Bu çalışma 2022 yılında, Kapadokya Üniversitesi Âşık Sanatı: 2022 Abdal Yılı projesinin bir etkinliği olarak başta âşık sanatı olmak üzere abdallık geleneğini gençlere tanıtmak ve bu kültürün yaşamasına katkı sağlamak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Projenin bilimsel faaliyeti olarak 28-29 Temmuz 2022 tarihlerinde Âşık Sanatı Sempozyumu düzenlenmiştir.
Proje kapsamında âşık sanatını besleyen önemli kollardan olan abdallık geleneğini yansıtan eserler seçilmiş, bu eserler icra edilerek kayıt altına alınmış ve bu videolar müzik platformlarında paylaşılmıştır. Abdallık geleneğinde derin izler bırakan bu eserler, geleneğin yaşatıldığı ve izlerinin görülebileceği çeşitli mekânlarda kaydedilmiştir. Bu kapsamda Kırıkkale’nin Keskin ilçesinde Muhlis BERBEROĞLU tarafından icra edilen eser, abdallık geleneğine hayati önemi olan katkılar yapan Hacı TAŞAN tarafından derlenmiştir.
1930 yılında Kırıkkale’nin Keskin ilçesinde doğan Hacı TAŞAN, çocuk yaşlarında bağlama ile tanışmış, onlu yaşlarında Muharrem ERTAŞ’tan dersler alarak ona çıraklık etmiş ve bağlamadaki tavrını çevre illerden usta âşıkları tanıyarak geliştirmiştir. 1950’li yıllarda uzun yıllar boyunca çalışacağı radyoda bağlamasına ses vererek ülke çapında tanınmaya başlayan Hacı TAŞAN, bağlama ve seslendiriş icrasındaki kendisine has tavrı nedeniyle abdallık geleneği içinde bir ekol oluşturmuştur. Orta Anadolu Bölgesi’nde yetişmiş âşıkların eserlerine hâkim olan Hacı TAŞAN 1983 yılında vefat etmiş ve kırk yıl boyunca ayrı bir hava kattığı bağlamadan ayrılmıştır.
Eserin konusunu, başat lirik unsurunu ve mekânını belirleyen “değirmen”, yüzyıllar boyunca atasözleri ve deyimlerle işlenerek zengin bir anlam dünyasına sahip, sadece Türk edebiyatında değil dünya edebiyatında da sıklıkla ele alınan bir motiftir. Bu motif kapsamında, dönmeleri nedeniyle değirmen ve dünya arasında bir benzerlik ilişkisi kurulmuştur. Yine ölüme, bir bakıma öğütülmeye, yazgılı insanın fani dünyada bir “tane” şeklindeki tasavvuru nedeniyle ise değirmen; âlem, felek, talih, kader gibi kelimeleri karşılayacak şekilde sembolik anlamda kullanılmıştır.
Eserde, motifin kullanımına uygun bir şekilde değirmen ile kör talih arasında bir benzetme yapılmıştır. Bu bağlamda değirmenin dönmemesi, sevgiliye kavuşma umuduyla yaşayan âşığın, sevgiliden yüz bulamayıp vuslata eremeyeceğini sembolize etmektedir. Her ne kadar gönlünü yârin varlığıyla huzura kavuşturmasa da âşığın iki cihandaki en kıymetli varlığı sevgilisidir, sevgiliye olan aşkıdır.
DEĞİRMENİN BENDİNE
Değirmene taş koydum
Taş dönmüyor, dönmüyor
Değirmene taş koydum
Taş dönmüyor, dönmüyor
Bir yastığa baş koydum
Taze gelin arabadan inmiyor
Bir yastığa baş koydum
Taze hanım arabadan inmiyor
Değirmenin bendine
Taş dönmüyor, dönmüyor
Değirmenin bendine
Taş dönmüyor, dönmüyor
Döner kendi kendine
Taze gelin arabadan inmiyor
Döner kendi kendine
Taze gelin arabadan inmiyor
Kaya dibi kar imiş
Yağmur yağmış erimiş
Kaya dibi kar imiş
Yağmur yağmış erimiş
Otuz iki meyvenin en tatlısı yâr imiş
Otuz iki meyvenin en tatlısı yâr imiş
Kaynak: teis.yesevi.edu.tr/madde-detay...
Bu video Kapadokya Üniversitesi tarafından hazırlanmış olup, içerikle ilgili tüm sorumluluk Üniversiteye aittir.
Organizasyon: Yusuf GÖKKAPLAN
Kayıt: Ozan Deniz SÜZER
Mix-Mastering: Ahmet Gökhan COŞKUN
Yönetmen/Kurgu-Montaj: Edip BÜLBÜL
Yönetmen Yardımcısı/Kamera: Ali Haydar Erdoğan TOMBAK
Görsel Efekt: Çağdaş GENİŞ
Renklendirme: Caner HALICI
Müzik Danışmanı: Muhlis BERBEROĞLU
Âşık Sanatı Sempozyumu için: asiksanati.kapadokya.edu.tr