Bu çalışma, Kapadokya Üniversitesi Âşık Sanatı: 2023 Âşık Veysel Yılı Projesi’nin bir etkinliği olarak başta âşık sanatı olmak üzere âşıklık geleneğinin ulusal sınırlarını aşıp evrenselin sınırlarına uzanan temsilcilerinden Âşık Veysel’in kültür mirasını gençlere tanıtmak ve âşıklık geleneğinin yaşamasına katkı sağlamak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Projenin bilimsel faaliyeti olarak 3-4 Ağustos 2023 tarihlerinde Âşık Sanatı Sempozyumu düzenlenmiştir.
Proje kapsamında dostluk, hoşgörü, birlik, insan ve doğa sevgisi gibi Anadolu’nun ortak insanlık tasavvuruna sunduğu nice değeri duru bir Türkçeyle şiirine nakşedip sazıyla seslendiren Âşık Veysel’in külliyatından eserler seçilmiş, bu eserler icra edilerek kayıt altına alınmış ve videolar müzik platformlarında paylaşılmıştır. Anadolu’nun gönül sesini yansıtan ve âşıklık geleneğinde derin izler bırakan bu eserler, geleneğin yaşatıldığı ve izlerinin görülebileceği çeşitli mekânlarda kaydedilmiştir. Bu çalışma, Karagöl’de Muhlis BERBEROĞLU tarafından icra edilmiştir.
Âşık Veysel, çoğunlukla koşma, destan, ağıt türlerinde eserler vermiş, şiirlerinde kültürel değerler, tabiat, ayrılık, gurbet, aşk, toplumsal olaylar ve vatan sevgisi gibi konuları işlemiştir. İnsanlığın birlik ve kardeşlikle mayalandığına inanan Âşık Veysel’in şiirlerinin özünde insan sevgisi yer almaktadır.
Veysel’in külliyatının en güzel örneklerinden olan bu eserde toprak, insanın hakikat arayışının cevaplandığı mistik bir sembol; kendisine sıfat olan “kara” ifadesinin olumsuz çağrışımlarından Veysel’in ustalıkla yeniden tanımladığı olumlu vasıfları ile samimi bir dost; tüm canlıların ihtiyaçlarını karşılıksız karşılayan mümbit bir ekolojik kaynak; Veysel’in ancak cismen karanlık kalan dünyasında güzellik ile ilişkilendirdiği estetik, edebî bir araç; Âdem’e suretini vererek sonu da barındıran bütün bir yaradılış kıssasının ilk cümlesi; fani dünyada insana sınav olan geçim derdine bir derman; insanın türlü eziyetine rağmen şeh-i ezhâr olan gül ile hoşgörü gösteren bir yâren; bolluk ve bereket veren cömert bir el; Tanrı’nın kuluna en yakın olduğu secdeyi kucaklayıp bağrına basan bir kutsal ve nihayet tüm bu yönleriyle Veysel’in sadık yâridir.
KARA TOPRAK
Dost dost diye nicesine sarıldım
Benim sadık yârim kara topraktır
Beyhude dolandım ey yâr boşa yoruldum
Benim sadık yârim kara topraktır
Nice güzellere ey yâr bağlandım kaldım
Ne bir vefa gördüm ne fayda buldum
Her türlü isteğim ey yâr topraktan aldım
Benim sadık yârim kara topraktır
Koyun verdi kuzu verdi süt verdi
Yemek verdi ekmek verdi et verdi
Kazma ile dövmeyince kıt verdi
Benim sadık yârim kara topraktır
Âdem’den bu deme neslim getirdi
Bana türlü türlü meyve yetirdi
Her gün beni tepesinde götürdü
Benim sadık yârim kara topraktır
Karnın yardım kazmayınan belinen
Yüzün yırttım tırnağınan elinen
Yine beni karşıladı gülinen
Benim sadık yârim kara topraktır
İşkence yaptıkça ey yâr bana gülerdi
Bunda yalan yoktur herkes de gördü
Bir çekirdek verdim dört bostan verdi
Benim sadık yârim kara topraktır
Havaya bakarsam ey yar hava alırım
Toprağa bakarsam dua alırım
Topraktan ayrılsam nerde kalırım
Benim sadık yârim kara topraktır
Dileğin var ise iste Allah'tan
Almak için uzak gitme topraktan
Cömertlik toprağa verilmiş Hakk'tan
Benim sadık yârim kara topraktır
Hakikat ararsan açık bir nokta
Allah kula yakın kul da Allah'a
Hakk'ın hazinesi gizli toprakta
Benim sadık yârim kara topraktır
Bütün kusurumu ey yâr toprak gizliyor
Merhem çalıp yaralarım düzlüyor
Kolun açmış yollarımı gözlüyor
Benim sadık yârim kara topraktır
Her kim ki olursa bu sırra mazhar
Dünyaya bırakır ölmez bir eser
Gün gelir Veysel'i ey yâr bağrına basar
Benim sadık yârim kara topraktır
Kaynak: teis.yesevi.edu.tr/madde-deta...
Proje Yöneticisi: Halil İbrahim ÜNSER
Organizasyon: Yusuf GÖKKAPLAN
Metin: Duran Can GAZİOĞLU
Kayıt-Mix-Mastering: Muhlis BERBEROĞLU
Yönetmen/Kurgu-Renk Düzenleme: Eray MERT
Yönetmen Yardımcısı/Kamera: Umut YILDIZ, Cemil DEMİRALP, Tunay Tunahan PEKSÖZ
Görsel Efekt: Harun Fuat GÜVEN
Müzik Danışmanı: Muhlis BERBEROĞLU
Âşık Sanatı Sempozyumu için: asiksanati.kapadokya.edu.tr