- link đăng ký kênh tại
/ @dr.diquangbuimd2510
1. Chất béo đảm nhiệm vai trò quan trọng của cơ thể
CHẤT BÉO XẤU
• Chất béo bão hòa hay những Axit béo no không có các liên kết nối, không bị thay đổi khi môi trường nhiệt độ cao như chiên, nướng.
Việc tiêu thụ nhiều chất béo bão hòa có thể làm tăng nồng độ cholesterol trong máu, đặc biệt là tăng cholesterol xấu là LDL-cholesterol , tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột qụy.
• Chất béo chuyển hóa
Làm tăng nồng độ cholesterol xấu và giảm nồng độ cholesterol tốt HDL- cholesterol, là nguyên nhân gia tăng nguy cơ bệnh tim mạch, đột qụy.
Bên cạnh đó, bản thân chất béo chuyển hóa còn chứa rất ít các chất béo có lợi (HDL) khiến chất béo dư thừa không thể tự bài tiết ra ngoài cơ thể.
Cung cấp nhiều chất béo bão hoà khiến cơ thể tăng cholesterol có hại lẫn triglycerides.
CHẤT BÉO TỐT
• Chất béo không bão hòa hay Axit béo không no thường có một hay nhiều nối đôi, thường có trong dầu thực vật, đậu đỗ, cá và rau củ quả. Khi ở nhiệt độ cao các liên kết dễ vỡ tạo chất Aldehyde gây nguy cơ ung thư.
Trong chất béo không bão hòa lại được chia làm 2 loại đồng phân là cis và trans và chỉ có chất béo không bão hòa trans fat mới gây nhiều ảnh hưởng có hại cho sức khỏe con người.
• Chất béo không bão hòa như dầu thực vật công nghiệp khi hydro , dầu thực vật sử dụng nhiều lần sẽ thành chất béo chuyển hóa trans fat.
Mối liên hệ giữa cholesterol và chất béo thế nào?
Cholesterol là bạn hay kẻ thù đối với cơ thể? Vai trò cholesterol trong cơ thể không phải xấu hoàn toàn, mà cần cholesterol để:
• Cung cấp nguyên liệu sản xuất các mô tế bào, màng tế bào.
• Hỗ trợ quá trình sản xuất nội tiết tố sinh dục nam và nữ, cho hình thái nam và nữ.
• Tổng hợp nên Cortisol để tham gia chống srress, điều tiết hàm lượng đường trong máu.
• Bài tiết acid mật giúp tiêu hóa, hấp thu chất béo, mật còn giúp hấp thu các Vitamin A, D, E , K
• Tạo vitamin D quan trọng D2 và D3 là dẫn xuất của steroid, tổng hợp từ nguồn Cholesterol, khi da được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
2. Mỡ máu hay lipid máu không chỉ là cholesterol
Total cholesterol
Triglycerides
LDL cholesterol low-density lipoprotein LDL
HDL cholesterol high-density lipoprotein HDL
Non-HDL cholesterol including LDL, lipoprotein(a), intermediate-density lipoprotein (IDL), and very low-density lipoprotein (VLDL). It may be a better tool for risk assessment than LDL cholesterol
MỠ XẤU TRONG CƠ THỂ
Gồm : LDLcholesterol, cholesterol toàn phần, Triglycerides, Non-HDL cholesterol , chú ý Trans fat
MỠ TỐT TRONG CƠ THỂ
Chỉ có HDL Cholesterol
3. Lượng chất béo dung nạp vào cơ thể mỗi ngày là bao nhiêu phụ thuộc vào độ tuổi, cơ địa, nghề nghiệp và mục tiêu cân nặng của mỗi người.
Chất béo là nguồn thiết yếu trong chế độ ăn, người từ 18 tuổi trở lên nhu cầu chất béo là vừa phải, chỉ nên chiếm 20 - 25% nhu cầu năng lượng.
Nếu trẻ nhỏ chưa đủ 6 tháng tuổi được nuôi bằng sữa, tỷ lệ năng lượng từ chất béo cung cấp tối thiểu 40%
Với trẻ nhỏ trên 6 tháng đến 1 tuổi, chất béo 40%
Trẻ nhỏ trên 1 tuổi đến 3 tuổi sẽ gần tới 40%
4. Cần bao nhiêu chất béo 1 ngày ở người lớn?
Với một chế độ ăn tiêu chuẩn thông thường từ 18 tuổi trở lên, cơ thể cần khoảng 20-25 % lượng calo từ chất béo, chú ý 1g chất béo cho 09 calo
Dưới đây là cách tính lượng chất béo phù hợp với từng mục tiêu calo.
• 1.500 calo/ngày: cần khoảng 50g chất béo
• 2.000 calo/ngày: cần khoảng 67g chất béo
• 2.500 calo/ngày: cần khoảng 82g chất béo.
Trong đó:
• Chất béo không bão hòa đơn (chất béo tốt) nên chiếm khoảng 15-20%
• Chất béo không bão hòa đa (chất béo tốt): 5-10%
• Chất béo bão hòa (chất béo xấu): dưới 7%
• Chất béo chuyển hóa: 0%, nếu có dưới 2g hay dưới 1%
• Cholesterol: dưới 300mg mỗi ngày.
5. Các điều nên làm để không tăng mỡ máu?
• Chọn thực phẩm phù hợp, hạn chế chất béo có hại, nhất là chất béo chuyển hóa như dầu hydro hóa, dầu chiên xào nhiều lần, thực phẩm chế biến sẵn, bánh quy, sữa nguyên béo.
• Ưu tiên chế độ ăn với thật nhiều rau xanh, hoa quả tươi, ngũ cốc nguyên cám, quả hạch, hạt chia, đậu các loại, cá.
• Bỏ thuốc , có thể dùng rượu vang 150ml/ ngày nếu không có bệnh lý dạ dày, gan mật .
• Kiểm soát cân nặng của cơ thể tránh thừa cân, béo phì .
• Hoạt động thể chất thường xuyên
• Ngoài ra, thay đổi lối sống không đủ làm giảm cholesterol, dùng thuốc do bác sĩ chỉ định.
Tài liệu tham khảo:
www.msdmanuals.com, Rối loạn lipid máu
www.uptodate.com: UPTODATE- Lipid management with diet or dietary supplements, Measurement of blood lipids and lipoprotein- 03/ 2023
Healthline.com