#1975 #hanoi #khangchienchongmy #vietnam #giaiphongmiennam #30thang4
Bài hát: Mùa Xuân Trên Thành Phố Hồ Chí Minh
Sáng tác: Xuân Hồng
Trình bày: Lê Dung
65 năm trước, tại Diễn đàn Quốc hội (QH), các đại biểu miền Nam đã đề nghị đổi tên Sài Gòn thành TP.HCM. Ý kiến tâm huyết đại diện cho hàng triệu cử tri miền Nam này ngay lập tức được QH đồng tình. “Hàng loạt cánh tay đưa lên. Cả hội trường vỗ tay rào rào.” ông Phan Minh Tánh, nguyên Ủy viên UBTV QH khóa VI, nhắc lại lời kể của ông Nguyễn Văn Tạo, nguyên Trưởng đoàn Đại biểu tỉnh Rạch Giá của QH khóa I.
Ông Tánh kể: Tại Hội nghị Hiệp thương chính trị giữa hai miền Nam - Bắc vào trung tuần tháng 11-1975 (khi đó ông Tánh nằm trong đoàn thư ký của hội nghị), các đại biểu miền Nam tiếp tục nhắc lại lời đề nghị năm nào. Đồng chí Trường Chinh, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch UBTV QH (tương đương Chủ tịch QH bây giờ - PV), Trưởng đoàn miền Bắc - có ý kiến nên dành tên TP.HCM để đặt cho thủ đô Hà Nội. Lúc đó, ông Xuân Thủy và Đại tướng Văn Tiến Dũng mới lên tiếng “Anh Năm (tên thân mật của đồng chí Trường Chinh) à, các nước trên thế giới cũng không hẳn lấy tên lãnh tụ đặt tên cho thủ đô hết đâu. Với lại trước đây nhân dân miền Nam đã có ý lấy tên Bác đặt cho Sài Gòn…”. Ông Tánh kể tiếp: Lúc đó, Đoàn miền Nam mới nhắc lại câu chuyện đã có từ năm 1946, rằng hồi đó về cơ bản xem như QH đã quyết nghị rồi, chỉ có điều không thể hiện bằng văn bản mà thôi. Nghe xong, anh Năm mới cả cười. Thế là hội nghị nhất trí.
Về chuyện này, sinh thời, nhà văn hóa lão thành cách mạng Huỳnh Văn Tiểng (đại biểu QH từ khóa I đến khóa V) kể: “Tới kỳ họp thứ hai (QH khóa I), đại biểu các tỉnh miền Nam đều đến đủ. Đồng chí Nguyễn Văn Tạo, Trưởng đoàn Đại biểu của Rạch Giá, được cử thay mặt Đoàn Đại biểu miền Nam chào mừng QH và Bác Hồ. Tại đây, Bác ôm hôn đồng chí Tạo và nói câu bất hủ: “Miền Nam luôn trong tim tôi”, “miền Nam là máu của máu Việt Nam, là thịt của thịt Việt Nam, sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý ấy không bao giờ thay đổi”… Trong buổi họp đó, các đại biểu QH khóa I đều lên tiếng đề nghị đặt tên mới cho Sài Gòn là TP.HCM. Tất cả đều phấn khởi biểu quyết nhất trí”. Trong mỗi cuộc đời ta luôn có Bác là người Việt Nam, mấy ai không thuộc bài “Mùa xuân trên thành phố Hồ Chí Minh” của cố nhạc sĩ Xuân Hồng. Trong bài hát này, cụm từ TP.HCM được nhắc đi nhắc lại nhiều lần. Lạ lùng thay, bài hát được sáng tác trước cả khi Sài Gòn chính thức mang tên Bác. Bà Nguyễn Hồng Loan, con gái của cố nhạc sĩ Xuân Hồng, cho biết khi còn sống, cha bà đã nhiều lần kể lại hoàn cảnh ra đời của bài hát. “Ba tôi kể đầu tháng 3-1975, khi chiến dịch Tây Nguyên mở màn, ông đang công tác ở chiến trường B2. Trong niềm hân hoan, những lời nhạc đầu tiên vang lên trong đầu, ba ký âm vội vã lên cánh tay mình.
Khi vào đến Sài Gòn (Xuân Hồng là nhạc sĩ cách mạng có mặt ở Sài Gòn đầu tiên trong ngày 30-4 lịch sử), chứng kiến bao cảnh đoàn tụ xúc động, niềm vui vỡ òa “vui sao nước mắt lại trào!”. Và những nốt nhạc cuối cùng của bài “Mùa xuân trên thành phố Hồ Chí Minh” được ba hoàn thành trên bản thảo” . Mùa xuân năm 1975, nhạc sỹ Xuân Hồng lúc đó là Trưởng ban văn nghệ - Cục Chính Trị Quân Giải Phóng Miền Nam. Ông đang ở rừng Lộc Ninh và bắt đầu sáng tác bài hát Mùa Xuân Trên Thành Phố Hồ Chí Minh: Nhạc sĩ Xuân Hồng đã viết ca khúc nổi tiếng “Mùa xuân trên thành phố Hồ Chí Minh” trên đường hành quân tiến vào Sài Gòn mùa xuân 1975. Ông nhẩm hát, nhẩm thuộc và cứ thế bài hát hình thành. Để dễ thuộc, không quên vì nhiều sự kiện dồn dập, với phong cách dân gian dân tộc, nhạc sĩ Xuân Hồng chọn làn điệu dân ca quen thuộc cho sáng tác của mình. Nhưng để nhớ… nhiều đoạn, ông phải dùng lá trung quân khô, viết lên.Lá trung quân là loại lá rừng ở miền Đông Nam bộ có đặc tính không cháy, giữ được lâu. Bài hát “ Mùa xuân trên thành phố Hồ Chí Minh” lúc đầu được viết như vậy. Khi Sài Gòn giải phóng, nhạc sĩ Xuân Hồng chỉnh sửa và từ đó, bài hát cứ vang lên vui tươi, rộn ràng đầy lòng tự hào, thân thiết:
“Mùa xuân này về trên quê ta.
Khắp đất trời biển rộng bao la.
Cây xanh tươi ra lá trổ hoa.
Chào mùa xuân lại đến mọi nhà”…
“Thành phố Hồ Chí Minh quê ta.
Đã viết nên thiên anh hùng ca,
thiên anh hùng ca ngàn năm sáng chói.
Lưu danh đến muôn đời”.
Người ta bảo dự cảm của người nghệ sĩ thường đi trước thời đại. Nhưng trường hợp này lời “tiên tri” của cố nhạc sĩ Xuân Hồng không phải bắt nguồn từ dự cảm ấy mà xuất phát từ tình cảm thiêng liêng của người dân Nam Bộ đối với vị cha già dân tộc. Cho nên ngay từ lúc đất nước còn chia cắt hai miền, cái ý niệm lấy tên vị cha già để đặt cho Sài Gòn mặc nhiên thường trực trong mỗi người. Điều nói trên cũng giải thích vì sao ngay từ 1954 cụm từ TP.HCM từng đường đường xuất hiện trên thi đàn. Đó là câu thơ “Ai vô thành phố Hồ Chí Minh rực rỡ tên vàng” trong bài “Ta đi tới” của nhà thơ Tố Hữu. Cũng chính tứ thơ này đã tạo nguồn cảm hứng và chấp cánh cho lời ca của bài hát nổi tiếng khác được cất lên dăm hôm sau ngày 30-4 lịch sử.
[...]
Theo THÁI BÌNH - THÙY DUNG