Hezjod: Bliskowschodnie korzenie greckiej mitologii

Рет қаралды 5,569

Күн бұрын

Doceń naszą pracę i postaw nam kawę! buycoffee.to/podcasthistorykow
Już autorzy starożytni uważali Hezjoda, beockiego poetę tworzącego w okresie archaicznym za twórcę greckiej kosmogonii i teogonii. Wiarę w oryginalność wizji powstania świata bogów i ludzi przedstawionej przez Hezjoda podzielali również nowożytni badacze. Jednak w 1936 r. opublikowano tekst pochodzący z dawnej stolicy Hetytów (Hattusa), który zrewolucjonizował nasze podejście do twórczości Hezjoda. Okazało się, że mit który zaprezentował autor grecki znany był dużo wcześniej w tradycji hurycko-hetyckiej. W jaki sposób przedostał się do literatury greckiej? Czy pamiętano go jeszcze po kilku wiekach i wielkim kryzysie końca epoki brązu? Co możemy powiedzieć o kontaktach Greków z Orientem w okresie archaicznym? W końcu, co jeszcze trafiało do Greków ze Wschodu inspirując przy tym ich kulturę?
Co znajdziesz w odcinku?
00:00 Wstęp
02:19 Hezjod - pierwszy "indywidualista" literatury europejskiej?
05:19 Co Hezjod mówi nam o sobie?
13:19 Kiedy żył i tworzył Hezjod?
16:56 "Theogonia" czyli o pochodzeniu świata bogów i ludzi według Hezjoda
24:02 Hurycko-hetycki "Cykl o Kumarbim" a grecka wersja mitu o sukcesji bogów
38:47 Inne możliwe analogie orientalne
43:04 Skąd Hezjod znał mity bliskowschodnie?
51:58 Dlaczego Grecy przejmowali obce mity, tradycje i idee? Zakończenie
Doprecyzowanie: 16 minuta 25 sekunda - to początek tzw. wojny lelantyńskiej (szeregu zbrojnych konfliktów między Chalkis i Eretrią na Eubei) datujemy na przełom VIII i VII w. (ok. 710 p.n.e.). Sama wojna trwała dłużej, nawet do poł. VII w. p.n.e.
Autorzy Podcastu:
Sławomir Poloczek, historyk starożytności (doktorat na Wydziale Historii UW), specjalizujący się w badaniach nad dziejami religii hebrajskiej, wczesnym chrześcijaństwem i relacjami obu wobec "pogańskich" kultur ościennych. Publikacje naukowe dostępne na: uw.academia.edu/S%C5%82awomir...
Piotr Łapiński, historyk niepraktykujący, pasjonat historii i dobrych opowieści.
Podstawowa literatura (wybór):
Hezjod, Narodziny bogów (Theogonia); Prace i dni; Tarcza, tłum. oprac. J. Łanowski, Warszawa 1999
M. Popko, Religie hetyckiej Anatolii, Warszawa 1976, zwł. s. 119-147
M. West, Wschodnie oblicze Helikonu. Pierwiastki zachodnioazjatyckie w greckiej poezji i micie, tłum. M. Filipczuk, T. Polański, Kraków 2008, zwł. s. 373-422
S. Cinal, „Bogowie stwórcy w religiach Wschodu starożytnego”, Studia Religiologica 33 (2000), s. 57-72
J.M. Hall, Historia Grecji archaicznej ok. 1200-479 p.n.e., tłum. M. Komorowska, Kraków 2011
O. Murray, Narodziny Grecji, tłum. A. Twardecki, Warszawa 1993, zwł. s. 111-138
H. Podbielski, Hezjod: życie i twórczość, (w:) „Literatura starożytnej Grecji”, t. I, red. H. Podbielski, Lublin 2005, s. 185-231
M. Węcowski, Sympozjon czyli wspólne picie. Początki greckiej biesiady arystokratycznej (IX-VII wiek p.n.e.), Warszawa 2011, s. 129-146
R. Rosół, Frühe semitische Lehnwörter im Griechischen, Frankfurt am Main 2013
H.A. Hoffner Jr., Hittite Myths, Atlanta GA 1990
W. Burkert, The Orientalizing Revolution. Near Eastern Influence on Greek Culture in the Early Archaic Age, tłum. M.E. Pinder, W. Burkert, Cambridge MA-London 1992
Ch. Penglase, Greek Myths and Mesopotamia. Parallels and Influence in Homeric Hymns and Hesiod, London-New York 1994
J. Kozłowski, „Gilgamesh's Quest for Immortality (Gilg. IX-XI) as a Narratological Pattern for Odysseus's Nostos (Od. V,1-XIII,187)”, Eirene. Studia Graeca et Latina 54 (2018), s. 11-31
Grafiki:
commons.wikimedia.org/wiki/Fi... - Author: Ingeborg Simon, cropped photo, creativecommons.org/licenses/...
www.livius.org/pictures/cypru... - CC0 1.0 Universal
commons.wikimedia.org/wiki/Fi... - author: Ennomus, highlighted Hattusa, creativecommons.org/licenses/...
commons.wikimedia.org/wiki/Fi... - author: Alexikoua, highligted Cyme, creativecommons.org/licenses/...
commons.wikimedia.org/wiki/Fi... - authot: Getoryk, highlighted Beocja and Eubea, creativecommons.org/licenses/...
en.wikipedia.org/wiki/File:Se..., author: Massimo Finizio creativecommons.org/licenses/...
Grecja, starożytna Grecja, epoka brązu, okres archaiczny, historia, Hezjod, Homer, wpływy Bliskiego Wschodu, mitologia, Theogonia, narodziny bogów, stworzenie świata, kosmogonia, kontakty kulturowe, kontakty handlowe, imperium hetytów, hetytologia, Hetyci, Teogonia

Пікірлер: 29

@gonzogorf7019 3 ай бұрын

pięknie

@wiesawad.4462 3 ай бұрын

Dzień dobry! 🍀🍀🍀🍀

@DonVitoz88 3 ай бұрын

Podobizna Hezjoda przypomina mi znajomego, ktoremu regularnie dokladam się do jego ulubionych napojów

@podcasthistorykow 3 ай бұрын

Oj tam, zabawa w skojarzenia nie metodologia historii ;)

@remigiuszchorazyczewski7262 11 күн бұрын

POZDROWIENIA Z LEGNICY

@SadoMisio 3 ай бұрын

Cieszę się, że w końcu i polskcy badacze i historycy decydują się szerzej na tworzenie treści na KZfaq. Życzę wielu więcej subskrybentów!

