BARYA NG KATOTOHANAN
Homiliya para sa Biyernes Santo,
ika-15 ng Abril 2022, Jn 18:1-19:42
Ang maging Kristiyano ay maging alagad ng KATOTOHANAN. Ito ang implikasyon ng sagot ni Hesus kay Pilato: “Ito ang dahilan kung bakit ako ipinanganak at naparito sa sanlibutan: upang magsalita tungkol sa katotohanan.” At sabi pa niya, “Ang nakikinig sa aking tinig (ibig sabihin, ang mga tagasunod o alagad ko) ay sinumang nasa katotohanan.” (Jn 18:37b)
Mukhang tinamaan si Pilato sa sinabi niya. Biglang naging defensive siya. Sabi niya, “Ano ba ang katotohanan?” (Jn 18:38) Nasabi ko na sa inyo sa mga nakaraang araw na alam din naman ni Pilato ang katotohanan; ang problema lang ay hindi niya ito mapanindigan, kaya siya naghugas-kamay.
Alam niyang hindi totoo ang mga akusasyon laban kay Hesus-na siya ay kasabwat ng mga rebeldeng grupo na gustong magpabagsak sa kapangyarihan ng Roman empire sa mga Hudyo. In short, na-redtag siya. (Noong kasagsagan ng EJK, drug-tagging naman ang uso.)
Siguro kaya Red ang kulay ng Biyernes Santo. Paalala din ito na ang ikinamatay ni Hesus sa krus ay red-tagging. May kinalaman sa pulitika, masamang klaseng pulitika. Hindi naman masama ang pulitika mismo. Tulad ng madalas sabihin ni Pope Francis-ang pulitika ay mahalagang sangkap ng lipunan para sa ikabubuti ng nakararami, hindi ng iilan. Nagiging masama lang ang politika kapag hinahayaan natin na mapasakamay ito ng mga taong hindi ang “common good” ang hangarin kundi pansariling mga interes o kapakanan.
Isa na yata sa pinakamatandang stratehiya ng mga tiwaling pulitiko ay ang pagrered-tag. Katulad ng nauuuso na naman ngayon. Tingnan mo yung katulad ni Doc Naty. Siyempre dahil napakatalino at napakagaling na duktor, dahil titulado, mataas ang credentials at pwedeng yumaman sa pagduduktor, suspetsado kaagad siya porke’t pinili niyang sa mga dukha sa mga liblib na baryo magsilbi bilang duktor. Sabi nga ng isang madre, “Ba’t ba ganyan, porke’t nagsi-serve sa mga dukha, komunista kaagad? Di ba pwedeng ‘Kristiyano’ muna?”
Ganyan din ang pagrered-tag na ginawa kay Hesus. Organizer daw kasi siya ng mga poor fishermen sa Galilea, naglalagi pa siya sa mga liblib na lugar tulad ng mga disyerto at bundok, at related pa siya sa isang kilalang aktibistang propeta na si Juan Bautista at maanghang din magsalita. Ayun, subersibo daw.
Kaya nilagyan siya ng karatula sa ibabaw ng ulo niya nang ipako siya sa krus. Isinulat pa daw sa tatlong linggwahe ang paratang laban sa kanya para maintindihan ng marami: sa Hebreo, Latin at Griyego. Parang babala: Huwag pamarisan kung ayaw n’yong mangyari din ito sa inyo. Ang INRI ay walang ipinagkaiba sa mga isinasabit din noon ng mga nakabonnet na pumapatay sa mga nasa listahan ng drug watch list. Siyempre, pag nakita ang karatula-tatahimik na lang ang tao at sasabihin-okey lang siguro, tutal salot naman ng lipunan ang pinatay.
Ayon sa mga ebanghelista alam naman ni Hesus na ito ang pwedeng maging kahihinatnan niya kung gagayahin niya ang mga sinaunang propeta, kung siya’y magsasalita tungkol sa katotohanan. Ang pinsan nga niyang si Juan Bautista, dahil hindi mapatahimik ang bibig niya, pinapugutan siya ng ulo ng gobernador na si Herodes. Delikado pala talaga ang maging alagad ng katotohanan. Mayroong kasing masasaktan o masasagasaan.
Ano ba ang katotohanan? Tanong ni Pilato? Tanong na hindi na naghintay ng sagot. Parang may kaunti pang natitirang integridad sa kanya noong lumabas siya at humarap sa mga nagpaaresto kay Hesus. Kumbaga sa Piskalya, sinabi niya na wala siyang makitang “probable cause” para bitayin ang taong ito. “Baka naman makukuntento na kayo kung ipapahagupit ko na lang siya?” Pero hindi e; kamatayan talaga ang gusto nila para sa kanya.
Mabigat daw ang loob ni Pilato. Mukhang kumbinsido ang mga tao sa sarili nilang katotohanan at desidido sila na palitawing si Hesus ang tunay na tulisan imbes na si Barabas. Noong panahon na nagsisimula pa lang at sumisikat ang pulitika ng mga Nazi sa Germany, sinabi daw ng propagandista ni Hitler na si Goebbels, “Ang kasinungalingan, kapag inulit mong minsan ay kasinungalingan pa rin. Pero ulitin mo nang libong beses nagiging katotohanan ito.” Mas lalong nagiging totoo ito sa panahon ng social media. Di ba mas mabilis magviral ang fake news kaysa sa totoo? Tanungin mo ang mga Russians kung totoo bang may giyera sa Ukraine, sasabihin nila, “Propaganda lang iyan.”
Kaya daw pala ang bilis nakuha ang boto ng nakararami sa korte ni Pilato. Naidaan kasi sa lakas ng sigaw. Pinagkaisahan nila ang hindi totoo. Kaya pati si Pilato, na-pressure na pagbigyan na lang sila. Ganoong tipo naman ng tao ang hanap ng Roman empire na mamuno sa bayan nila-iyung tipong magpapakatuta sa kanila. Iyung tipong magsasabing, “Kapag pinalaya mo ang taong iyan hindi ka kaibigan ng Roman emperor.” Kaya biglang natakot si Pilato na baka makalaban pa niya ang mga ito at mawalan siya ng kapangyarihan. Malakas talaga ang hatak ng pera at kapangyarihan.