Рет қаралды 3,651
Чаноқ Ва Оёқ Артериал Қон Томирлари 1
Қон томирлар - танадаги муҳим аъзолардан бўлиб, миямиздан тортиб то оёқларимиз остигача тарқалган. Қон томирлари вена, артерия, лимфа ва майда капилляр томирлардан иборат.
Қон томирлар танамизнинг барча қисмларида мавжуд бўлиб, улар ҳажмига кўра турлича бўлади. Масалан, юрак билан бутун танани боғловчи артериянинг энг каттаси аорта бўлиб, у ичи энг кенг томир ҳисобланади. Унинг кенглиги 2.5 сантиметрни, узунлигини эса қирқ сантиметрни ташкил этади. Қолган томирлар ҳам турлича катталикда бўлади. Кенглиги миллиметрдан ҳам кичик бўлган капилляр томирлар ҳам бор.
Қон томирларнинг танамиздаги вазифаси нима?
Қон томирлар керакли озуқани қон орқали тўқима ва ҳужайраларга етказиб беради. Ҳужайралардан моддалар алмашуви натижасида ҳосил бўлган қолдиқ моддалар ва карбонат ангидрид гази улардан майда вена, капилляр томирларига ўтиб, сўнгра ўрта, йирик вена томирлари орқали юракнинг ўнг бўлмасига келиб қуйилади. Шундай қилиб, юрак-қон томир тизими тананинг ҳамма тўқима-ҳужайраларига озиқ моддалар ва кислород етказиб беради. Уларда ҳосил бўлган қолдиқ моддаларни қабул қилиб, айириш органларига етказади.
Олимлар узоқ изланишлардан сўнг қон томирларининг ички девори силлиқ, эластик модда билан қопланганини, томирларнинг ички деворида қаттиқлик ва эгрилик йўқлигини аниқладилар. Агар томирларнинг ички девори заҳарланиш ёки чекиш таъсирида дағал бўлганида ёки қарилик сабабли томирларда қаттиқлашиш (атеросклероз) юз берганида, қон ўша дағаллашган нуқтада тўхтаб, тўпланиб, охири тромбга олиб келади. Тромб эса хатарли касалликлардан бўлиб, агар инсон дарҳол даволанмаса, вафот этиши мумкин ёки тромб билан оғриган аъзони кесиб ташлашга тўғри келади ёки бўлмаса буйрак етишмовчилиги кузатилиши мумкин. Бундан ташқари тромб натижасида ичаклар гангренаси ҳам бўлиши мумкин.