@qwertyqwertyuiop8581 3 ай бұрын

Ale to ciekawe. Czy można prosić o więcej odcinków na temat powiązania mitów greckich z mitologią mezopotamii. Albo związek z nimi judaizmu. Szkoda że nie jesteśmy w stanie odtworzyć religii ludu zamieszkującego Gobekli Tepe.

@podcasthistorykow 3 ай бұрын

Ten temat to praktycznie na cały cykl, ale weźmiemy pod uwagę. Jeśli chodzi o Göbekli Tepe to wolelibyśmy zaprosić jakiegoś specjalistę od początków neolitu na tamtym terenie oraz tego konkretnego stanowiska, aby i materiał był możliwie jak najbardziej rzeczowy.

@qwertyqwertyuiop8581 3 ай бұрын

@@podcasthistorykow tak. To musiałby być ktoś kto jest na czasie z najnowszymi odkryciami w tym regionie. Ta wiedza zmienia się bardzo szybko i w okolicy odkrywane są coraz to nowe stanowiska z tego okresu. Temat jest niezwykle interesujący. Najprawdopodobniej to są same początki cywilizacji, organizacji społecznej, religii itp. Ciekaw jestem symboliki odkrytej na filarach stanowisk w okolicy i ich związków z późniejszą symboliką odnalezioną np. w Mezopotamii. W każdym razie dziękuję za ostatni odcinek i za waszą pracę i pozdrawiam.

@bloomthejew738 3 ай бұрын

Hetyci...czy to nie ten lud który miał najwięcej pecha w historii? Czy oni z powodu suszy, nieurodzaju, zmiany warunków klimatycznych itp nie opuścili Hattusy? Najmędrsi z nich podjęli decyzję o porzuceniu stolicy, rodzimej ziemii i przeniesieniu siedzib bardziej na południe do Cylicji, gdzie klimat idealny, niziny, no i morze, bliskość morza... I tam zostali doszczetnie zniszczeni przez Ludy Morza :) A niedobitki, statkami uciekły na zachodniej wybrzeże. Skąd pochodziła rodzina Hezjoda ;) To byłaby dopiero epicka opowiesc gdyby jakiś Homer zainteresował się wtedy tematem :)

@podcasthistorykow 3 ай бұрын

Kusząca rekonstrukcja, ale niestety mamy zbyt mało źródeł, by dokładnie odtworzyć jak wyglądały ostatnie dni państwa Hatti ;)

@trueromancat7978 3 ай бұрын

Cylicja i niziny🙄🤔 ??? Toż tam Taurus, masywy, skały i kamienie.

@bloomthejew738 3 ай бұрын

@@trueromancat7978 nigdy nie byłem, ale wydawało mi się z podrózy po mapie że okolice dzisiejszego miasta Adana to dosyć nizinny a przynajmniej mniej górzysty rejon niż ten gdzie zaczynali Hatti.

@trueromancat7978 3 ай бұрын

@@bloomthejew738 Okolice Adany w kierunku Osmanyie, to rzeczywiście niecka. Niegdyś nawet morze sięgało głębiej w stronę lądu. Jednak wszystko dookoła, to płaskowyże górach. No, chyba, że tyle wystarczało ówczesnym Hetytom. jednak sama Cylicja znana jest z historii , jako góry Taurus i dolin opanowane przez piratów. Nie czepiam się, taka moja uwaga.

@ZdzichaJedziesz 3 ай бұрын

Nie tylko mitologia ale i filozofia grecka zrodziła się że zderzenia z bliskowschodnią literatura mądrościową a potem to działało w drugą stronę jak widzimy w Biblii

@podcasthistorykow 3 ай бұрын

Pełna zgoda!

@Maciex295 3 ай бұрын

Biblia to też mitologia tylko żydowska

@blizborpipi4117 3 ай бұрын

A matematyka? Pitagoras, to też chyba pożyczka że wschodu.

@ZdzichaJedziesz 3 ай бұрын

@@blizborpipi4117 inspiracja nie musi być porzyczką tylko twórczym rozwinięciem. Poza tym matematyka i geometria były znane już wcześniej w starożytnym Egipcie i Mezoporami. Cały ten obszar wraz z greckim wybrzeżem jonskim znalazły się w ramach państwa perskiego co sprzyjało wymianie towarów i idei. Sytuacja Greków przypomina sytuację Sumerów którzy przybyli że wschodu i spotkali bardziej rozwinięta cywilizację w Mezoporami co wywołało duzy ferment intelektualny i pierwsza cywilizację we współczesnym tego słowa znaczeniu

@deviernof1435 3 ай бұрын

Oraz 300 łuczników ze Scytii w Atenach którzy pilnowali ideologicznego i religijnego porządku oraz że Grecy nie mogli mieć dobrych łuczników i jazdy.Taki podział pracy i płacy potem się zmieniło za Macedonii gdy potomkowie Scytów podbili Persów.