] przyniosło opisanie ponad 140 podgatunków i odmian, najczęściej bez wystarczających przesłanek. Powszechnie zaakceptowano (w 1998 roku) trzy odmiany, chociaż różnice między nimi są nieznaczne[6]: P. sylvestris var. sylvestris - występuje od Szkocji i Hiszpanii po centralną Syberię. P. sylvestris var. hamata C. Steven (= subsp. hamata (Steven) Fomin) - różni się składem chemicznym żywicy, występuje na Bałkanach, północnej Turcji i Kaukazie. P. sylvestris var. mongolica Litvinov (= subsp. kulundensis Sukaczev) - Mongolia, południowa Syberia i północno-wschodnie Chiny. Wymienia się także kilka dodatkowych odmian, które potencjalnie mogą zostać zaakceptowane w przyszłości. Populacje hiszpańskie, czasem traktowane jako P. s. var. nevadensis H. Christ lub P. s. var. iberica Svoboda, są genetycznie odmienne i wymagają dalszych badań nad ustaleniem dokładnej systematyki.